«Εντάξει, ας λένε ότι η συμφωνία των Πρεσπών είναι νεκρή, ποιος είναι όμως ο δρόμος ώστε η χώρα να πάει μπροστά; Αυτό είναι το ερώτημα που θα τους θέσουμε τις επόμενες εβδομάδες». Ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες που μίλησε στην εφημερίδα «Nezavisen Vesnik» έθεσε ωμά το δίλημμα ενώπιον του οποίου θα βρεθεί στα Σκόπια το «αντι-Πρέσπα» μπλοκ δυνάμεων, όταν τις επόμενες μέρες θα φτάσει στη Βουλή η ώρα της κρίσιμης ψηφοφορίας για τις συνταγματικές τροποποιήσεις.
Το μήνυμα ουσιαστικά απευθύνεται στο VMRO DPMNE, το οποίο ο ίδιος αξιωματούχος συνιστά να ερωτηθεί «εάν συνεχίζει να είναι υπέρ της ένταξης στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ», ενώ δίνοντας το στίγμα της στάσης που θα ακολουθήσει ο δυτικός παράγοντας, λέει: «Δεν είναι δική μας δουλειά να συμμετάσχουμε στις εσωτερικές συζητήσεις. Εάν οι άνθρωποι πουν ότι δεν θέλουν τη συμφωνία των Πρεσπών, τότε εμείς θα αποδεχτούμε αυτή την απόφαση. Οι μέρες κυλούν και εμείς δεν έχουμε όλον τον χρόνο του κόσμου. Βλέπουμε τι είναι καλύτερο για το μέλλον της χώρας. Δεν βλέπουμε άλλον δρόμο. Δεν ξέρουμε και δεν μπορούμε να εικάζουμε τι θα κάνει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση. Ξέρουμε όμως ότι αυτή είναι μια συμφωνία που την περιμέναμε εδώ και 25 χρόνια και οι μεγάλες αλλαγές στα Βαλκάνια δεν γίνονται εύκολα».
Σε σταυροδρόμι
Αν, πάντως, ο Ζάεφ παίζει με αυτή τη συμφωνία το πολιτικό του μέλλον, η θέση του VMRO δεν είναι καλύτερη. Μπορεί να έσπευσε να καρπωθεί πολιτικά την αποχή, παρότι η ηγεσία του είχε καλέσει τους πολίτες να πράξουν κατά συνείδηση, τώρα όμως πρέπει να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Αν, δηλαδή, θα συνταχθεί με τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ή θα γείρει «αποκαμωμένο» οριστικά στην αγκαλιά της Μόσχας. Ο κίνδυνος να χρεωθεί τη μετάθεση, ίσως και στο διηνεκές όπως έχουν προειδοποιήσει οι Βρυξέλλες, της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ αλλά και την Ε.Ε., διαγράφεται ορατός και δεν θα του είναι καθόλου εύκολο να επωμισθεί από την επόμενη μέρα ένα τέτοιο φορτίο, όταν το όραμα των ανθρώπων σε αυτή τη χώρα είναι να δουν μια μέρα εαυτούς Ευρωπαίους πολίτες.
Οι απειλές για διαγραφές και κοινωνικό στιγματισμό όσων εκ των βουλευτών του τολμήσουν να ψηφίσουν τις συνταγματικές τροποποιήσεις επ’ ουδενί δεν διασφαλίζουν την αμφίβολη εσωτερική του ηρεμία και συνοχή και πολύ περισσότερο το μέλλον του στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Το VMRO DPMNE κινδυνεύει, εάν «σκοτώσει» τη συμφωνία, να γίνει το «μαύρο πρόβατο» όχι μόνο των ευρωπαϊκών λαϊκών συντηρητικών κομμάτων, στην οικογένεια των οποίων ανήκει, αλλά και της Δύσης γενικότερα, στους θεσμούς της οποίας (ΝΑΤΟ, Ε.Ε.) θεωρητικά διακηρύσσει ότι επιδιώκει να ενταχθεί. Και το γνωρίζει αυτό η ηγεσία του, που όμως δεν μπορεί, όπως δήλωσε πρόσφατα ο μάλλον πελαγωμένος γραμματέας του κόμματος Χρίστιαν Μίτσκοσκι, να πάει κόντρα στην εκπεφρασμένη μέσω του δημοψηφίσματος «βούληση του λαού».
Τούτες τις ώρες η πολιτική τάξη στη FYROM εμφανίζεται βαθιά διχασμένη –σε φιλοδυτική από τη μια «όχθη» του Βαρδάρη και «πατριωτική» υποστηριζόμενη από τη Ρωσία από την άλλη– και ανεξαρτήτως της έκβασης των εξελίξεων γύρω από τη συμφωνία η χώρα βρίσκεται στη δίνη πολιτικής κρίσης.
Το παιγνίδι ξεπερνάει κατά πολύ την Αθήνα και τα Σκόπια, εμπίπτει στις σφαίρες επιρροής και τους σχεδιασμούς των ισχυρών στη Βαλκανική και οι έξωθεν πιέσεις προς του πρωταγωνιστές είναι πρωτοφανείς. Ο Ζάεφ και οι Αλβανοί του Αλί Αχμέτι παίζουν το χαρτί της Δύσης, που πιέζει ανοιχτά –με δηλώσεις στο υψηλότερο επίπεδο αλλά και επισκέψεις ηγετών– για την υιοθέτηση της συμφωνίας.
Από την άλλη, το χαϊδεμένο παιδί των Ρώσων, το εθνικιστικό VMRO DPMNE, στο όνομα του πατριωτισμού και των «ιερών και οσίων» του μακεδονισμού, επιλέγει να καθηλώσει, διά της κατάρρευσης της συμφωνίας, εκτός του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. τη χώρα, προοπτική που εξυπηρετεί απόλυτα τη στρατηγική της Μόσχας.
Παλιός παίκτης στην περιοχή η Ρωσία στήριζε, μαζί με τους Σέρβους, παραδοσιακά και ποικιλοτρόπως το VMRO και μεταξύ άλλων δεν δίσταζε να χαρακτηρίζει με δηλώσεις του εκπροσώπου του Κρεμλίνου «φασίστες» τους οπαδούς του φιλοδυτικού Ζάεφ, όταν κατά χιλιάδες έβγαιναν στους δρόμους και τις πλατείες για να διαδηλώσουν εναντίον της αυταρχικής πολιτικής του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι. Μολονότι δεν το παραδέχεται, η εμπλοκή της Μόσχας στο δημοψήφισμα και στην καλλιέργεια κλίματος εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών υπήρξε καθοριστική.
Δυτικά μέσα ενημέρωσης αλλά και ΜΜΕ στα Σκόπια αποκάλυψαν οργανωμένη υπόγεια ρωσική δράση με παραπληροφόρηση μέσω των sosial media και στόχο τη συνείδηση των ψηφοφόρων, ενώ και μετά το δημοψήφισμα η Μόσχα διεμήνυσε επισήμως την ικανοποίησή της για τη μεγάλη αποχή, αφήνοντας να εννοηθεί πως ακόμα και αν η συμφωνία περάσει θα την μπλοκάρει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Εξάλλου στα μέσα της εβδομάδας η εφημερίδα ΝΥΤ επανήλθε με στοιχεία γύρω από την εμπλοκή, για λογαριασμό της Ρωσίας όπως υποστήριζε το ρεπορτάζ, και του ομογενούς επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη, που φέρεται να χρηματοδότησε τόσο στην Ελλάδα όσο και στα Σκόπια συλλαλητήρια και προπαγανδιστικές κινήσεις εναντίον της συμφωνίας, καταγγελία που πάντως ο ίδιος διέψευσε.
Καυτό παρασκήνιο
Σε αυτή την ατμόσφαιρα στα Σκόπια, στην Αθήνα, στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. μόνο στοιχήματα δεν παίζονται γύρω από το εάν ο Ζάεφ μπορέσει να εξασφαλίσει πλειοψηφία δύο τρίτων στη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου που ξεκινάει σήμερα με θέμα τις συνταγματικές τροποποιήσεις. Κυκλοφορούν «πληροφορίες» και διαρροές ότι έχουν βρεθεί ήδη οι οχτώ βουλευτές του VMRO DPMNE που θα αψηφήσουν την απειλή διαγραφής από το κόμμα και τον κοινωνικό στιγματισμό περί «προδοσίας», οι οποίες πάντως διαψεύδονται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από το VMRO.
Το βέβαιο είναι ότι το παρασκήνιο έχει πυρακτωθεί –ακούγονται απίθανα πράγματα για χρηματισμούς, εκβιασμούς, εκφοβισμούς, κ.λπ.– δεδομένου ότι στην πρώτη και πιο σημαντική ψηφοφορία που πιθανότατα θα γίνει αύριοΤρίτη και αφορά την πρόταση της κυβέρνησης να προχωρήσει το Κοινοβούλιο ή όχι στις τροποποιήσεις, θα κριθούν ίσως όλα.
Εάν η πρόταση υπερψηφιστεί, τότε η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην κατάρτιση σχεδίων για την κατ’ άρθρο ψήφιση των τροποποιήσεων και ο «μουντζούρης» θα περάσει την Ειδομένη για να εγκατασταθεί στην ελληνική Βουλή. Αν όμως δεν συγκεντρωθεί η απαραίτητη πλειοψηφία, τότε κοινοβουλευτικά στα Σκόπια σταματούν τα πάντα και όπως έχει δηλώσει ο Ζάεφ η χώρα θα οδηγηθεί σε πρόωρες κάλπες.
Καθώς μια τέτοια εξέλιξη θεωρείται ως η έχουσα τις περισσότερες πιθανότητες, στα Σκόπια αιωρείται το ερώτημα γύρω από το εάν και κατά πόσο και στις πρόωρες εκλογές ο Ζάεφ και οι σύμμαχοί του θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν τον μαγικό αριθμό «80» βουλευτών έτσι ώστε να αναστήσουν τη διαδικασία. Αν το πετύχει η συμφωνία θα περάσει, έστω και εάν μετατεθεί χρονικά ο οδικός χάρτης, οπότε ο δρόμος προς το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. θα παραμείνει ανοιχτός.
Αγωνία και ερωτήματα για την επόμενη μέρα
Στην περίπτωση που ούτε μετά τις κάλπες δεν θα προκύψει η απαραίτητη πλειοψηφία των «80», η συμφωνία των Πρεσπών θα θεωρηθεί «νεκρή» και τότε οι εμπλεκόμενοι σ’ αυτό το πολύπλοκο παιγνίδι γύρω από τη μικροσκοπική, πλην όμως υψίστης γεωστρατηγικής σημασίας, χώρα της Βαλκανικής, θα κληθούν να αναπροσαρμόσουν τη στρατηγική τους.
Θα αφήσουν οι Δυτικοί, όπως διαμηνύουν τώρα, τη FYROM απροστάτευτη με κίνδυνο να ολισθήσει παντελώς στην επιρροή της Ρωσίας ή θα επιχειρήσουν μέσω παρακαμπτηρίων να κρατήσουν ζωντανό το όραμα για ένταξή της στις ευρωατλαντικές δομές μέχρις ότου σε βάθος χρόνου –ο Μάθιου Νίμιτς υπολόγισε ότι μπορεί να χρειαστούν άλλα 25 χρόνια– υπάρξει μια «δεύτερη ευκαιρία»; Και ποιος εγγυάται ότι δεν θα ενεργοποιηθεί κατόπιν της διάψευσης των προσδοκιών το εν υπνώσει επί του παρόντος εθνοτικό ρήγμα, Αλβανών και Σλαβομακεδόνων, όταν οι μεγάλοι στόχοι της χώρας, γύρω από τους οποίους συσπειρώνεται η αρμονική, για την ώρα, συμβίωση των δύο εθνοτήτων, θα έχουν εκτροχιαστεί; Ολα αυτά, βέβαια, ίσως χρήζουν απάντησης σε δεύτερο χρόνο. Γιατί το ερώτημα που κυριαρχεί τώρα είναι αν ο Ζάεφ θα έχει την Τρίτη τους οχτώ παράτολμους από το VMRO DPMNE για να προχωρήσει.