«Αισθάνομαι σαν σκακιστής που παίζει σε δύο σκακιέρες», δήλωσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, την περασμένη Τετάρτη, υποδεχόμενος στο Μέγαρο Μαξίμου τον γενικό διευθυντή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ. Οντως, στη δεδομένη συγκυρία ο κ. Τσίπρας καλείται να διαχειριστεί ταυτόχρονα δύο πολύ κομβικά ζητήματα, τα οποία τις αμέσως προσεχείς εβδομάδες θα αυξήσουν την πίεση που υφίσταται η κυβέρνηση. Η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ, αλλά και η είσοδος στην τελική ευθεία της διαπραγμάτευσης για την ολοκλήρωση του προγράμματος, τη μεταμνημονιακή εποπτεία, τη ρύθμιση του χρέους, είναι τα δύο ζητήματα που εξελίσσονται ταυτόχρονα.
Οσον αφορά τη συμφωνία με την ΠΓΔΜ, η ολοκλήρωσή της ασφαλώς και μείωσε σημαντικά την πίεση που ασκούσε ο διεθνής παράγοντας για το θέμα, πίεση που, εφόσον το ζήτημα παρέμενε σε εκκρεμότητα, αναμενόταν να κλιμακωθεί μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στα τέλη του μήνα και μέχρι τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, στις αρχές Ιουλίου. Από αυτή την άποψη, στην κυβέρνηση αρκετά στελέχη συμμερίζονται την εκτίμηση ότι, ακόμα και αν δεν υπάρχει άμεση σύνδεση ανάμεσα στα δύο ζητήματα, η επίλυση της μιας εκκρεμότητας μπορεί να δώσει θετικούς πόντους στην έκβαση της άλλης. Ωστόσο, το πεδίο των διεθνών επαφών και διαπραγματεύσεων και οι πιέσεις που ασκούνται εκεί είναι μόνο η μία πλευρά, η μία σκακιέρα, για να μιλήσουμε με την ορολογία του πρωθυπουργού.
Ενα πολύ πιο σύνθετο μέτωπο είναι αυτό που διαμορφώνεται στο εσωτερικό και αφορά τις αντιδράσεις των πολιτών στους κυβερνητικούς χειρισμούς. Μπορεί στην κυβέρνηση να επενδύουν στην άποψη ότι μεσο-μακροπρόθεσμα θα αναγνωρισθεί από την κοινή γνώμη η ορθότητα των χειρισμών στη διαπραγμάτευση για το όνομα της ΠΓΔΜ, ωστόσο κυβερνητικά στελέχη αναγνωρίζουν ότι σε πρώτη φάση θα υπάρξουν αντιδράσεις, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, όπου είναι αυξημένη η ευαισθησία για το θέμα. Εξ ου και το αμέσως επόμενο διάστημα από κυβερνητικά και κομματικά στελέχη θα επιχειρηθεί να μεταδοθεί το μήνυμα ότι τα θετικά της συμφωνίας υπερισχύουν των όποιων υποχωρήσεων και συμβιβασμών έκανε η κυβέρνηση.
Ο κυβερνητικός εταίρος
Στο συγκεκριμένο ζήτημα, η προσοχή του Μαξίμου στρέφεται και στον μικρό κυβερνητικό εταίρο. Ο κ. Πάνος Καμμένος και οι ΑΝΕΛ υφίστανται ασφαλώς τη μεγαλύτερη πίεση από την εκλογική βάση τους, καθώς η αντίθεσή τους σε σύνθετη ονομασία με χρήση του όρου «Μακεδονία» είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα με τα οποία απευθύνθηκαν στους ψηφοφόρους. Προφανώς η ελπίδα των ΑΝΕΛ είναι ότι η πλευρά των Σκοπίων δεν θα καταφέρει να υλοποιήσει όλα τα ενδιάμεσα βήματα που απαιτούνται προκειμένου η συμφωνία να έρθει προς κύρωση στην ελληνική Βουλή και, ως εκ τούτου, θα καταρρεύσει. Ωστόσο, ήδη με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε η Ν.Δ., η ψήφος εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση μεταφράζεται σε άτυπη ψήφο υπέρ της συμφωνίας. Και στο θέμα αυτό οι βουλευτές των ΑΝΕΛ θα κληθούν να διαχειριστούν τις αντιδράσεις της εκλογικής βάσης. Προφανώς και στη στόχευση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν και αυτό, να πιέσουν τον δεξιό κυβερνητικό εταίρο, καθώς θεωρούν ότι στη δεδομένη συγκυρία είναι ο αδύναμος κρίκος της κυβέρνησης και οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης, όσο και αν η παραμονή στην εξουσία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ισχυρός παράγων καθορισμού της πολιτικής συμπεριφοράς των κυβερνητικών βουλευτών, ενδέχεται να ενεργοποιήσουν εξελίξεις.
Στο έτερο μέτωπο, αυτό της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση τηρεί στάση αναμονής για την τελική έκβαση των συζητήσεων με τους εταίρους και δανειστές. Το Μαξίμου και συνολικά η κυβερνητική πλειοψηφία, καθώς πλησιάζουμε στις κρίσιμες ημερομηνίες για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, καλούνται να χαμηλώσουν τις προσδοκίες τους, αναφορικά με το περιεχόμενο της συμφωνίας ολοκλήρωσης του προγράμματος. Από όλες τις πλευρές φθάνουν μηνύματα που συνηγορούν σε μια αυξημένη εποπτεία μετά την ολοκλήρωση του μνημονίου. Την ίδια στιγμή, μειώνονται οι προσδοκίες και για τα μέτρα απομείωσης του χρέους. Ακόμα και η παράταση του χρόνου αποπληρωμής, όπου η κυβέρνηση προσδοκούσε ότι θα καταφέρει να εξασφαλίσει τη δεκαετία, δείχνει ότι τελικά θα είναι αρκετά πιο μικρής διάρκειας.