Στην Τουρκία, κάθε ημέρα γίνεται πιο ξεκάθαρη η ενόχληση της κυβέρνησης Ερντογάν για την ελληνική εξωτερική πολιτική, τις στενές σχέσεις Ελλάδας – Hνωμένων Πολιτειών, αλλά και τα εξοπλιστικά προγράμματα της Αθήνας, με αποτέλεσμα να έχει διακοπεί κάθε προσπάθεια προσέγγισης με αυτήν. Εμπειροι αναλυτές υποστηρίζουν πως σε περίπτωση που ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διαπιστώσει ότι δεν κερδίζει τις προεδρικές εκλογές του 2023, ενδέχεται να προκαλέσει ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Κάποιοι θεωρούν ότι οι επιθετικές δηλώσεις της Αγκυρας οφείλονται στην τουρκική ενόχληση για τη στάση της Ουάσιγκτον απέναντι στην Τουρκία, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι και η ίδια η ελληνική πολιτική έχει αλλάξει απέναντι στην Αγκυρα, διαταράσσοντας τις ισορροπίες στο Αιγαίο.
Ο έμπειρος πρώην Τούρκος διπλωμάτης Ογούζ Τσελίκολ, ο οποίος έχει υπηρετήσει και ως πρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα, σε συνομιλία μας υποστηρίζει πως «στο παρελθόν τα ζητήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κάπως είχαν “παγώσει”. Ομως, το τελευταίο διάστημα η Ελλάδα φαίνεται πως επιστρέφει σε μια επεκτατική πολιτική. Αυτό προκαλεί αντιδράσεις στην Τουρκία και στους αξιωματούχους. Υπάρχει η εντύπωση πως αυξάνεται η εναντίωση προς την Τουρκία, με δηλώσεις όπως αυτές που έγιναν κατά το ταξίδι Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον με τις οποίες έγινε προσπάθεια να εμποδιστεί η παραχώρηση των F-16 στην Τουρκία. Αυτό προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στην Τουρκία».
Η ενόχληση της Αγκυρας φάνηκε στις αρχές της εβδομάδας, καθώς με δηλώσεις του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέκλεισε κάθε πιθανότητα διαλόγου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Για μένα πλέον δεν υπάρχει ο Μητσοτάκης. Δεν αποδέχομαι ποτέ να κάνω μια τέτοια συνάντηση μαζί του. Επειδή εμείς πορευόμαστε με αξιότιμους πολιτικούς που κρατάνε τον λόγο τους. Ας σκεφτεί μόνος του ο Μητσοτάκης από εδώ και πέρα. Ας συναντηθεί με όποιους θέλει. Ας δημιουργήσουν βάσεις με όποιους θέλουν, όπου θέλουν και όπως θέλουν. Εμείς αρκούμαστε στις δυνάμεις μας. Για το θέμα των F-16, νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα αποφασίσουν με βάση τα λόγια του Μητσοτάκη».
Ο πολιτικός αναλυτής της εφημερίδας Oksijen και της ιστοσελίδας Τ 24 και πρώην διευθυντής της εφημερίδας Milliyet, Mεχμέτ Γιλμάζ, αναφέρει στην «Κ» πως «αυτές οι δηλώσεις έχουν στόχο την εσωτερική πολιτική και δεν πιστεύω πως είναι κάτι που θα επηρεάσει σε βάθος τις σχέσεις Ελλάδας – Toυρκίας. Θα έλεγα ότι είναι μια προσπάθεια να κερδίσει τις εθνικιστικές ψήφους. Νομίζω τώρα πως δεν θα το προχωρήσει περισσότερο. Ομως, αν διαπιστώσει πως χάνει τις εκλογές, μπορεί να κάνει πολλά πράγματα κι ένα από αυτά θα μπορούσε να είναι να αυξήσει την ένταση με την Ελλάδα. Στη φάση αυτή, ωστόσο, πιστεύω πως θα μείνουμε εδώ».
«Αυτές οι δηλώσεις έχουν στόχο την εσωτερική πολιτική και δεν πιστεύω πως είναι κάτι που θα επηρεάσει σε βάθος τις σχέσεις Αθήνας – Αγκυρας».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, την περασμένη Πέμπτη, σε συνομιλία του με τους δημοσιογράφους, έθεσε εκ νέου ζήτημα αμφισβήτησης της κυριαρχίας ελληνικών νησιών σε περίπτωση που δεν αποστρατιωτικοποιηθούν. «Είναι αντίθετο με το διεθνές δίκαιο να ακυρώσει η Ελλάδα το καθεστώς των νησιών που της είχαν δοθεί υπό όρους στο πλαίσιο των συνθηκών ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947. Η Ελλάδα τα εξοπλίζει από το 1960. Είπαμε ότι αν δεν το σταματήσει, θα ξεκινήσει η συζήτηση για την κυριαρχία, είναι ξεκάθαρο… Είμαστε εξαιρετικά σοβαροί, δεν μπλοφάρουμε. Εάν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί με αυτό, εμείς θα το προχωρήσουμε αυτό περαιτέρω», τόνισε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Ο νέος οδικός χάρτης της Αγκυρας στο ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων καθορίστηκε και στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, το οποίο συνεδρίασε την Πέμπτη υπό την προεδρία του Ταγίπ Ερντογάν, όπου, σε αντίθεση με προηγούμενες συνεδριάσεις, δεν υπήρξε καμία αναφορά διαλόγου ή επαφής με την Αθήνα.
«Συζητήθηκαν οι σταδιακά αυξανόμενες προκλητικές ενέργειες της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος, που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες στις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος, και οι προσπάθειές της να εκμεταλλευθεί τις συμμαχίες που πρέπει να γίνονται με πνεύμα συνεργασίας. Τονίστηκε ότι η αποφασιστική στάση μας για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων του έθνους μας θα συνεχιστεί χωρίς συμβιβασμούς», αναφέρει η ανακοίνωση της συνεδρίασης.
Eυαισθησίες…
Ο Ογούζ Τσελίκολ στο θέμα της αμφισβήτησης της κυριαρχίας των νησιών υπογραμμίζει ότι «αφού η Ελλάδα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και η Τουρκία μπορεί άνετα να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο στο Αιγαίο. Η Τουρκία δηλώνει πως θα αναδείξει το ζήτημα της κυριαρχίας των νησιών αφού παραβιάζονται οι συνθήκες. Υπάρχουν τρόποι. Θα το δούμε». Ο έμπειρος Τούρκος διπλωμάτης επισημαίνει πως «μπορούν να “παγώσουν” κάποια ζητήματα, όμως για να συμβεί αυτό θα πρέπει να υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός στις ευαισθησίες της άλλης πλευράς. Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δίνει την εντύπωση πως δεν σέβεται τις ευαισθησίες της Τουρκίας».
Ο Μεχμέτ Γιλμάζ εστιάζει κυρίως στο θέμα αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα – στην Αλεξανδρούπολη και σε άλλες περιοχές. «Στην Τουρκία», λέει, «μειώνεται η εμπιστοσύνη προς τις ΗΠΑ λόγω και της πιθανότητας της ίδρυσης κράτους του PKK-YPG στη βόρεια Συρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αυτές που αντιδρούν στο ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας στη Συρία. Οι πολιτικοί της Τουρκίας όπως και ο λαός έχουν καχυποψία προς τις ΗΠΑ. H αντίδραση προς τον Μητσοτάκη δεν είναι προς τον ίδιο, αλλά περισσότερο είναι η αντίδραση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες».