Η υπερφορολόγηση, το μαχαίρι στις συντάξεις και το «πάγωμα» δαπανών του προϋπολογισμού, αλλά και η υπερεκτίμηση των δαπανών όπως και η υποεκτίμηση των εσόδων του ΕΦΚΑ οδήγησαν για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο σε υπερπλεόνασμα, από το οποίο ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε χθες ότι θα μοιράσει κοινωνικό μέρισμα 1,4 δισ. ευρώ.
Ενώ ο στόχος του προγράμματος ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ, τελικά αυτό αναμένεται να φτάσει στο 2,8% του ΑΕΠ. Συνεπώς, θα υπάρξει υπερπλεόνασμα 1,05% του ΑΕΠ ή 1,9 δισ. ευρώ. Από αυτό, το 1,4 δισ. ευρώ θα δοθεί ως κοινωνικό μέρισμα και τα υπόλοιπα 500 εκατ. ευρώ θα διατηρηθούν ως «μαξιλάρι» ασφαλείας, σε περίπτωση που η τελική εκτίμηση από τη Eurostat τον προσεχή Απρίλιο είναι χαμηλότερη.
Προτού φτάσει στο υπερπλεόνασμα, η κυβέρνηση είχε εφαρμόσει στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου μέτρα με καθαρή απόδοση 7,2 δισ. κατά την τριετία 2015-17 (σύμφωνα με τη χθεσινή έκθεση της Κομισιόν για την ελληνική οικονομία). Από τα μέτρα αυτά, τα 2,7 δισ. ευρώ αφορούν το 2017. Ανάμεσά τους, στο φορολογικό πεδίο, η αύξηση των συντελεστών της εισφοράς αλληλεγγύης και η μείωση του αφορολογήτου ορίου, που επιβάρυναν κυρίως τη μεσαία τάξη. Επίσης, έγινε ευρεία αναπροσαρμογή των συντελεστών ΦΠΑ, με αποτέλεσμα ενώ μέχρι τότε μόνο το 33,6% των αγαθών και των υπηρεσιών ανήκε στον υψηλό συντελεστή 24%, με τις αλλαγές το ποσοστό ανέβηκε στο 62,4% Παράλληλα, αυξήθηκαν οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης (πετρέλαιο, βενζίνη, καφές και τσιγάρα), ενώ περιορίστηκε κατά 50% το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης.
Περικοπές στις συντάξεις
Στο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης έγιναν περικοπές στις συντάξεις (με τον νόμο Κατρούγκαλου) και τέθηκαν σε εφαρμογή η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ και η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, μάλιστα, απέδωσε πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο το 2017. Συγκεκριμένα, οι αυξημένες εισφορές εργαζομένων –κυρίως μισθωτών– καθώς και η ανάσχεση του ρυθμού συνταξιοδοτήσεων αλλά και έκδοσης νέων συντάξεων κατά το 2017 διαμόρφωσαν πλεόνασμα-έκπληξη στον ΕΦΚΑ.
Η «μαγική» εικόνα της μείωσης των δαπανών του ΕΦΚΑ, αλλά και της αύξησης των εσόδων οφείλεται κυρίως στη λάθος εκτίμηση των ασφαλιστικών οργανισμών που εντάχθηκαν στον ενιαίο φορέα, τόσο ως προς το μέγεθος της συνταξιοδοτικής δαπάνης όσο και ως προς την τελική εικόνα των εσόδων, μετά και τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών. Το τελικό αποτέλεσμα στον φορέα ασφάλισης όλων των Ελλήνων θα είναι ταμειακό πλεόνασμα της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ, έναντι αρχικώς προϋπολογισθέντος ελλείμματος 1,04 δισ. ευρώ. Αρα, πρόκειται για μια αστοχία υπολογισμών (προς το καλύτερο για τον προϋπολογισμό) ύψους 1,2 δισ. ευρώ, περίπου όσο και το κοινωνικό μέρισμα που μοιράζει ο πρωθυπουργός. Την ίδια ώρα, ωστόσο, παραμένουν υψηλές οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου (στα 4,5 δισ. ευρώ), ενώ από την πλευρά τους οι φορολογούμενοι αδυνατούν να καταβάλουν τις υποχρεώσεις τους στο Δημόσιο, οι οποίες την περίοδο 2015-2017 έχουν φτάσει στα 34 δισ. ευρώ.