Η έξοδος της χώρας από το μνημόνιο, τον προσεχή Αύγουστο, προδιαγράφεται «θολή», καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών επί του παρόντος εμφανίζονται αρνητικοί σε μία σειρά από προβλέψεις που η κυβέρνηση επιδιώκει να εντάξει στο αναπτυξιακό σχέδιο, ώστε να σηματοδοτήσει το τέλος της λιτότητας και τη στροφή σε πολιτικές με «προοδευτικό πρόσημο».
Ηδη, κατά πληροφορίες, έχει απορριφθεί το αίτημα να μετακινηθεί χρονικά το μέτρο της μείωσης των συντάξεων, που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου χρόνου. Επίσης, οι θεσμοί, κατά πληροφορίες, διατυπώνουν ισχυρότατες ενστάσεις για την επαναφορά των εργασιακών σχέσεων, την αύξηση του κατώτατου μισθού έως και κατά 4% ετησίως, τη δημιουργία συνεταιριστικής τράπεζας, την εκπόνηση προγραμμάτων «κοινωνικής οικονομίας» και την παράταση ισχύος του ΕΝΦΙΑ με την παρούσα μορφή για έναν ακόμη χρόνο. Είναι προφανές, ότι εάν η αρνητική προσέγγιση των δανειστών παραμείνει μέχρι τέλους, το αφήγημα του πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα για στροφή στην οικονομική πολιτική έπειτα από οκτώ χρόνια λιτότητας δέχεται ισχυρότατο πλήγμα.
Κατά τις ίδιες πηγές, υπό τα ανωτέρω δεδομένα η κυβέρνηση στην παρούσα φάση κινείται με διπλή στόχευση: Πρώτον, στην τελική του μορφή το αναπτυξιακό σχέδιο να περιλαμβάνει διατυπώσεις με στοιχεία «δημιουργικής ασάφειας» που να καλύπτουν τη ρητορική και των δύο πλευρών. Δεύτερον, να δοθεί στην Αθήνα το περιθώριο για ουσιαστικά αντίμετρα, που προβλέπεται ότι θα ληφθούν παράλληλα με τις περικοπές στις συντάξεις εάν διασφαλίζεται η επίτευξη των συμφωνηθέντων πρωτογενών πλεονασμάτων.
Την ίδια στιγμή, το κυβερνητικό αφήγημα της οριστικής εξόδου από τα μνημόνια απειλείται από το πλαίσιο που θα συμφωνηθεί για την επομένη του μνημονίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενώ η Αθήνα ζητεί ένα πλαίσιο ίδιο με αυτό που ίσχυσε στις άλλες χώρες που βγήκαν από μνημόνια, όπως για παράδειγμα η Κύπρος, από την πλευρά των εταίρων τίθεται θέμα μιας ενισχυμένης εποπτείας για τη μεταμνημονιακή εποχή. Αντί του Post Program Monitoring, που εφαρμόστηκε στην Κύπρο, για την περίπτωση της Ελλάδας γίνεται λόγος για Enhanced Post Program Monitoring.
Παράλληλα, κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν φόβους ότι η συντηρούμενη φιλολογία πως το ΔΝΤ θα επιμείνει, πέραν της περικοπής των συντάξεων και στην άμεση μείωση του αφορολογήτου αποτελεί επί της ουσίας ένα ακόμη διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια των δανειστών. Οτι δηλαδή, τελικώς θα το βγάλουν από το «τραπέζι», αλλά ως αντάλλαγμα θα ζητήσουν τα λεγόμενα αντίμετρα να είναι εξαιρετικά περιορισμένα.
Αντιθέτως, στο Μέγαρο Μαξίμου δεν επικρατεί ανησυχία για τα σενάρια του γερμανικού Τύπου, σύμφωνα με τα οποία θα ζητηθεί ολιγόμηνη παράταση του προγράμματος. Τα τελευταία ερμηνεύονται ως άσκηση πίεσης προς την Αθήνα για ταχεία ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων σε πολλά εκ των οποίων καταγράφονται σημαντικές καθυστερήσεις. Είναι, δε, ενδεικτικό ότι στο υπουργικό συμβούλιο που συγκάλεσε ο κ. Τσίπρας την Μεγάλη Εβδομάδα κατέστησε σαφές προς τους υπουργούς του ότι δεν θα ανεχθεί καθυστερήσεις στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Πεδίο αντιπαράθεσης
Σε κάθε περίπτωση, το αναπτυξιακό σχέδιο θα αποτελέσει σύντομα και πεδίο εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης, παρότι, πιθανότατα, δεν θα απαιτηθεί να κυρωθεί από τη Βουλή. Ηδη, τα κόμματα της αντιπολίτευσης εγκαλούν την κυβέρνηση για το γεγονός ότι διαπραγματεύεται με τις Βρυξέλλες ένα πρόγραμμα διάρκειας μεγαλύτερης της θητείας της «εν κρυπτώ». Ενώ ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυρ. Μητσοτάκης έχει καταστήσει σαφές ότι τα όσα συμφωνήσει ο κ. Τσίπρας με τους εκπροσώπους των δανειστών δεν θα είναι δεσμευτικά για τον ίδιο.
Πάντως, η κυβέρνηση βρίσκεται για άλλη μία φορά υπό χρονική πίεση. Στενός συνεργάτης του κ. Τσίπρα ανέφερε ότι η απροθυμία πολλών υπουργών να προχωρήσουν στην οριστική διευθέτηση προαπαιτούμενων της αρμοδιότητάς τους –παρά το γεγονός ότι η σχετική προεργασία έχει προχωρήσει σημαντικά– είναι παράγοντας που προκαλεί καθυστερήσεις. Τα χρονοδιαγράμματα, ωστόσο, αυτή τη φορά δεν έχουν την ελαστικότητα προηγούμενων αξιολογήσεων ούτε υπάρχει η δυνατότητα να παραπεμφθούν ζητήματα σε μια άλλη μελλοντική αξιολόγηση. Το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης, που όπως προαναφέρθηκε έχει συναντήσει ενστάσεις από την πλευρά των θεσμών, θα πρέπει να συμφωνηθεί στην τελική διατύπωσή του μέσα στις επόμενες λίγες ημέρες, ώστε να είναι ολοκληρωμένο στο Eurogroup της προσεχούς Παρασκευής, που θα συνεδριάσει στη Σόφια. Από το πρωθυπουργικό επιτελείο διαμηνύουν, επιπλέον, ότι, παρά τις επιφυλάξεις που έχουν αρχίσει να διατυπώνονται από την πλευρά των θεσμών, μέχρι τις 21 Ιουνίου και την επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup, θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για την τέταρτη αξιολόγηση.