Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται 22 χρόνια από την κρίση των Ιμίων, αλλά και ένας χρόνος από την απόφαση του Αρείου Πάγου για τη μη έκδοση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών στην Αγκυρα, η οποία πυροδότησε έναν «καυτό» Φεβρουάριο στο Αιγαίο. Οι συνθήκες απέχουν πολύ από το να μοιάζουν στον περυσινό Φεβρουάριο, ωστόσο τόσο σε επίπεδο ρητορικής όσο και στο πεδίο των τακτικών κινήσεων, καταγράφονται αξιοσημείωτες κινήσεις. Οι παραβιάσεις παραμένουν σε ημερήσια διάταξη, σε τακτική βάση πλέον σημειώνονται και εικονικές αερομαχίες, παρά τη μικρή ύφεση την οποία σημείωσαν για ένα χρονικό διάστημα μετά την επίσκεψη του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ πλέον καταγράφονται διαρκώς περισσότερες παραβιάσεις των εθνικών χωρικών υδάτων. Πλέον πρόσφατο παράδειγμα ήταν οι επικίνδυνοι ελιγμοί τουρκικής ακταιωρού ενώπιον της κανονιοφόρου «Νικηφόρος» στην ευρύτερη περιοχή των Ιμίων στις 17 Ιανουαρίου. Από την Αθήνα υπάρχει σαφής γραμμή για «σιγή ασυρμάτου» όσον αφορά τις τουρκικές προκλήσεις, σε μια προσπάθεια να μην προκαλείται μια διαρκής ανακύκλωση της έντασης που καλλιεργείται από την άλλη πλευρά του Αιγαίου.
Υψηλοί τόνοι
Η ρητορική ένταση έχει, επίσης, λάβει ευρύτερες διαστάσεις τους τελευταίους μήνες. Κυρίως μέσω της σύγκρουσης κυβέρνησης και αντιπολίτευσης περί «γκρίζων ζωνών». Αν και οι συγκεκριμένες αναφορές δεν τυγχάνουν πάντα ιδιαίτερης κάλυψης από τα τουρκικά ΜΜΕ, αντί να μειώνονται, μάλλον αυξάνονται. Το αξιοπερίεργο με αυτή την τάση είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση στη νοτιοανατολική πλευρά της, με μεγάλες χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις να έχουν εμπλακεί σε επιχειρήσεις στο Αφρίν της Συρίας εναντίον των Κούρδων του YPG. Σύμφωνα με ορισμένες ερμηνείες, το έντονο ύφος που χρησιμοποιείται έχει ως αφορμή και πολιτικά προβλήματα. Λόγου χάρη, οι υψηλοί τόνοι που χρησιμοποιεί ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ αποδίδονται από ορισμένες πηγές στις πληροφορίες οι οποίες τον παρουσιάζουν να αντιμετωπίζει προβλήματα στις σχέσεις του με τον κ. Ερντογάν. Οι πληροφορίες αυτές συνδυάζονται και με μια συζήτηση περί πιθανής αναβάθμισης του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, νυν υπουργού Ενέργειας και γαμπρού του κ. Ερντογάν, εις βάρος, προφανώς, του κ. Γιλντιρίμ.
Βέβαια, από την τουρκική πλευρά τονίζεται ότι δεν πρόκειται για άνοδο των τόνων αλλά για αντίδραση η οποία προκύπτει, κυρίως, ως απάντηση σε όσα κατά καιρούς λέει και –κυρίως– πράττει μέσω συμβολικών κινήσεων ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Καμμένος. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Καμμένος έχει πραγματοποιήσει επί τρία συναπτά έτη πτήσεις με ελικόπτερο στα Ιμια για να αποτίσει φόρο τιμής στους τρεις αξιωματικούς του Π.Ν. που σκοτώθηκαν εκεί προ 22 ετών, στο πλέον δραματικό επεισόδιο της κρίσης του 1996.
Οι υψηλοί τόνοι δεν θα πρέπει να αναμένεται ότι θα πέσουν όσο ο κ. Ερντογάν επιθυμεί να κερδίσει τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2019, ώστε να επικυρωθεί και τυπικά η συγκέντρωση υπερεξουσιών στο πρόσωπό του. Αυτή τη στιγμή, η συγκεκριμένη δυνατότητα του παρέχεται λόγω της διαρκούς ανανέωσης του καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης. Η συμμαχία με τους Γκρίζους Λύκους (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αλλά και με το μικρότερο κόμμα Βατάν (ένα περίεργο μείγμα κοσμικών ισλαμιστών) το οποίο διαθέτει αρκετά σημαντική επιρροή και στο στράτευμα, ουσιαστικά «εγγυάται» τη διατήρηση της εθνικιστικής ρητορικής σε υψηλότατα επίπεδα. Κάποιοι έμπειροι παρατηρητές της τουρκικής πραγματικότητας εκτιμούν ότι, παρά την προσωπική προσήλωσή του στην ισχύ και στη νομιμοποίηση που προσφέρει η επικύρωση μέσω κάλπης, ο κ. Ερντογάν ίσως αναθεωρήσει την αναγκαιότητα διεξαγωγής εκλογών τον Νοέμβριο του 2019. Ως πλέον επικρατέστερη εκδοχή φέρεται η πραγματοποίηση των εκλογών πριν από τον Νοέμβριο, γρηγορότερα δηλαδή από την προσδιορισμένη ημερομηνία. Το πλέον ακραίο σενάριο είναι η επ’ αόριστον αναβολή των εκλογών, κάτι που όπως παραδέχονται οι ίδιες πηγές θα ερχόταν, ωστόσο, σε σύγκρουση με την εικόνα του προέδρου της Τουρκίας.
Επιθετική στάση στα Κατεχόμενα
Η πλέον μεγάλη ανησυχία για την τουρκική στάση αφορά, βεβαίως, την Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο. Οπως φάνηκε από τους βανδαλισμούς στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα «Αφρίκα», οι Τούρκοι ακολουθούν μια αυξανόμενα επιθετική στάση στα Κατεχόμενα. Κάτι που οδηγεί ορισμένους να φοβούνται ότι ο κ. Ερντογάν ίσως τελικά προχωρήσει στο Σχέδιο Β, που δεν είναι άλλο από την προσάρτηση των Κατεχομένων. Την ίδια στιγμή, συνεχίζεται η δέσμευση μεγάλων θαλάσσιων περιοχών, στις οποίες περιλαμβάνεται έως και το 80% των οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, δίχως, ωστόσο, να γίνεται κάποια ενέργεια που θα μπορούσε να καταλήξει σε επεισόδιο.