Αποψη: Aλλάζει η Ευρώπη;

4' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η επιστροφή της Ε.Ε. στην ανάπτυξη, μετά την κρίση του 2008, συνέβαλε στην ενίσχυση της αποφασιστικότητας των Eυρωπαίων ηγετών για τη χάραξη ενός κοινού μέλλοντος. Είχε προηγηθεί μια κατάσταση γεμάτη συγκρούσεις με επίδικα τα στενά εθνικά συμφέροντα ακόμη και επί δευτερευόντων θεμάτων, με σκοπό συνήθως την ικανοποίηση μιας μερίδας του εκλογικού σώματος. Στην ίδια γραμμή περιορίστηκαν οι δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως εκτελεστικής εξουσίας και αναδείχθηκαν φυγόκεντρες δυνάμεις στα κράτη-μέλη που αποτυπώθηκαν στην εκλογική προτίμηση των Eυρωπαίων πολιτών.

Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο, στις περισσότερες και κυρίως τις ισχυρότερες χώρες, δυνάμεις αντιευρωπαϊκές και δημαγωγικές άρχισαν να απειλούν το οικοδόμημα που για περίπου 60 χρόνια στήριζε την ποιότητα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η ευημερία, η ειρήνη, τα ατομικά και θεμελιώδη δικαιώματα όπως τα γνωρίσαμε άρχισαν να αμφισβητούνται. Η δυσπιστία προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ενισχύθηκε και άρχισε να δημιουργείται η αίσθηση ότι η Ευρώπη είναι ανίσχυρη να αντιμετωπίσει τα σημαντικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και να αποτελέσει ισχυρό διεθνή παίκτη, σε μια εποχή μεγάλων ανταγωνισμών.

Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Συνθήκη αφήνει μεγάλα περιθώρια νέων πρωτοβουλιών και αξιοποίησης μηχανισμών, όπως η ενισχυμένη συνεργασία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε για πρώτη φορά στην ιστορία της σε έκθεση ιδεών με πέντε εναλλακτικά σενάρια αντί μιας σαφούς πρότασης. Αυτό βέβαια αποτελούσε και την κατακλείδα στην ιστορία των συγκρούσεων, διαφωνιών, αλλά και του κυνισμού με τον οποίο συμπεριφέρθηκαν οι εκπρόσωποι ορισμένων κρατών-μελών. Προφανώς είχαν ξεχάσει ότι καμιά χώρα της Ε.Ε., ακόμη και η Γερμανία, δεν είναι πολύ σημαντική στο παγκόσμιο γίγνεσθαι χωρίς τον μανδύα της Ευρώπης.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στην προσπάθειά του να λειάνει τις γωνίες, προγραμματίζει ήδη 11 Συνόδους Κορυφής μέχρι τον Ιούνιο του 2019, με σκοπό την εκτενή συζήτηση και τον καθορισμό κοινής πολιτικής, που θα τύχει εφαρμογής και δεν θα παραμείνει στα χαρτιά. Κορυφαίο θέμα για τη Σύνοδο του Δεκεμβρίου, η μετανάστευση, με την εξωτερική και εσωτερική της διάσταση, η οικονομική και νομισματική ένωση, η τραπεζική ένωση και εποπτεία και η άμυνα στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας.

Η Σύνοδος του Φεβρουαρίου περιλαμβάνει θεσμικά θέματα, μεταξύ των οποίων και η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέμα με ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας. Οι μεγάλες χώρες προσπάθησαν και κατά τη θητεία 2009-2014 να επιβάλουν και περαιτέρω σμίκρυνση της εκπροσώπησης των χωρών του μεγέθους της Ελλάδος, Αυστρίας, Βελγίου κ.λπ. Συνάντησαν όμως αντίσταση, καθώς και την καθαρή θέση της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων, ότι κάθε αριθμητική αλλαγή της εκπροσώπησης στο Κοινοβούλιο πρέπει να συνδεθεί με τη μείωση των ψήφων των μεγάλων χωρών στο Συμβούλιο.

Τον Μάρτιο του 2018 προέχουν η ψηφιακή πολιτική, η έρευνα και η καινοτομία, σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί η Ενωση στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα. Σε όλες σχεδόν τις συναντήσεις, μείζον θέμα αποτελούν η εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια και η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Η ενίσχυση των πληροφοριακών συστημάτων, η επιχειρησιακή συνεργασία, η ποινική δικαιοσύνη ιδίως του κυβερνοχώρου και η δημιουργία αναχώματος στον ριζοσπαστισμό αποτελούν τα εργαλεία για την ουσιαστική βελτίωση της κατάστασης. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η Σύνοδος του Ιουνίου του 2018, γιατί εκεί θα αποφασιστεί η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το μέλλον της ΟΝΕ.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις διάφορες προτάσεις μέχρι τότε από πλευράς ηγετών, όπως π.χ. του Εμανουέλ Μακρόν, και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει ιδιαίτερη σημασία να μη βρεθούν μεσοβέζικες λύσεις που θα ικανοποιούν τη διάθεση των μεγάλων χωρών και των ιδιαίτερων συνεργατών τους να ισχυροποιήσουν τον ρόλο τους. Αρκούν όλα αυτά για να αλλάξει η πορεία της Ευρωπαϊκής Eνωσης, να επιστρέψει η αισιοδοξία και να αναβιώσουν οι αρχές και αξίες της μεταπολεμικής δεκαετίας; Θα πρέπει το σύστημα να λειτουργήσει αντιστρόφως. Πρέπει πρώτα να γίνουν πλήρως αποδεκτές ορισμένες αρχές, ώστε να τεθούν σωστά οι στόχοι.

Η Ευρώπη πρέπει να γίνει ισχυρή στον κόσμο. Πρέπει να αξιοποιήσει το μεγάλο της πλεονέκτημα, που είναι η δημοκρατία και η σχέση με τους πολίτες. Πρέπει να είναι ενωμένη για να γίνει ισχυρή προς τα μέσα και προς τα έξω. Η παιδεία και ο πολιτισμός, που οι κοινές τους ρίζες ανατρέχουν στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, είναι δυνατά εργαλεία για την απάντηση στις σύγχρονες προκλήσεις. Εξυπακούεται ότι η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Οι στόχοι αυτοί, υπό τη σκιά μάλιστα του Brexit, πρέπει να υπηρετηθούν απ’ όλους, η μέγιστη όμως ευθύνη ανήκει στις μεγάλες χώρες – ιδρυτές της Ενωμένης Ευρώπης. Οι υπεραπλουστεύσεις των εξτρεμιστικών και δημαγωγικών πολιτικών δυνάμεων θα αντιμετωπισθούν αν υπάρξει ουσιαστική επικοινωνία των θεσμικών οργάνων, ευρωπαϊκών και εθνικών, με τους πολίτες.

Αν θέλουμε οι Ευρωπαίοι να πουν όχι στη δημαγωγία και να σταθούν αλληλέγγυοι στις προσπάθειες των ηγεσιών τους, οφείλουμε να μιλήσουμε με ειλικρίνεια για όλα και να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά με αυτούς. Να επισημάνουμε το τεράστιο κόστος που θα προκύψει από την επιστροφή της μαύρης σελίδας της ευρωπαϊκής ιστορίας με την ένταση των εθνικισμών, ενώ την ίδια στιγμή νέοι παίκτες προστίθενται συνεχώς στην παγκόσμια σκακιέρα που ανταγωνίζονται ευθέως την Ευρώπη και απειλούν τη συνέχεια της ευρωστίας και ευημερίας της.

* Η κ. Μαριέττα Γιαννάκου είναι πρώην υπουργός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή