Το ζήτημα των συντάξεων, η υλοποίηση ή όχι των περικοπών που ήδη έχει ψηφίσει η κυβέρνηση με ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του μέτρου την 1η Ιανουαρίου 2019, θα κυριαρχήσει πολιτικά το αμέσως επόμενο διάστημα. Η κυβερνητική ηγεσία αναζητεί τη δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην επιθυμία της να ανατρέψει ένα πολιτικά επώδυνο μέτρο, ιδιαίτερα καθώς ουσιαστικά η χώρα έχει εισέλθει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, και στις επιφυλάξεις που εκφράζονται από τους εταίρους – με εξαίρεση ενδεχομένως την Κομισιόν.
Παράλληλα, μια νίκη στο θέμα των συντάξεων θα αποτελούσε την απόλυτη δικαίωση του επιχειρήματος της κυβέρνησης ότι διαθέτει αυξημένη αυτονομία κινήσεων στη μεταμνημονιακή εποχή. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, θα πρέπει να αξιολογηθούν ιδιαίτερα προσεκτικά οι κραδασμοί που θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια εξέλιξη σε σχέση με τις αγορές. Μπορεί στην κυβέρνηση να παραπέμπουν στην ασφάλεια του «μαξιλαριού» των 23 δισ. ευρώ κάθε φορά που η συζήτηση έρχεται στη δυσκολία πρόσβασης στις αγορές, ωστόσο στελέχη της αναγνωρίζουν ότι, όσο παρατείνεται η περίοδος αδυναμίας εξόδου, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το εγχείρημα.
Στο πλαίσιο των εναλλακτικών που εξετάζονται, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έχει μπει τις τελευταίες ημέρες και το σενάριο όχι οριζόντιας εφαρμογής της μη περικοπής των συντάξεων, αλλά διαχωρισμού ανάμεσα σε υψηλές συντάξεις, για τις οποίες θα μπορούσαν να ισχύσουν κανονικά οι περικοπές, όπως έχουν ψηφισθεί, και χαμηλότερες συντάξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να διατηρηθούν ως έχουν. Μια τέτοια επιλογή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί επικοινωνιακά από την κυβέρνηση ως λύση που λειτουργεί υπέρ των αδυνάμων.
Ο αντίλογος
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι εντός του κυβερνητικού σχήματος που εκτιμούν ότι οποιαδήποτε περικοπή στις συντάξεις θα λειτουργήσει αρνητικά, ακόμα και αν αφορά τους πλέον προνομιούχους συνταξιούχους.
Επισήμως οι συζητήσεις με τους εταίρους για το θέμα αυτό θα αρχίσουν το επόμενο διάστημα και επί της ουσίας μετά την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού, στις αρχές Οκτωβρίου. Ηδη, πάντως, έχουν υπάρξει διερευνητικές συζητήσεις και έχει διαμηνυθεί προς την κυβέρνηση ότι η επιλογή να «ξηλωθεί» ένα ήδη ψηφισμένο μέτρο δεν θα έχει θετικό αντίκτυπο στη διαρκή αξιολόγηση από τις αγορές. Ακόμα και από την πλευρά της Κομισιόν, που εμφανίζεται περισσότερο θετική για παρέμβαση στο συγκεκριμένο μέτρο σε σχέση με τους υπολοίπους, η κυρίαρχη πρόταση είναι να ανασταλούν μέχρι τον επόμενο Απρίλιο τόσο η περικοπή των συντάξεων όσο και τα αντίμετρα που η κυβέρνηση είχε ψηφίσει ως αντιστάθμισμα στο μέτρο αυτό. Αντίμετρα όπως η επέκταση του στεγαστικού επιδόματος και των σχολικών γευμάτων, η αύξηση επιδομάτων για οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά κ.ά. Τον Απρίλιο, με βάση τα τελικά οικονομικά στοιχεία για το έτος, να γίνει η οριστική αξιολόγηση και να ληφθούν αποφάσεις. Ωστόσο, η κυβέρνηση επείγεται για θετικά μέτρα πιο γρήγορα, αφού ο χρόνος, από τον Ιανουάριο και μετά, θα μετράει αντίστροφα για τις εκλογές. Και, εφόσον το σενάριο εκλογών τον Μάιο επιβεβαιωθεί, την παραμονή διεξαγωγής τους μάλλον πιο συγκρατημένοι θα είναι οι εταίροι παρά περισσότερο γενναιόδωροι.
Με αφορμή τη συζήτηση για τις συντάξεις, αλλά και συνολικά για το πακέτο εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, αναδείχθηκαν στο εσωτερικό της κυβέρνησης διαφορετικές προσεγγίσεις για το πώς θα πρέπει να κινηθεί στο μεταμνημονιακό περιβάλλον. Μια μερίδα κυβερνητικών στελεχών τάχθηκε απολύτως υπέρ της λογικής αξιοποίησης του όποιου δημοσιονομικού χώρου υπάρχει για παροχές, εκτιμώντας ότι αυτή είναι η συνταγή που θα οδηγήσει στην επιδιωκόμενη δημοσκοπική ανάταση του ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο, το στενό οικονομικό επιτελείο, που φέρει και το βάρος της διαπραγμάτευσης, εμφανίσθηκε να υπερασπίζεται τη γραμμή ότι τα δημόσια οικονομικά δεν πρέπει να ξεφύγουν από τον σχεδιασμό που έχει συμφωνηθεί με τους εταίρους. Επιπλέον, τάχθηκαν υπέρ ενός σχεδίου προσανατολισμένου κυρίως στις φοροαπαλλαγές και στις ελαφρύνσεις των παραγωγικών τάξεων σε εισφορές, ως μέτρο ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας και προσέγγισης της μεσαίας τάξης.