H τελευταία συνεδρίαση της Βουλής που έγινε «πανδημεί», με πλήρη δηλαδή σύνθεση, ήταν στις 22/1/20, όταν εξελέγη πανηγυρικά Πρόεδρος της Δημοκρατίας η κ. Σακελλαροπούλου, με 261 ψήφους επί 294 παρόντων. Η ορκωμοσία της ΠτΔ είχε προγραμματιστεί για τις 13/3/20. Σε αυτές τις ορκωμοσίες παρίστανται στο βουλευτήριο και στα θεωρεία τουλάχιστον 1.000 άτομα κάθε φορά. Στις 13/3/20, είχαμε παρόντα μόνο 120 άτομα, εκ των οποίων 12 μέλη της κυβερνήσεως, 48 βουλευτές και 1 διπλωμάτη, τον πρύτανη του διπλωματικού σώματος. Είχαμε πάει πλέον από το πανδημεί στην… πανδημία.
Κάνοντας ανασκόπηση του annus horribilis 2020, ανακαλώ την αμηχανία των εντελώς πρώτων ημερών της συνειδητοποιήσεως μιας απροσδόκητης όσο και αλλόκοτης καταστάσεως. Μάλιστα, αυτό έφτασε μέχρι του σημείου τον Μάρτιο να υπάρξουν προτάσεις για πλήρη διακοπή των εργασιών της Βουλής… και βλέπουμε. Ξεπεράσαμε, μάλλον παραμερίσαμε, την αμηχανία μας και αφού δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο, φροντίσαμε να μην αποδειχθούμε και απροσάρμοστοι. Και η αλήθεια είναι πως προσαρμοστήκαμε γρήγορα, συντονισμένα, προσεκτικά και αποτελεσματικά.
Κατά τη διάρκεια του 2020, ολοκληρώθηκε απρόσκοπτα το νομοθετικό έργο της Α΄ Συνόδου της Βουλής και ξεκίνησε η Β΄ Σύνοδος. Μέχρι 22/12/20 είχαν ψηφιστεί 144 νομοσχέδια.
Την ίδια χρονιά ολοκλήρωσε τις εργασίες της η ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή προς διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης και δημοσιεύθηκαν τα σχετικά πορίσματα 900 σελίδων στις 15/7/2020, για να ακολουθήσει η παραπομπή από την Ολομέλεια στο Ειδικό Δικαστήριο, και η κλήρωση των 5 μελών του στις 30/7. Συγκροτήθηκε, με πρόταση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, και λειτουργεί η διακομματική κοινοβουλευτική επιτροπή για την ανάπτυξη της Θράκης, ενώ οι διαρκείς επιτροπές που προετοιμάζουν το νομοθετικό έργο συνεδριάζουν τετράκις για κάθε νομοσχέδιο, με τη συμμετοχή όλων των μελών τους (ζωντανά και διαδικτυακά).
Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος δεν επηρεάστηκε από την πανδημία. Απεναντίας ενισχύθηκε ουσιαστικά, γιατί θεσμοθετήθηκε στον Κανονισμό της Βουλής στις 10/10/2020, για πρώτη φορά, το δικαίωμα της Βουλής να παρεμβαίνει στο ετήσιο πρόγραμμα ελέγχων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, προτεραιοποιώντας ελέγχους ή και προτείνοντας επιπλέον, πέραν των προγραμματισμένων. Από την άλλη πλευρά, οι υπουργοί και οι υφυπουργοί προσέρχονται τακτικότατα και απαντούν στις επίκαιρες ερωτήσεις των βουλευτών σε ποσοστό 85% (τα προηγούμενα χρόνια ήταν μόλις 50%), χωρίς το φαινόμενο των αδικαιολόγητων υπουργικών απουσιών. Ο έλεγχος γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα, ενώ επανήλθε, έπειτα από χρόνια, και η διήμερη συζήτηση σημαντικών νομοσχεδίων αντί της μονοήμερης.
Οσον αφορά τις εσωτερικές λειτουργίες της Βουλής, προχωρήσαμε σε ξεμπλοκάρισμα σημαντικών έργων και προμηθειών που είχαν προγραμματιστεί, όπως η ανακαίνιση της Μπενακείου Βιβλιοθήκης στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής, χάρη στην επανένταξή μας στο Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων, με σχετική τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής, ενώ μέσα στο καλοκαίρι του 2020 ολοκληρώθηκε, με πρωτοφανείς ρυθμούς, η εμβληματική δωρεά, που ομόφωνα απεφάσισε η εθνική αντιπροσωπεία, μιας νέας μονάδος ΜΕΘ 50 κλινών στο νοσοκομείο «Σωτηρία», που ήδη λειτουργούν πλήρως.
Ολα αυτά όμως έγιναν από μιαν άλλη Βουλή, σε μιαν άλλη Ελλάδα, μέσα σε έναν άλλο κόσμο! Για αυτό και δραστηριότητες περιεκόπησαν σημαντικά ή και ματαιώθηκαν, η φυσική παρουσία προσαρμόστηκε στα κάθε φορά οριζόμενα από τους ειδικούς αριθμητικά όρια, και ο Κανονισμός της Βουλής τροποποιήθηκε και ξανατροποποιήθηκε, ώστε όλα να γίνονται θεσμοθετημένα και πάντα με βάση τις αποφάσεις της διασκέψεως των προέδρων, που εγκρίνονται τελικά από την Ολομέλεια.
Στις 26/2/2020 εστάλη από την άξια ειδική υπηρεσία υγειονομικής κάλυψης της Βουλής το πρώτο ενημερωτικό μήνυμα για τα βασικά μέτρα προστασίας από τον νέο κορωνοϊό με ενημερωτικό υλικό του ΕΟΔΥ, ενώ δύο ημέρες μετά δημιουργήθηκε στον προαύλιο χώρο ένα εξεταστήριο για λοιμώδη νοσήματα. Εκτοτε η ενημέρωση υπήρξε συνεχής, για να ακολουθήσουν άμεσα οι καθαρισμοί, τα αντισηπτικά παντού, οι πύλες θερμομέτρησης, το υγειονομικό υλικό, οι συχνές απολυμάνσεις και η διενέργεια τεστ από κλιμάκια του ΕΟΔΥ (έχουν γίνει μέχρι σήμερα 7.500 χιλιάδες τεστ), ακόμη και η δημιουργία ενός κέντρου διαχείρισης υγειονομικών κρίσεων επιφορτισμένου για τις ιχνηλατήσεις. Ολα αυτά, μαζί με την υπεύθυνη στάση όλων, συνέβαλαν ώστε τα κρούσματα να είναι ελάχιστα και αντιμετωπίσιμα, με μόνη οδυνηρή εξαίρεση την απώλεια του εκλεκτού και αλησμόνητου γιατρού μας Γιάννη Μητρόπουλου. Από την πρώτη στιγμή, αρχές Μαρτίου, σταματήσαμε τις επισκέψεις στη Βουλή, ατομικές και σχολικές, που έφταναν τις 150.000 άτομα ετησίως! Σταματήσαμε τις εκθέσεις της Βουλής και του Ιδρύματος της Βουλής, τις επισκέψεις στη βιβλιοθήκη, εφαρμόσαμε την τηλεργασία, τις σωστές αποστάσεις, και από 29/7/2020 η χρήση μάσκας κατέστη υποχρεωτική για όλους. Περιορίστηκαν κατά πολύ οι συνεδριάσεις των ειδικών επιτροπών (όσων δηλαδή δεν συμπράττουν στο νομοθετικό έργο), οι αποστολές στο εξωτερικό και η οργάνωση διεθνών εκδηλώσεων στο εσωτερικό.
Και οι βουλευτές; Οι βουλευτές στην Ολομέλεια μπορούσαν να είναι από 60 το περισσότερο, μέχρι 30, αλλά ήδη με το σύστημα της τηλεδιάσκεψης που λειτουργεί, λαμβάνουν τον λόγο μέχρι στιγμής άλλοι 36. Ολα αυτά όμως γίνονται στην τύχη ή, πολύ περισσότερο, αυθαίρετα; Οχι βέβαια! Ο Κανονισμός της Βουλής, με τροποποιήσεις του, επιτρέπει στη διάσκεψη των προέδρων να αποφασίσει για τη λειτουργία της Βουλής «ως προς τη λήψη των αναγκαίων μέτρων που αφορούν την προστασία της δημόσιας υγείας».
Ακόμα και το ζήτημα της ονομαστικής ψηφοφορίας λύθηκε δημοκρατικά, με σχετική πάλι τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής, ώστε να ψηφίζουν με επιστολική ψήφο οι βουλευτές που δεν μπορούν να μετέχουν με φυσική παρουσία στις συνεδριάσεις της Βουλής λόγω της λήψης μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας.
Και αυτός ο τρόπος ονομαστικής ψηφοφορίας κρίθηκε ομόφωνα συνταγματικός από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, που απεφάνθη στις 24/9/2020 ότι «παρίσταται δικαιολογημένη και συμβατή με τη συνταγματική τάξη η θέσπιση στον Κανονισμό της Βουλής ρύθμισης ώστε και οι βουλευτές οι οποίοι, προς διαφύλαξη του μείζονος αγαθού της δημόσιας υγείας, αποκλείονται προσωρινώς της φυσικής παρουσίας στη Βουλή να μπορούν να συμμετέχουν στις ονομαστικές ψηφοφορίες με επιστολική ψήφο».
Περιορίσαμε λοιπόν πολλά, ματαιώσαμε άλλα, αλλά οι κύριοι στόχοι υπηρετούνται, όπως η προετοιμασία των εκθέσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, αλλά και η έκδοση πρόσφατα του αναθεωρημένου το 2019 Συντάγματος της χώρας.
Η Βουλή των Ελλήνων, χάρη στην υπεύθυνη στάση των βουλευτών και του προσωπικού της, δεν έκλεισε ούτε για ένα λεπτό μέσα στο 2020. Λειτούργησε προσεκτικά και γόνιμα, στέλνοντας το σωστό μήνυμα, και περιμένει την απόδοση του εμβολιασμού για να αναπτύξει πλήρως όλες τις πτυχές της δράσης της, πιο έμπειρη, πιο ώριμη, και τελικά πιο έτοιμη να συμβάλει στη δημοκρατική προκοπή της χώρας μας, που ποτέ δεν έπαψε να είναι ο εφικτός στόχος όλων μας.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Aν. Τασούλας είναι πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων.