Η ρύπανση έφυγε, τα ερωτήματα όχι

Η ρύπανση έφυγε, τα ερωτήματα όχι

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα χρόνο πριν, ξημέρωμα της 10ης Σεπτεμβρίου 2017, στα ήσυχα νερά του Σαρωνικού, βυθίστηκε από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία το μικρό δεξαμενόπλοιο «Αγία Ζώνη ΙΙ» προκαλώντας μια μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Ενα χρόνο μετά, οι ακτές που μαύρισαν από το μαζούτ έχουν επανέλθει στην προ ναυαγίου κατάσταση. Τέλος καλό, όλα καλά; Ποιος μπορεί να πει κάτι τέτοιο, όταν χρειάστηκαν πολύ μεγάλες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της ρύπανσης, από ένα ναυάγιο που δεν έπρεπε να είχε συμβεί; Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι εάν βγάλαμε τα αναγκαία συμπεράσματα για να αντιμετωπίσουμε ανάλογες ή και πολύ μεγαλύτερες προκλήσεις.

Από τον Δεκέμβριο του 2017 το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει παραδώσει καθαρές τις ακτές της Σαλαμίνας, του Πειραιά και της παραλιακής ζώνης, ενώ στις 5 Απριλίου 2018 το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) ανακοίνωσε τα συμπεράσματα από τις έρευνές του στις παραλίες, στα νερά αλλά και στον βυθό του Σαρωνικού: «Μετά τον Δεκέμβριο 2017 φαίνεται ότι σε όλη την ακτογραμμή δεν υπήρχαν πλέον σημαντικά ευρήματα σε ό,τι αφορά την παρουσία πετρελαϊκών υδρογονανθράκων. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί φαίνεται ότι δεν έχουν επηρεαστεί, ενώ δεν βρέθηκαν ενδείξεις βιοσυσσώρευσης ρυπογόνων ουσιών που προέρχονται από το ναυάγιο. Στον θαλάσσιο πυθμένα δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη κατάλοιπων πετρελαιοειδών». Ωστόσο το ΕΛΚΕΘΕ δεν αποκλείει την ύπαρξη μεμονωμένων υπολειμμάτων πετρελαιοειδών σε κάποια σημεία του πυθμένα σε βάθη μεγαλύτερα των 20-25 μέτρων και γι’ αυτό προτείνει τη συνέχιση διερεύνησης του βυθού με οπτικά μέσα (ROV).

Πως επιτεύχθηκε ο καθαρισμός; Ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ σημειώνουν πως βοήθησε ο τύπος του διαφυγόντος καυσίμου. Το βαρύ πετρέλαιο ξεβράστηκε στις παραλίες και έγινε κατορθωτό να συλλεχθεί, πριν προλάβουν οι υδρογονάνθρακες να διασπαστούν. Επίσης, σημειώνουν την πολύ μεγάλη εκστρατεία καθαρισμού, καθώς η ρύπανση σημειώθηκε σε πυκνοκατοικημένες περιοχές της πρωτεύουσας και σε τουριστικά σημεία.

«Πρέπει να έχουμε συνείδηση πως η κλίμακα του ατυχήματος ήταν σχετικά περιορισμένη, καθώς διέφυγαν στη θάλασσα μερικές εκατοντάδες τόνοι πετρελαίου. Ας σκεφτούμε τι θα γινόταν ή τι θα γίνει εάν διαρρεύσουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες. Η ρύπανση από το “Αγία Ζώνη ΙΙ” αποτέλεσε ένα crash test για τα αντανακλαστικά μας και δυστυχώς ο κρατικός μηχανισμός φάνηκε ανέτοιμος, ειδικά τις πρώτες κρίσιμες ώρες και μέρες», λέει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς Δημήτρης Καραβέλλας. Οι συνέπειες του «περιβαλλοντικού εγκλήματος» (όπως εύστοχα χαρακτηρίστηκε η βύθιση του «Αγία Ζώνη ΙΙ») ήταν μεγάλες, ενώ το συνολικό κόστος της απορρύπανσης και των αποζημιώσεων δεν έχει αποτιμηθεί ακόμα, αλλά ήδη φαίνεται να υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ.

Το ναυάγιο άφησε προβλήματα πίσω. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που ζουν από τη θάλασσα, οι ψαράδες, δέχθηκαν βαρύ πλήγμα. «Περάσαμε πολύ δύσκολους μήνες. Η άρση απαγόρευσης αλιείας στον Σαρωνικό έγινε αρχές Μαΐου, μέχρι τότε έπρεπε να ψαρεύουμε πολύ μακριά. Η δυσπιστία όμως έχει μείνει. Ο καταναλωτής ακούει ψάρι από τον Σαρωνικό και απομακρύνεται», λέει στην «Κ» ο κ. Νίκος Μεντής, πρόεδρος του Συλλόγου Αλιέων Κερατσινίου. Ο κ. Μεντής ψαρεύει τώρα στις Κυκλάδες. «Τι θα γίνει από τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν θα γυρίσουμε; Μας μίλησαν για αποζημίωση, αλλά δεν έχουμε πάρει ούτε ευρώ», λέει με αγωνία. Ποιος θα πληρώσει για όλα αυτά; Σύμφωνα με το υπουργείο Ναυτιλίας, το κόστος θα καλυφθεί από το Διεθνές Ταμείο Αποζημιώσεων για τις Ρυπάνσεις από Πετρέλαιο (ΙΟPC). Μέχρι τώρα οι αιτήσεις για αποζημίωση ξεπερνούν τις 100.

Οι ευθύνες

Οσον αφορά την απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο, η υπόθεση παραμένει ανοικτή στην ανάκριση, αλλά προχωρεί πολύ αργά. Πέρασαν επτά μήνες από την ανέλκυση του πλοίου, για να ξεκινήσει η πραγματογνωμοσύνη στις 23 Ιουνίου, καθώς δεν είχε βρεθεί μέχρι τότε χώρος για τον καθαρισμό του σκάφους. Το υπουργείο Ναυτιλίας έχει ήδη επιβάλει διοικητικό πρόστιμο ύψους 1,2 εκατ. ευρώ στον ιδιοκτήτη κ. Θεόδωρο Κουντούρη, ο οποίος κατηγορήθηκε στις 18 Μαΐου για νέο επεισόδιο ρύπανσης (μικρής έκτασης) από τα πλοία «Αγία Ζώνη Ι» και «Αγία Ζώνη ΙΙΙ»! Στο νομοθετικό πεδίο, το υπουργείο Ναυτιλίας εισήγαγε διάταξη, σύμφωνα με την οποία όλα τα σκάφη που θα εφοδιαστούν με καύσιμα πρέπει να δηλώσουν σημείο και ώρα, τουλάχιστον 12 ώρες νωρίτερα. Το βασικό πρόβλημα βεβαίως παραμένει η εφαρμογή των νόμων…

Απαιτείται σχέδιο

«Η ρύπανση από το “Αγία Ζώνη ΙΙ” πρέπει να ωθήσει σε αποτελεσματική προστασία των ελληνικών θαλασσών από παρόμοιους κινδύνους, ειδικά ενόψει δραματικής ενίσχυσής τους με την έναρξη γεωτρήσεων για υδρογονάνθρακες. Πρόκειται για αποφάσεις που πρέπει να επανεξεταστούν με βάση το κριτήριο της πρόληψης», τονίζει στην «Κ» ο κ. Καραβέλλας. Το WWF ζητεί αξιολόγηση, αναθεώρηση και πλήρη εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Εκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες. «Μεγάλο πρόβλημα, όπως φάνηκε και στο Μάτι, είναι το έλλειμμα συντονισμού, ενημέρωσης και αξιοποίησης του επιστημονικού δυναμικού ειδικά τις κρίσιμες πρώτες ώρες», επισημαίνει ο κ. Καραβέλλας. «Κάθε μέρα στο Αιγαίο μεταφέρονται περισσότεροι από 3 εκατ. τόνοι πετρελαίου. Ο κίνδυνος μιας μη αναστρέψιμης περιβαλλοντικής και οικονομικής καταστροφής είναι μεγάλος. Υπάρχει άμεση ανάγκη ανάπτυξης ενός αποτελεσματικού μηχανισμού προστασίας και διαχείρισης θαλάσσιων ατυχημάτων», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή