Τη γενική αίσθηση ότι η προεκλογική Τουρκία θα είναι ακόμα πιο επιρρεπής σε όξυνση της έντασης στις διμερείς σχέσεις επιβεβαιώνουν στην «Κ» ξένοι ανταποκριτές στη γείτονα και αναλυτές που ειδικεύονται στην περιοχή. Εκφράζουν ωστόσο παράλληλα την ελπίδα, εμμέσως ή ευθέως, ότι μετά τις εκλογές η κατάσταση θα είναι καλύτερη.
«Οι πρόωρες εκλογές στην Τουρκία είναι απίθανο να αλλάξουν την υποκείμενη δυναμική των ελληνοτουρκικών σχέσεων» δηλώνει στην «Κ» ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος του German Marshall Fund of the United States και ειδικός σε θέματα Ανατολικής Μεσογείου.
«Ωστόσο, η εθνικιστική έξαρση στην παρούσα συγκυρία καθιστά ζωτικής σημασίας την αποφυγή από τις δύο πλευρές επεισοδίων που σε προεκλογικό περιβάλλον μπορούν εύκολα να ξεφύγουν από τον έλεγχο». Παρότι αναγνωρίζει ότι το επόμενο δίμηνο θα είναι ενδεχομένως μία περίοδος αυξημένων κινδύνων στο Αιγαίο, ο Λέσερ τονίζει ότι «είναι καλύτερο που η περίοδος αυτή (σ.σ.: η προεκλογική) θα είναι σύντομη».
«Ο Ερντογάν έχει τελειοποιήσει την τέχνη τού “διαίρει και βασίλευε”», σημειώνει από την πλευρά του ο Μαρκ Λόουεν, ανταποκριτής του BBC στην Τουρκία (και παλαιότερα στην Ελλάδα). Η εφαρμογή της τακτικής αυτής, εξηγεί, «απαιτεί πάντα την ύπαρξη ενός εχθρού. Στο περυσινό δημοψήφισμα, ήταν η Ολλανδία, στον απόηχο της απαγόρευσης σε Τούρκους υπουργούς να εμφανιστούν σε προεκλογικές συγκεντρώσεις εκεί και των συλλήψεων Τούρκων διαδηλωτών από την ολλανδική αστυνομία».
Στην τρέχουσα προεκλογική εκστρατεία, «με την ένταση σε αυξημένα επίπεδα, είναι πολύ πιθανό ο στόχος να είναι η Ελλάδα. Η απόφαση μη έκδοσης των Τούρκων στρατιωτών και πολιτών που έχουν αναζητήσει καταφύγιο στην Ελλάδα εξόργισε την τουρκική κυβέρνηση και οδήγησε στη “διπλωματία των ομήρων” με τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Και οι διαχρονικές συνοριακές διαφορές είναι ένα βολικό φιτίλι, που μπορεί εύκολα να αναφτεί όταν εξυπηρετεί κάποιο σκοπό». Οι επόμενοι δύο μήνες, καταλήγει ο Βρετανός ανταποκριτής, «ενδέχεται να είναι θυελλώδεις» για τις διμερείς σχέσεις.
«Να καβαλήσει το κύμα»
Παρόμοια είναι η ανάλυση του Κεμάλ Κιρίσι, senior fellow του Ινστιτούτου Brookings στην Ουάσιγκτον. Με την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, σημειώνει ο καθηγητής, ο Ερντογάν «επιχειρεί να καβαλήσει το κύμα του εθνικισμού στην κορύφωσή του, πριν τα μαύρα σύννεφα για την οικονομία μεταβληθούν σε καταιγίδα». Ο αντιδυτικισμός είναι «βασικό συστατικό» του τουρκικού εθνικισμού, σημειώνει ο Κιρίσι, αντιδιαστέλλοντας τη φρενίτιδα κατά της Ε.Ε. και των ΗΠΑ με την «εκκωφαντική σιωπή σχετικά με τις βαθιές διαφορές με τη Ρωσία και το Ιράν στο θέμα της Συρίας και σχετικά με την ανθρωπιστική καταστροφή που έχουν προκαλέσει στις τάξεις των Σύρων αμάχων». Στη συγκυρία αυτή, με μία προεκλογική περίοδο που αναμένεται «πολύ τεταμένη», η Ελλάδα είναι «ιδιαίτερα ευάλωτη», εκτιμά ο Τούρκος αναλυτής.
Μετά τις εκλογές, αν ο Ερντογάν επανεκλεγεί, κατά τον έμπειρο αναλυτή, «το πιο πιθανό είναι να εστιάσει άμεσα στην αναβίωση της τουρκικής οικονομίας, αποτρέποντας την περαιτέρω διολίσθηση της λίρας και θέτοντας υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Για να το πετύχει αυτό, πρέπει να βελτιώσει τις σχέσεις του ειδικά με την Ε.Ε. Το 50% των τουρκικών εξαγωγών το 2017 πήγε σε ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η Τουρκία εξαρτάται επίσης από ξένες άμεσες επενδύσεις και τεχνολογία ευρωπαϊκής προέλευσης, αλλά και από τους Ευρωπαίους τουρίστες, που την έχουν εγκαταλείψει. Συνεπώς, το πιο πιθανό τότε είναι ο Ερντογάν να χαμηλώσει τους τόνους και απέναντι στην Ελλάδα».
Τέλος, ο Αχμέτ Ινσέλ, αρθρογράφος της Cumhyriyet και συγγραφέας του βιβλίου «Η νέα Τουρκία του Ερντογάν» (εκδ. Διάμετρος), που ζει στο Παρίσι, θεωρεί ότι οι διμερείς σχέσεις «είναι ήδη πολύ άσχημες» και ότι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια περαιτέρω επιδείνωσης για δύο χώρες που είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Οι απόπειρες της αντιπολίτευσης να πλειοδοτήσει εθνικιστικά και να διασπάσει τη συμμαχία Ερντογάν – Μπαχτσελί (MHP), με αντικείμενο τις διαφορές με την Ελλάδα και την Κύπρο, «δεν θα έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο», εκτιμά ο Ινσέλ. Τονίζει κι αυτός τον κίνδυνο μίας «μη προσχεδιασμένης σύγκρουσης στο Αιγαίο», ειδικά σε μια περίοδο που «τα κόμματα θα χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να κερδίσουν τις εκλογές». Αλλά θεωρεί ότι τα κύρια θέματα συζήτησης θα είναι το Κουρδικό, η Συρία, το Ισλαμικό Κράτος και η «δικτατορία του Ερντογάν».