Nέος αγρότης ψάχνει και βρίσκει… Ο Χρήστος Σταμάτης, διευθύνων σύμβουλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Stevia Hellas, ο οποίος πλέον προμηθεύει με στέβια πολλές μεγάλες βιομηχανίες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Ο Γιώργος Ναλμπάνης, παραγωγός και έμπορος νωπών σύκων, που έχει γυρίσει όλη τη Γερμανία για να πουλήσει το προϊόν του. Ο Δημήτρης Ντούρος, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Κερασοπαραγωγών Ράχης «Ο Αγιος Λουκάς», που εξάγει κεράσια σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο. Ο Νίκος Μπουζινέλος, που πουλάει πετιμέζι και ξίδι από αγιωργίτικο μέχρι και στην Κορέα. Παρά τις δύσκολες συνθήκες, νέοι άνθρωποι γράφουν το δικό τους success story στον πρωτογενή τομέα αξιοποιώντας συχνά σπουδές και προηγούμενη εμπειρία στον επιχειρηματικό τομέα. Χωρίς βοήθεια όμως, η προσπάθειά τους δεν αποδίδει όσο θα μπορούσε για τους ίδιους αλλά και για την οικονομία.
«Αν δεις πώς λειτουργούν σε άλλες χώρες, θα τρομάξεις», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Ναλμπάνης, παραγωγός και έμπορος νωπών σύκων σε περιοχή κοντά στις Σέρρες. «Οι πρεσβείες της Ιταλίας είναι οικονομικοί κατάσκοποι. Ξέρουν τα πάντα, ποιες βιομηχανίες κάνουν τι, ποιες είναι υγιείς, ποιες δεν πληρώνουν. Πάει ένας Ιταλός, ζητάει πληροφορίες και του δίνουν τα πάντα. Οι δικές μας πρεσβείες, πηγαίνεις να ζητήσεις βοήθεια, οι άνθρωποι είναι ευγενικοί και χαμογελαστοί, αλλά δεν μπορούν να σε κατευθύνουν», λέει ο ίδιος – πρώην εργαζόμενος σε βιομηχανία ανελκυστήρων και παραγωγός νωπών σύκων σχεδόν από τύχη. «Πριν από περίπου δέκα χρόνια, βάλαμε συκιές σε πέντε στρέμματα γης που είχαμε. Μετά, το ένα έφερε το άλλο. Αγοράσαμε μηχανήματα –μεταχειρισμένα φυσικά–, φτιάξαμε ένα μικρό διαλογητήριο σε μια παράνομη αποθήκη που τώρα νομιμοποιήσαμε. Από έναν φίλο ομογενή, βρήκαμε μια άκρη στην αγορά του Μονάχου». Παρουσιάζετε εύκολα τα πράγματα, επισημαίνω, και ξεσπάει σε γέλια. «Κάθε άλλο, το νωπό σύκο έχει μικρή ζωή. Και σε ξεγελάει η εμφάνισή του. Μπορεί να το κόψεις και να φαίνεται μια χαρά, να το βάλεις στο ψυγείο, και μέσα σε δύο ημέρες να φανεί ότι είχε προσβληθεί από μύκητα και να το βρεις σαπισμένο. Κάνεις κόπο να τα κάνεις όλα σωστά και μετά έρχεται ένας που έχει κακή ποιότητα, πουλάει φθηνότερα και πέφτουν οι τιμές. Και είναι και οι Τούρκοι που έχουν μανάβικα και δίκτυα διανομής σε όλη την Ευρώπη». Τι χρειάζεται λοιπόν για να τα καταφέρεις; «Να τρέχεις. Τον γύρο της Ελλάδας δεν τον έχω κάνει, αλλά τον γύρο της Γερμανίας πολλές φορές. Οταν μαζεύουμε τα σύκα, για δύο μήνες δεν πάω σπίτι, κοιμάμαι λίγο όπου βρω».
«Οι ποσότητες που παράγουμε όχι μόνο απορροφώνται, αλλά δεν φτάνουν», λέει ο Χρήστος Σταμάτης. Ο συνεταιρισμός Stevia Hellas, που έχει μέλη 51 παραγωγούς στην περιοχή της Λαμίας, ξεκίνησε το 2012. Ομως πέρυσι για πρώτη φορά σημείωσε κέρδη, ενώ φέτος «κάναμε brake given, πήραμε πίσω τα χρήματα που έχουμε δώσει για τις αναγκαίες επενδύσεις. Θέλει υπομονή, αλλά κάθε μέρα πηγαίνουμε καλύτερα», λέει ο κ. Σταμάτης. Πρόσφατα ο συνεταιρισμός έκλεισε συμφωνίες με τις εταιρείες Κρι-Κρι, «Ολυμπος» και Vivartia, ενώ προσπαθεί να διευρύνει τον κύκλο των συνεργασιών του. Ομως κάθε νέος συνεργάτης σημαίνει νέες προδιαγραφές… Γερμανική εταιρεία τσαγιού ζήτησε, εκτός των άλλων, κοινωνικά κριτήρια για να παραγγείλει. Η αλλαγή που έδωσε μεγάλη ώθηση στην εταιρεία ήρθε όταν τον Ιούλιο του 2017 η σχετική νομοθεσία από την Ε.Ε. επέτρεψε την πώληση αποξηραμένων φύλλων στέβιας. «Ετσι μπορούμε να πουλάμε απευθείας αποξηραμένα φύλλα και να μη χρειάζεται το προϊόν να ταξιδέψει στη Γαλλία όπου υπάρχει εργοστάσιο εκχύλισης και να γυρίσει πίσω», λέει ο κ. Σταμάτης. Πάντως, εντός της επόμενης πενταετίας ο συνεταιρισμός σχεδιάζει να έχει το δικό του εργοστάσιο εκχύλισης, που θα είναι –εφόσον γίνει πραγματικότητα– το δεύτερο στην Ευρώπη.
Κεράσια «Αγιος Λουκάς»
Στο Ντουμπάι και στην Τζέντα είναι πολύ πιθανό να ταξιδέψουν στην επόμενη συγκομιδή τα κεράσια του αγροτικού συνεταιρισμού του «Αγίου Λουκά» στις Ράχες Πιερίας, τα οποία ήδη πωλούνται στις αγορές των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών. «Ανοίγοντας νέες αγορές, επιτυγχάνουμε μείωση κινδύνου αν κάτι δεν πάει καλά», λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού Δημήτρης Ντούρος στην «Κ».
Οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές από τις αραβικές χώρες θα επισκεφθούν τον Απρίλιο τις εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού πριν πουν το τελικό «ναι».
Στον «Αγιο Λουκά» συμμετέχουν περίπου 200 αγρότες και η συνολική παραγωγή φτάνει ετησίως τους 1.500 τόνους. Ο συνεταιρισμός σχεδιάζει τώρα την επέκταση των εγκαταστάσεών του ώστε να μπορεί να δεχθεί μεγαλύτερη ποσότητα κερασιών.
Επίσης, σε συνεργασία με άλλους συνεταιρισμούς –γεγονός που αποτελεί επίτευγμα για τα ελληνικά δεδομένα– απευθύνεται στις αγορές με πακέτο φρούτων (κεράσι, ακτινίδιο, μήλο, σταφύλι), καθώς αυτό απαιτούν οι αλυσίδες ώστε να αποφεύγουν τις πολλαπλές διαπραγματεύσεις.
Ο Νίκος Μπουζινέλος, γεωπόνος, καλλιεργεί αγιωργίτικο σταφύλι στη Νεμέα, αλλά διάλεξε να διαφοροποιηθεί και να μη φτιάξει ακόμα ένα αγιωργίτικο κρασί ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης). «Τα σταφύλια μου ήταν βιολογικά, αλλά το 2000, όταν ξεκίνησα, δεν έβρισκα κάποιον να τα αγοράσει σε καλύτερη τιμή. Εκείνη την εποχή τα οινοποιεία της Νεμέας δεν ενδιαφέρονταν για βιολογική πρώτη ύλη. Σκέφτηκα λοιπόν να κάνω κάτι διαφορετικό», λέει.
Κάπως έτσι γεννήθηκε το πετιμέζι και τα διαφόρων ειδών ξίδια της εταιρείας «Σοφία της Φύσης», τα οποία σε ποσοστό 80% εξάγονται. Η επένδυση για τη μονάδα επεξεργασίας κόστισε 400.000 ευρώ και κατά 50% έγινε από ίδιους πόρους. Η πλήρης απόσβεση ήρθε μία δεκαετία αργότερα, όμως ο κ. Μπουζινέλος αισθάνεται περήφανος που καταφέρνει να τα βγάζει πέρα χωρίς να χρωστάει πουθενά.