Σε μια από τις πιο δύσκολες φάσεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων, το φθινόπωρο του 1999, στον απόηχο της σύλληψης Οτσαλάν, οι δυο χώρες πέρασαν από τα πρόθυρα σύρραξης σε μια απρόσμενη αναθέρμανση των σχέσεων με πρωτεργάτες τότε τον Γιώργο Παπανδρέου και τον αείμνηστο Ισμαήλ Τζεμ.
Η εξέλιξη ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια των καταστροφικών σεισμών που συγκλόνισαν τις δυο χώρες, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο εκείνης χρονιάς. Η άμεση κινητοποίηση της μιας χώρας να βοηθήσει την άλλη, δημιούργησε ένα εξαιρετικά θετικό κλίμα.
Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για την προσέγγιση που ονομάστηκε “διπλωματία των σεισμών’. Σε πολύ σύντομο διάστημα περάσαμε από τη σκληρή και συχνά απειλητική ρητορική, όχι μόνο από τους πολιτικούς, αλλά και απλούς πολίτες, σε ένα σκηνικό ειλικρινούς αλληλεγγύης.
Οι δυο κοινωνίες ξεχείλιζαν ανθρωπιά και διευκόλυναν έτσι τους πολιτικούς που ειλικρινά ήθελαν να τολμήσουν, να κάνουν κάποια βήματα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά.
Από τότε έχουν περάσει πάνω από δυο δεκαετίες. Βιώνουμε και πάλι μια τεταμένη σχέση. Δεν χρειάζεται να υπεισέλθει κανείς στην συγκρουσιακή ρητορική του Ταγίπ Ερντογάν, το τουρκολιβυκό σύμφωνο, την κρίση στον Εβρο, το επικίνδυνο καλοκαίρι του ’20. Αυτά είναι γνωστά.
Απλά, η άφιξη αύριο στην Αθήνα του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι παρά την παντοδυναμία Ερντογάν και τον περιορισμό πολλών ελευθεριών, στη γειτονική χώρα υπάρχουν και θεσμικοί παράγοντες ανεξάρτητοι του προέδρου, με σημαντική απήχηση στην κοινωνία.
Υπό αυτό το πρίσμα, δικαιούται κάποιος να παροτρύνει τον δημοφιλή δήμαρχο της ιστορικής μεγαλούπολης της Τουρκίας, να αξιοποιήσει τον θεσμικό ρόλο του και την επιρροή του αξιώματός του, και με τη ρητορική του αλλά και συγκεκριμένες ενέργειες, να συμβάλει στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.
Ο ιδιαίτερος συμβολισμός, της Κωνσταντινούπολης και της Αθήνας, των σημαντικότερων πόλεων των δυο χωρών, δημιουργεί το υπόβαθρο για αποτελεσματικές πρωτοβουλίες προσέγγισης.
Τον περασμένο Μάρτιο ο Κώστας Μπακογιάννης μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και έγινε δεκτός με θέρμη. Κάτι ανάλογο αναμένεται να συμβεί και με τον κ. Ιμάμογλου κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα.
Οι δήμοι δεν θα υποκαταστήσουν τις κυβερνήσεις. Ωστόσο, η θετική στάση ενός δημάρχου έχει τη σημασία της, ιδιαίτερα όταν αυτός εκπροσωπεί ένα σημαντικό κομμάτι του συνολικού πληθυσμού της χώρας όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις των δυο μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Ως απόρροια του συμβολισμού που εκπέμπουν οι πόλεις που διοικούν, οι κ. Ιμάμογλου και Μπακογιάννης μπορούν – θα έλεγε κανείς, οφείλουν – να αναζητήσουν τρόπους και κοινές δράσεις που να δημιουργούν ένα πιο ευμενές πλαίσιο και θετική αύρα, σε επίπεδο πόλεων και πολιτών, διευκολύνοντας έτσι, στον βαθμό που τους αναλογεί, τη βελτίωση των διμερών σχέσεων.