Για να αλλάξει και να εκσυγχρονίσει κανείς την εκπαίδευση δεν χρειάζεται απαραίτητα να δημιουργήσει κάτι καινούργιο, ριζοσπαστικό και καινοτόμο. Μερικές φορές, αρκεί να πατήσει πάνω στις προϋπάρχουσες βάσεις με δημιουργικότητα και εξωστρέφεια. Το πρόγραμμα «Ανοιχτά Σχολεία» του Δήμου Αθηναίων, με ιδρυτικό δωρητή το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το αποδεικνύει περίτρανα. Εδώ και ένα χρόνο, 25 σχολικά συγκροτήματα και στις 7 δημοτικές κοινότητες της Αθήνας ανοίγουν τις πόρτες τους διάπλατα τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα. Από παραδοσιακά σχολικά περιβάλλοντα, μετατρέπονται σε χώρους συνάντησης των κατοίκων της γειτονιάς, και στις αίθουσές τους υλοποιείται μια σειρά από δράσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας, άθλησης και τεχνολογίας – ανοιχτές, σαφώς, προς όλους.
Για την επιλογή των συγκεκριμένων δράσεων, το πρόγραμμα «Ανοιχτά Σχολεία» ακολουθεί μια έξυπνη στρατηγική: δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε πολίτη, φορέα ή ομάδα να υποβάλει την πρότασή του, συμπληρώνοντας μια εύκολη διαδικτυακή φόρμα. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η λίστα δράσεων χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ποικιλομορφία, καθώς αντικατοπτρίζει το εύρος των ενδιαφερόντων που κρύβει μια τυπική αθηναϊκή γειτονιά. Στην πλατεία Βάθης συναντά κανείς μαθήματα skateboard, στην Ακαδημία Πλάτωνος σεμινάρια ρομποτικής για παιδιά Δημοτικού, και στην Κυψέλη μαθήματα αγγλικών και ελληνικών ειδικά προσαρμοσμένα για πρόσφυγες και μετανάστες. «Τα Ανοιχτά Σχολεία του Δήμου Αθηναίων κατάφεραν να αλλάξουν την εικόνα του σχολείου σε 25 γειτονιές της Αθήνας», αναφέρει η Μαρία Ηλιοπούλου, αντιδήμαρχος για το Παιδί του Δήμου Αθηναίων. «Εγιναν ελεύθεροι χώροι συνάντησης και δημιουργίας, και όχι μόνο για παιδιά αλλά και κατοίκους όλων των ηλικιών. Αυτό το μοντέλο αγκαλιάστηκε από όλους, γιατί σχεδιάστηκε μαζί με όλους: σχολική κοινότητα, δήμος, κοινωνία πολιτών σχεδιάζουμε και υλοποιούμε μαζί», προσθέτει.
Η δήλωση της αντιδημάρχου είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε γιατί τιμήθηκε η πόλη μας με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Καινοτομίας, πριν από μόλις μερικές εβδομάδες. «Η Αθήνα βραβεύεται, γιατί παρά τις προκλήσεις κατάφερε να χτίσει ένα οικοσύστημα συνεργασιών», ανέφερε τότε ο Κάρλος Μοέντας, επίτροπος Ερευνας, Επιστήμης και Καινοτομίας. Πουθενά δεν φανερώνεται η αξία της συνεργατικότητας περισσότερο από τον τομέα της μόρφωσης και της εκπαίδευσης: εάν παραμερίσουμε τις διαφορές μας, τελικά όλοι έχουμε κάτι να δώσουμε και κάτι να λάβουμε.