Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών στην Τουρκία στις 14 Μαΐου φέρνει τώρα στο προσκήνιο τα εμπόδια που έχει να αντιμετωπίσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με στόχο την εκλογή του νέου προέδρου.
Η αριθμητική των τουρκικών εκλογών δείχνει πως ο σημερινός πρόεδρος της Τουρκίας για να επανεκλεγεί χρειάζεται να κερδίσει τουλάχιστον 2 εκατομμύρια επιπλέον ψηφοφόρους σε σχέση με τις εκλογές του 2018, αλλά και να προσεγγίσει περίπου 6 εκατομμύρια νέους ψηφοφόρους 18-25 ετών, που φέτος θα ψηφίσουν για πρώτη φορά. Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως περίπου 4 εκατομμύρια νέοι είναι πιο κοντά στα κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς είναι έκδηλη η απογοήτευσή τους για τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία.
Το σίγουρο γεγονός πάντως αυτών των προεδρικών εκλογών είναι πως δίχως την υποστήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, κανένας υποψήφιος δεν μπορεί να νικήσει. Kαθώς οι Κούρδοι ψηφοφόροι που στηρίζουν το HDP αποτελούν τουλάχιστον το 10% της εκλογικής δύναμης.
Το 2018 ο κ. Ερντογάν νίκησε με 25,5 εκατομμύρια ψήφους, έναντι 23,8 εκατομμυρίων της αντιπολίτευσης. Στις δημοτικές εκλογές του 2019 οι κυβερνητικοί υποψήφιοι συγκέντρωσαν 24 εκατ. ψήφους και οι της αντιπολίτευσης 22,9 εκατομμύρια. Στις προεδρικές εκλογές του 2023 θα ψηφίσουν περίπου 53-54 εκατομμύρια Τούρκοι και η κυβέρνηση θα πρέπει να κερδίσει επιπλέον 2 εκατ. ψηφοφόρους για να πετύχει το πολυπόθητο «50%+1».
Ο έγκυρος δημοσκόπος και πολιτικός αναλυτής της Τουρκίας Μπεκίρ Αγιρντίρ, σε άρθρο του στην εφημερίδα Oksijen εκτιμά ότι «ο κ. Ερντογάν θα πρέπει να διατηρήσει και τους ψηφοφόρους του 2018 και να μην έχει απώλειες προς τα κόμματα πρώην συνεργατών του, όπως το DEVA του Αλί Μπαμπατζάν και το Gelecek του Αχμέτ Νταβούτογλου. Αλλά τα κόμματα της αντιπολίτευσης ανάλογα και με τον υποψήφιο και τη στρατηγική τους, έχουν μεγαλύτερη δυναμική και πιθανότητα να φθάσουν τα 27 εκατομμύρια ψηφοφόρους. Ουσιαστικά με τα σημερινά δεδομένα η δύναμη του κ. Ερντογάν είναι στο 45% και θα προσπαθήσει να φθάσει στο 50%, ενώ η δύναμη της αντιπολίτευσης είναι στο 55% και θα προσπαθήσει να το διατηρήσει ή να μείνει κοντά στο 50%».
Οι αναλυτές λένε ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα χρειαστεί επιπλέον δύο εκατ. ψηφοφόρους για να παραμείνει στην εξουσία.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβερνητικής παράταξης θεωρείται το θέμα με τους νέους ψηφοφόρους. Είναι τα 6 εκατομμύρια Τούρκων 18-25 ετών, οι οποίοι σε αυτές τις εκλογές θα ψηφίσουν για πρώτη φορά. Τέσσερα εκατομμύρια νέοι θεωρούνται πως είναι πιο κοντά στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Χαρακτηριστική είναι η δημοσκόπηση της εταιρείας ΟRC. Tο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) μαζί με το Καλό Κόμμα (Iyi Parti) συγκεντρώνουν το 42% της προτίμησης των νέων. Ενώ η κυβερνητική συμμαχία AKP-ΜΗP αγγίζει μόλις το 22%, γεγονός που δείχνει πως σε αυτές τις εκλογές η δυναμική των ποσοστών από τους νέους ψηφοφόρους θα είναι υπέρ των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
H εφημερίδα Cumhuriyet τονίζει πως οι περισσότεροι νέοι είναι απογοητευμένοι από την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας και απαισιόδοξοι για το μέλλον. Αγνοούν το «κακό παρελθόν» της Τουρκίας, το οποίο πολλές φορές επικαλείται ο κ. Ερντογάν, όπως πολλοί από αυτούς αδιαφορούν για όσα συνέβησαν τη δεκαετία του ’50 με τον τότε πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές. «Ο αείμνηστος Μεντερές μπήκε στις καρδιές του έθνους στις 14 Μαΐου 1950 λέγοντας ότι αρκεί πια ο λόγος του έθνους, και βγήκε από την κάλπη με μια συντριπτική νίκη. Θα ξεκινήσουμε τον αιώνα της Τουρκίας, του έθνους μας, 73 χρόνια μετά, για άλλη μια φορά την ίδια ημέρα. Θα έλεγα φτάνει πια σε αυτούς τους πραξικοπηματίες γελωτοποιούς, αυτούς τους ανίκανους συνομιλητές, που βρέθηκαν μπροστά μας» δήλωσε ο κ. Ερντογάν όταν ανακοίνωσε την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών.
Πάντως, προβλήματα αντιμετωπίζουν και τα έξι κόμματα της αντιπολίτευσης. Αν και έχουν συμφωνήσει σε βασικές αρχές της συνεργασίας τους, δεν έχουν κάνει το σημαντικότερο κι αυτό είναι να βρουν τον υποψήφιό τους για τις προεδρικές εκλογές!
Πληροφορίες από την Αγκυρα αναφέρουν πως η πρόεδρος του Καλού Κόμματος Μεράλ Ακσενερ έχει ξεκαθαρίσει πως ως υποψήφιο προκρίνει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και επιμένει προς αυτή την κατεύθυνση. Ομως η καταδίκη του κ. Ιμάμογλου και η πιθανότητα απαγόρευσης της πολιτικής δράσης του θεωρείται βασικό εμπόδιο στην υποψηφιότητά του. Στο Καλό Κόμμα και στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ακούγονται απόψεις και για τον δήμαρχο της Αγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, αλλά ο ίδιος ήταν σημαντικό μέλος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης και η υποψηφιότητά του δεν θα προκαλέσει οποιαδήποτε υποστήριξη των Κούρδων.
Η τουρκική εφημερίδα Cumhuriyet υποστηρίζει πως μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι υποψήφιος έχει ο πρόεδρος του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Ομως το HDP που δεν συμμετέχει στη συμμαχία των έξι κομμάτων, ίσως ανακοινώσει δικό του υποψήφιο. Σε περίπτωση πολλών υποψηφιοτήτων, θεωρείται δεδομένο πως η εκλογική αναμέτρηση θα οδηγηθεί σε δεύτερο γύρο, ο οποίος, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, θα διεξαχθεί εντός μιας εβδομάδας.
Ενα εμπόδιο το οποίο συζητείται ιδιαίτερα στην Τουρκία, είναι το αν έχει δικαίωμα ο κ. Ερντογάν να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη θητεία ως πρόεδρος. Πολλοί πολιτικοί και νομικοί αναφέρουν πως ο κ. Ερντογάν έχει ήδη συμπληρώσει το συνταγματικό όριο των δύο θητειών στην προεδρία. Η κυβερνητική παράταξη υποστηρίζει ότι μπορεί η πρώτη θητεία του προέδρου να ξεκίνησε το 2014, αλλά τότε είχε άλλες αρμοδιότητες.