Δύο μέτρα και δύο σταθμά: μια επικίνδυνη στάση

Δύο μέτρα και δύο σταθμά: μια επικίνδυνη στάση

Η υπεράσπιση του δικαίου για την Κύπρο στην Ουάσιγκτον απαιτεί επίπεδα δέσμευσης και αντοχής, που οι περισσότεροι δεν εκτιμούν. Το να ακούει κανείς τη μία κυβέρνηση μετά την άλλη να διακηρύσσει φωναχτά τις δεσμεύσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, ενώ ταυτόχρονα οι δεσμεύσεις αυτές μετατρέπονται σε ψιθύρους όσον αφορά την Κύπρο

5' 51" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η υπεράσπιση του δικαίου για την Κύπρο στην Ουάσιγκτον απαιτεί επίπεδα δέσμευσης και αντοχής, που οι περισσότεροι δεν εκτιμούν. Το να ακούει κανείς τη μία κυβέρνηση μετά την άλλη να διακηρύσσει φωναχτά τις δεσμεύσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, ενώ ταυτόχρονα οι δεσμεύσεις αυτές μετατρέπονται σε ψιθύρους όσον αφορά την Κύπρο, είναι εξωφρενικό. Στην προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσουμε γιατί το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ χρησιμοποιεί τη λέξη «κατοχή» σε όλο τον κόσμο, ενώ την αποφεύγει επιμελώς όταν αναφέρεται στην Κύπρο, συναισθανόμαστε τους μελετητές που προσπαθούσαν να κατανοήσουν τα ιερογλυφικά πριν από την ανακάλυψη της Στήλης της Ροζέτας. Κατά τραγικό τρόπο, συχνά αισθανόμαστε ότι οι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και της Εθνικής Ασφάλειας μιλούν σε εμάς (και στην Κυπριακή Δημοκρατία) σαν να συμμετέχουν στη δική τους εκδοχή του Διαλόγου των Μηλίων με τους Αθηναίους: «δυνατὰ δε οι προύχοντες πράσσουσι και οι ασθενείς ξυγχωρούσιν» [ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί όσο του το επιβάλλει η αδυναμία του (μετ. Α. Βλάχος)].

Αυτό το κλίµα απογοήτευσης έφτασε σε ένα νέο επίπεδο αυτόν τον μήνα. Την 1η Φεβρουαρίου, ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν.  Συζήτησαν τις διμερείς σχέσεις, την περιφερειακή συνεργασία (συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης του χάους που προκάλεσε το περίφημο «non paper» για τον EastMed) και τα νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης για την Κύπρο. Την προηγούμενη ημέρα, η πρέσβειρα των ΗΠΑ Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ νουθέτησε τους Ρώσους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με την εξής δήλωση: «Φανταστείτε πόσο άβολα θα νιώθατε εάν 100.000 στρατιώτες βρίσκονταν στα σύνορά σας».

Κυρία πρέσβειρα, ο Ελληνισμός μπορεί να κάνει κάτι καλύτερο από το να «φανταστεί». Η Κύπρος είναι κατεχόμενη από 40.000 Τούρκους στρατιώτες και δεν θυμόμαστε δικές σας νουθεσίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας σχετικά με τα στρατεύματα αυτά, ακόμη και όταν η Κυπριακή Δημοκρατία επισημαίνει τις κινήσεις που κάνουν στην ουδέτερη ζώνη της κατεχόμενης Κύπρου, κινήσεις που απειλούν την εύθραυστη σταθερότητα στο νησί. Στο Αιγαίο, η Τουρκία διατηρεί μια δύναμη εισβολής μόλις λίγα μίλια μακριά από κατοικημένα ελληνικά νησιά, παραβιάζει τακτικά τον ελληνικό εναέριο χώρο (με αμερικανικά αεροσκάφη μάλιστα) και έχει προαναγγείλει πόλεμο σε περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει τα δικαιώματά της σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.  Δεδομένων των διακηρύξεών σας για την Ουκρανία, η απάντηση των ΗΠΑ στην επίσημη αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Ελλάδας από τον πρεσβευτή της Τουρκίας στα Ηνωμένα Εθνη («η κυριαρχία των ελληνικών νησιών δεν αμφισβητείται») θα έπρεπε να περιλαμβάνει μια κριτική της στάσης ισχύος της Τουρκίας και της πολεμικής εκστρατείας έναντι της Ελλάδας.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε ότι η παρούσα κρίση «δεν αφορά μόνο τη Ρωσία και την Ουκρανία». Με την ίδια λογική, η πολεμική συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο δεν αφορά μόνο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Αγκυρα υπονομεύει το διεθνές δίκαιο, καθώς και τη συνεργασία και την ολοκλήρωση της Ανατολικής Μεσογείου. Το μόνο μέλος του ΝΑΤΟ που αντιμετωπίζει σήμερα ενεργή απειλή πολέμου είναι η Ελλάδα, και αυτή η απειλή προέρχεται από έναν «σύμμαχο» του ΝΑΤΟ, την Τουρκία. Σε σχέση με τους οδυρμούς για το ποιες θα ήταν οι συνέπειες για το ΝΑΤΟ αν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, υπάρχει πολύ λίγη προσοχή στο πόσο εύκολα η Συμμαχία θα μπορούσε να καταστραφεί εκ των έσω εξαιτίας της επιθετικότητας της Τουρκίας προς την Ελλάδα.

Εάν κανείς στην κυβέρνηση δεν εξετάζει πώς αξιοποιεί η Ρωσία το ελευθέρας της Τουρκίας όσον αφορά την εισβολή, την κατοχή και την απειλή πολέμου, τότε η ομάδα εθνικής ασφάλειας του προέδρου δεν κάνει τη δουλειά της.  Σε ένα άρθρο του στο New Republic το 2014, ο David Klion υποστήριξε ότι η καλύτερη ιστορική αναλογία για την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία δεν είναι η «εισβολή του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία, δήθεν για να απελευθερώσει τους γερμανόφωνους σε αυτές τις χώρες», αλλά η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. Ο Klion παραδέχθηκε ότι «ακόμη και αυτή η αναλογία μπορεί να είναι πολύ σκληρή για τον Πούτιν». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μπορεί να παριστάνει ότι η αποτυχία του να καταστήσει την Τουρκία υπεύθυνη για πάνω από 47 χρόνια κατοχής της Κύπρου δεν έχει καμία σχέση με τη συμπεριφορά της Ρωσίας, αλλά στην πραγματικότητα απλώς προσποιείται.

Είναι καιρός οι ΗΠΑ να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο ως κάτι μεγαλύτερο από μια ελληνοτουρκική διαμάχη.

Η Ρωσία σίγουρα δεν θα ήθελε τίποτα περισσότερο από το να ανέχεται ο κόσμος το status quo στο Ντονμπάς και την Κριμαία, ενώ η ίδια εμβαθύνει την αποικιοκρατική της κυριαρχία στις περιοχές αυτές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Μόσχα πρέπει να χαμογελάει με τα tweets της πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία δηλώνει πόσο «ευχαριστημένη» ήταν που η ίδια και η αναπληρώτρια βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών Ερικα Ολσον συναντήθηκαν με τον αδιάλλακτο, εθνικιστή Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο οποίος συνεχώς περιφρονεί τη συνολική πολιτική των ΗΠΑ για την επανένωση της Κύπρου και παραβίασε κατάφωρα τις αμερικανικές προειδοποιήσεις για τα Βαρώσια. Οι Ρώσοι πρέπει να σκαρφίστηκαν αστεία για έναν μελλοντικό Αμερικανό πρέσβη στην Ουκρανία που επισκέφθηκε τον «ηγέτη» της περιοχής του Ντονμπάς με έναν αναπληρωτή βοηθό υπουργό Εξωτερικών και είχαν μια «καλή συζήτηση και μια σημαντική και θετική ανταλλαγή απόψεων».

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο το 2014, ο τότε αντιπρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες –θέλω να είμαι ξεκάθαρος γι’ αυτό– αναγνωρίζουν μόνο μία νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η επίσκεψή μου και οι συναντήσεις μου σε όλο το νησί δεν θα το αλλάξουν αυτό. Είναι η προσωπική μου θέση. Είναι η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και είναι η θέση ολόκληρου του κόσμου – εκτός από μία χώρα». Οι ενέργειες πάρα πολλών πρεσβευτών των ΗΠΑ στην Κύπρο και χαμηλόβαθμων αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν επιτρέψει στην Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους αξιωματούχους να αμφισβητήσουν αυτή τη δήλωση.

Ισως ήρθε η ώρα για την ελληνοαμερικανική κοινότητα, τις οργανώσεις υποστήριξης με τις οποίες συμμαχούν, και το Κογκρέσο, να αμφισβητήσουν τις δηλώσεις της κυβέρνησης ότι έχει «καθαρή σκέψη» σε σχέση με την Τουρκία. Η διαδικασία για την επιλογή του νέου πρέσβη των ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία θα βρίσκεται σύντομα σε πλήρη εξέλιξη και η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας θα πρέπει να διασφαλίσει ότι ο υποψήφιος κατανοεί ότι η υπονόμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας ή η ενθάρρυνση της τουρκοκυπριακής αδιαλλαξίας είναι ανεπίτρεπτη. Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση δαπανά χρήματα για υποτιθέμενες δικοινοτικές δραστηριότητες και το επίπεδο εμπλοκής των αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με Τουρκοκύπριους που αψηφούν ανοιχτά την πολιτική των ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να τεθεί υπό αυστηρό έλεγχο από το Κογκρέσο.

Είναι καιρός οι ΗΠΑ να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο ως κάτι μεγαλύτερο από μια ελληνοτουρκική διαμάχη. Συνεχίζοντας τη λανθασμένη αντιμετώπιση του θέματος, απλώς διευκολύνουν την κίνηση της Ρωσίας προς την Ουκρανία και της Κίνας προς τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα ακούσουμε τα εξής λόγια από την πρέσβειρα Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ: «Φανταστείτε 40.000 στρατιώτες να καταλαμβάνουν τη χώρα σας και να σας εμποδίζουν να πάτε σπίτι σας για 47 χρόνια».

* Ο κ. Εντι Ζεμενίδης είναι εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή