Η «χημεία» μεταξύ των δύο ηγετών είχε επιβεβαιωθεί στις πολλές συναντήσεις τους ως «άριστη». Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ υιοθέτησε το ενδυματολογικό ύφος του πρωθυπουργού της Ελλάδος Αλέξη Τσίπρα με κύριο χαρακτηριστικό την απόρριψη της γραβάτας και την έφεση στα λευκά υποκάμισα. Σε κάποιες συναντήσεις δόθηκε η εντύπωση μιας πανομοιότυπης εμφάνισης, ενώ περίσσεψαν οι σφιχτές χειραψίες και τα πλατιά χαμόγελα. «Είμαστε δύο νέοι άνθρωποι που θέλουν να λύσουν τα προβλήματα και να περάσουμε σε μια νέα εποχή», ήταν το μήνυμα που σταθερά μετέδιδαν. Καθαρές σκέψεις (νέα πρόσωπα), καθαρές λύσεις (λευκά υποκάμισα) χωρίς το βάρος του παρελθόντος (απουσία γραβάτας) είναι το σημειολογικό τρίπτυχο.
Πλησιάζοντας προς τη συνάντηση της Σόφιας στις 16 Μαΐου, οι πληροφορίες που μεταδίδονταν από την Αθήνα και τα Σκόπια ήταν ότι θεμελιώνεται η πεποίθηση για τη συμφωνία σε ένα όνομα. Παρέμενε, όμως, ασαφές το σκέλος της ικανοποίησης του ελληνικού όρου για εσωτερική και διεθνή χρήση (erga omnes) και αναθεώρηση του συντάγματος της ΠΓΔΜ, έτσι ώστε να απαλειφθούν οι αλυτρωτικές αναφορές.
Την Παρασκευή διέρρευσε σε μέσα ενημέρωσης της γείτονος χώρας ότι οι κ. Τσίπρας και Ζάεφ συμφωνούν στο όνομα Ilindenska Makedonija» (που μεταφράζεται «Ilinden Macedonia» στα αγγλικά). Γρήγορα έγινε σαφές ότι οι πληροφορίες αυτές ήταν ακριβείς. Πηγές κοντά στον Ελληνα πρωθυπουργό διαβεβαίωναν ότι σημειώθηκε συμφωνία σε επίπεδο ηγετών. Σύμφωνα με την εκτίμηση αυτή, η ταύτιση του ονόματος με την ιστορική εξέγερση Σλάβων, Βούλγαρων, αλλά και ελάχιστων ελληνόφωνων της περιοχής αυτής κατά των Τούρκων το 1903, εξασφαλίζει την αποδοχή του erga omnes και τη συνταγματική αναθεώρηση από την πλευρά των πολιτών και των πολιτικών δυνάμεων της ΠΓΔΜ – και ιδίως του εθνικιστικού κόμματος VMRO.
Αντιστοιχίες με το 1821
Ο αντίλογος, βεβαίως, εκφράστηκε από πολιτικές προσωπικότητες, αλλά και από πηγές της Προεδρίας της Δημοκρατίας, με το σκεπτικό ότι η συγκεκριμένη εξέγερση είναι μια αυθεντική έκφραση αλυτρωτισμού, αφού συνδέεται ευθέως με την εκδήλωση της λεγόμενης μακεδονικής ταυτότητας από το σλαβικό στοιχείο και τον εδαφικό επεκτατισμό που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή. Κατά συνέπεια, η αποδοχή ενός τέτοιου ονόματος από την Αθήνα, ισοδυναμεί με επισφράγιση των αλυτρωτικών βλέψεων της ΠΓΔΜ, έστω κι αν υπάρξει αναθεώρηση του συντάγματος. Το Μέγαρο Μαξίμου, όμως, προτιμά να προβάλλει τις αντιστοιχίες ανάμεσα στην εξέγερση του Ιλιντεν (Προφήτου Ηλία, 20 Ιουλίου 1903) και στην ελληνική 25η Μαρτίου 1821, επειδή μπορούν να ερμηνευθούν ως δύο ορόσημα εθνογένεσης που προέκυψαν μέσα από ένοπλες δράσεις κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, ενώ οι πρώτες πληροφορίες έδειχναν ότι διατηρεί επιφυλάξεις ως προς τη συγκεκριμένη ονομασία, σύντομα μετέδωσε ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με τον κ. Τσίπρα. Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να εκφράσει επισήμως την υποστήριξή της σε αυτή την ονομασία, επιτρέποντας στην ΠΓΔΜ να διοργανώσει σύντομα ένα δημοψήφισμα, έχοντας τη ρητή δέσμευση της Αθήνας ότι αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι θετικό, τότε η συμφωνία θα προωθηθεί στην ελληνική Βουλή. Το ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στη στάση του κυβερνητικού εταίρου ΑΝΕΛ, καθώς το «Ilindenska Makedonija» εντάσσεται στις ονομασίες οι οποίες περιέχουν το όνομα «Μακεδονία», που ο κ. Καμμένος έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί. Πολύ περισσότερο όταν ο προσδιορισμός «Ilindenska» δεν είναι ακριβώς γεωγραφικός αλλά χαρακτηρίζεται από έντονη εθνικιστική φόρτιση.
Η ετερόκλητη συμμαχία που εκφράστηκε στα συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης και των Αθηνών θεωρείται από πολλές πλευρές ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ανασυνταχθεί, προκαλώντας σειρά πολιτικών αναταράξεων. Σε αυτή την περίπτωση, ο κ. Καμμένος μπορεί να θεωρείται κερδισμένος, ιδίως στη Β. Ελλάδα, αφού σε περίπτωση πρόωρων εκλογών αναμένεται να απορροφήσει σημαντικό μέρος του εθνικιστικού κύματος, κάτι που ενδεχομένως εναρμονίζεται με τους σχεδιασμούς του κ. Τσίπρα, που ασφαλώς δεν θα επιθυμούσε ο χειρισμός του λεγόμενου «Μακεδονικού» να καταλήξει στην εκτόξευση των ποσοστών της Ν.Δ.
Η Εκκλησία
Το όνομα «Ilindenska Makedonija» θεωρείται βέβαιο ότι θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στη Β. Ελλάδα, με τη διοργάνωση νέων συλλαλητηρίων στη Θεσσαλονίκη, υποστήριζαν χθες παρατηρητές των εξελίξεων στο ευρύτερο εθνικοπατριωτικό τόξο, που σημειώνουν ότι υιοθέτηση της νέας ονομασίας θα είναι σαν να αποδέχεται η ελληνική πλευρά τον αλυτρωτισμό και την εθνικιστική ρητορική των Σκοπίων. Οι ίδιες πηγές προεξοφλούν επίσης την κατηγορηματική απόρριψη της λύσης από την Εκκλησία. Υπενθυμίζεται ότι ο μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος συνέγραψε επιστολή η οποία διαβάστηκε στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης. Γνώστες της Ιστορίας που συνδέονται με την Εκκλησία επισημαίνουν με νόημα ότι «η εξέγερση του Ιλιντεν στόχευε στη δημιουργία ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης» και ότι «είναι η ιδεολογική βάση της τιτοϊκής Μακεδονίας που θα είχε ως πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη».
«Οχι στη Μεγάλη Μακεδονία»
«Το Ilindenska Makedonija είναι η Μεγάλη Βουλγαρία με τη Μεγάλη Μακεδονία σε ένα όνομα». Πρόκειται για μια φράση που, σύμφωνα με πληροφορίες, αποδίδεται στην κυρία Ντόρα Μπακογιάννη. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών είχε απορρίψει κατηγορηματικά την ονομασία αυτή στην τελική ευθεία προς τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008. Μάλιστα, στις τότε επαφές με τους συνομιλητές της στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. είχε καταθέσει έναν χάρτη των αρχών του 20ού αιώνα που αποτυπώνει τις αλυτρωτικές επιδιώξεις που συνδέθηκαν με την εν λόγω εξέγερση. Ο χάρτης αυτός είχε δημοσιευτεί στη Wall Street Journal. Η απορριπτική θέση αυτή της κυρίας Μπακογιάννη φέρεται να απηχεί ταυτόχρονα τόσο την επίσημη θέση της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και τις απόψεις του Κώστα Καραμανλή. Κατά συνέπεια, η Νέα Δημοκρατία αναμένεται να απορρίψει τη «λύση» που προτείνει ο κ. Τσίπρας και μάλιστα με τρόπο ακόμα πιο σαφή και κατηγορηματικό από εκείνον με τον οποίο απέκλεισε πρόσφατα τη σύμπραξή της σε οποιαδήποτε λύση.
Η στάση αυτή θεωρείται ότι βρίσκει απολύτως σύμφωνο τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος εκτιμά ότι το ευαίσθητο εθνικό ζήτημα έχει μετατραπεί σε «παίγνιο» στα χέρια του κ. Τσίπρα, με ουσιαστικό στόχο τη θυσία του εθνικού συμφέροντος προκειμένου να επιτευχθεί η διάσπαση της δεξιάς παράταξης, κάτι που πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί. Πολύ περισσότερο όταν η περίεργη εικόνα μιας Αθήνας που δείχνει να επισπεύδει και να αγωνιά για «λύση», χωρίς μάλιστα να πιέζεται ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ ή την Ε.Ε., ενισχύει τις ακραίες φωνές στη Βόρεια Ελλάδα που υποστηρίζουν με κάθε ευκαιρία ότι το «κράτος των Αθηνών» παίζει κορώνα-γράμματα την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Με περισσότερο προσεκτικές τοποθετήσεις, αλλά σαφέστατα κατά του συγκεκριμένου ονόματος, τάσσονται τόσο ο Ευάγγελος Βενιζέλος όσο και ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ο κ. Βενιζέλος, ως πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, φέρεται να θεωρεί καίριο λάθος την αποδοχή ενός ονόματος με σαφή αλυτρωτικά χαρακτηριστικά, το οποίο μάλιστα αποτελούσε μια μόνιμη επιλογή των Σκοπιανών που όμως είχε αποσυρθεί από το τραπέζι καθώς είχε απορριφθεί από όλες τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις. Η θέση της κυρίας Φώφης Γεννηματά είναι περισσότερο ήπια και διαλλακτική, στην πράξη όμως η απόρριψη του συγκεκριμένου ονόματος θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής δεν πιστεύει ότι η προτεινόμενη λύση διασφαλίζει τα εθνικά συμφέροντα, ενώ η βάση και τα οργανωμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ εκφράζουν ήδη σφοδρότατη αντίθεση. Σε διαφορετικό μήκος κύματος κινείται, σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος φέρεται να τελούσε εν γνώση των σχεδιασμών του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών. Στον πρώην πρωθυπουργό αποδίδεται η πεποίθηση ότι η εκτόνωση του συγκεκριμένου εθνικού ζητήματος, έστω και με μια ατελή λύση, είναι μια εθνικά επωφελής επιλογή.