ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σε συμβιβασμό που αναδεικνύει τα όρια της γεωπολιτικής βούλησης της Ε.Ε. κατέληξαν οι «27» σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων προ ολίγου, σχετικά με την κοινή δήλωση της άτυπης Συνόδου Κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια που θα λάβει χώρα στο Μπρντο της Σλοβενίας μεθαύριο.
Στην κοινή δήλωση της Ένωσης, που βρίσκεται στη διάθεση της «Κ», σημειώνεται ότι «η Ε.Ε. επαναβεβαιώνει την αδιαμφισβήτητη υποστήριξή της για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και καλωσορίζει τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή προοπτική, που είναι το κοινό μας στρατηγικό συμφέρον και παραμένει η κοινή μας στρατηγική επιλογή». Η Ε.Ε., σημειώνεται, «επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της στη διαδικασία διεύρυνσης…στη βάση αξιόπιστων μεταρρυθμίσεων από τους εταίρους, δίκαιη και ενδελεχή αιρεσιμότητα» και των επιδόσεων της κάθε χώρας.
Στο τέλος της πρώτης παραγράφου, μετά από έντονες διαβουλεύσεις, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Δανία, προστέθηκε η φράση: «Ανακαλούμε επίσης τη σημασία η Ε.Ε. να διατηρήσει και να βαθύνει τη δική της ανάπτυξη, διασφαλίζοντας την ικανότητά της να ενσωματώνει νέα μέλη». Η χρήση της λέξης «διεύρυνση» στη δήλωση υπήρξε αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων για μεγάλο μέρος του περασμένου μήνα. Όπως σημείωσε σε ενημέρωση αξιωματούχος της Ε.Ε. προ ολίγου, «πετύχαμε μία ισορροπία μεταξύ [των στόχων] της διεύρυνσης και της δυνατότητας της Ε.Ε. να απορροφήσει νέα μέλη», αναφέροντας ότι η διαδικασία της διεύρυνσης συνεπάγεται «πολλές προκλήσεις».
Από την πλευρά τους, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δηλώνουν εκ νέου την αφοσίωσή τους στις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές, ειδικά στη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος Δικαίου. Ειδική αναφορά γίνεται στη σημασία της κοινωνίας των πολιτών και «ανεξάρτητων και πλουραλιστικών μέσων ενημέρωσης» για την καλή λειτουργία του δημοκρατικού συστήματος.
Η Ε.Ε., σημειώνεται, «στηρίζει πλήρως» τη δέσμευση των Δυτικών Βαλκανίων σε «περιφερειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς και ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας», μεταξύ άλλων και με κράτη-μέλη της Ε.Ε. «Η εφαρμογή διμερών συμφωνιών καλόπιστα και με χειροπιαστά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα και της Συνθήκης Σχέσεων Καλής Γειτονίας με τη Βουλγαρία, παραμένει σημαντική», θα αναφέρει η κοινή δήλωση.
Στην κοινή δήλωση αναφέρεται ότι η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη έχουν στηρίξει τα Δυτικά Βαλκάνια με 3,3 δισ. ευρώ σε υγειονομική και κοινωνικο-οικονομική στήριξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σημειώνεται ότι έχει ήδη γίνει δωρεά στην περιοχή 2,9 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίων κατά της Covid-19. «H Ε.Ε. θα στηρίξει τα σχέδια εμβολιασμού όλων των εταίρων για να συμβάλλει στο να φτάσουν στο μέσο όρο της Ε.Ε. ως το τέλος του 2021», δεσμεύονται οι «27». Το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο της Ε.Ε. για τα Δυτικά Βαλκάνια (EIP) «θα κινητοποιήσει 30 δισ. ευρώ για την περιοχή στα επόμενα επτά χρόνια», αναφέρεται στην κοινή δήλωση.
Μεταξύ άλλων, οι ευρωπαϊκοί πόροι θα προωθήσουν την πράσινη μετάβαση στην περιοχή, θα ενισχύσουν τους δεσμούς των Δυτικών Βαλκανίων με την ενιαία αγορά και θα στηρίξουν την πιο στενή οικονομική συνεργασία ανάμεσά τους. Μεταξύ άλλων, συμφωνήθηκε ένας οδικός χάρτης για τη μείωση των τελών περιαγωγής μεταξύ χωρών της Ε.Ε. και των Δυτικών Βαλκανίων, με σκοπό να μηδενιστούν στα επόμενα λίγα χρόνια, αλλά και η δημιουργία Πράσινων Διαδρόμων (Green Lanes) για τη διευκόλυνση της μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ Δυτικών Βαλκανίων και Ε.Ε.
Oι ηγέτες των «27» δηλώνουν εκ νέου την προσδοκία τους ότι οι εταίροι τους στα Δυτικά Βαλκάνια θα «εμβαθύνουν τη συνεργασία τους στο πεδίο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και θα πετύχουν χειροπιαστή και βιώσιμη πρόοδο στην κατεύθυνση της πλήρους ευθυγράμμισης με τις θέσεις της Ε.Ε. στην εξωτερική πολιτική και θα δράσουν αναλόγως, μεταξύ άλλων με θέσεις σε διεθνή φορά, ως σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής τους πορείας». Υπενθυμίζεται ότι η διαφοροποίηση της Σερβίας με την Ε.Ε., ειδικά σε θέματα που αφορούν τη Ρωσία, έχει προκαλέσει τριβές στις σχέσεις του Βελιγραδίου με τις Βρυξέλλες.
Τέλος, σχετικά με το μεταναστευτικό αναφέρεται: «Οι τομείς εστίασης [της συνεργασίας] πρέπει να περιλαμβάνουν βελτίωση των συστημάτων ασύλου, την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου μεταναστών και της παράνομης μετανάστευσης, διαδικασίες επιστροφής, διαχείριση των συνόρων, ανταλλαγή πληροφοριών και ικανότητα υποδοχής. Οι εταίροι θα πρέπει επίσης να εργαστούν περαιτέρω για την ενίσχυση των συστημάτων επιστροφής, συμπεριλαμβανομένης της σύναψης συμφωνιών επανεισδοχής με βασικές χώρες προέλευσης. Η αμοιβαία συνεργασία στις επιστροφές θα εμβαθυνθεί, μεγιστοποιώντας τη χρήση των υφιστάμενων πλαισίων και διαθέσιμων καναλιών. Θα πρέπει επίσης να ενταθεί η συνεργασία με την Frontex, την EASO και την Europol. Οι εκκρεμούσες συμφωνίες με τη Frontex [status agreements] θα πρέπει να συναφθούν χωρίς καθυστέρηση».