Μία από τις πιο εμβληματικές γιαγιάδες της «Λέσβου της αλληλεγγύης» έφυγε από τη ζωή χθες στα 90 της χρόνια, η Μαρίτσα Μαυραπίδου. Ηταν Οκτώβριος του 2015 όταν ο φωτογράφος Λευτέρης Παρτσάλης ευρισκόμενος στη Σκάλα Συκαμιάς της Λέσβου, όπου κατέφτασαν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, απαθανάτισε μια στιγμή που πέρασε στην αιωνιότητα: τις τρεις γιαγιάδες της Συκαμιάς, τη Μαρίτσα, τη Μιλίτσα και τη Στρατούλα να ταΐζουν με μπιμπερό ένα προσφυγόπουλο από τη Συρία, έξω από την ακτή με τη μητέρα του ξένοιαστη, μπροστά στη φροντίδα των γιαγιάδων.
Ενα χρόνο μετά, τον Οκτώβριο του 2016, πλήθος ειδησεογραφικών πρακτορείων από όλο τον κόσμο βρισκόταν στη γειτονιά των τριών γιαγιάδων, αναμένοντας την απονομή του Νομπέλ Ειρήνης για το οποίο ήταν υποψήφιες. «Η Μιλίτσα είναι υποψήφια, όχι εγώ» μας έλεγε τότε η γιαγιά Μαρίτσα, παρόλο που η τελευταία είχε ζεστάνει το γάλα για το μπιμπερό που απαθανατίστηκε στην περίφημη φωτογραφία. Η Μαρίτσα μας έλεγε για τη φωτογραφία που έγινε viral και έφερε δεκάδες δημοσιογράφους του εξωτερικού στην αυλή της: «Τότε βγαίναν πέντε και 10 βάρκες τη μέρα από την Τουρκία, πολύς κόσμος. Εκείνη την ημέρα ήταν πάνω από 100 άτομα. Εμείς παγαίναμε να τους βλέπουμε να βοηθούμε, τα απογεύματα δεν είχαμε και δουλειά γιατί είναι το σπίτι μου κοντά και τους έβλεπα, μέχρι και τα μεσάνυχτα. Οταν βγήκαν όλα τα άτομα, η μητέρα είχε βραχεί μέχρι τη μέση, το μωράκι όμως όχι. Της είπαμε να φέρει το παιδάκι να πάει να ντυθεί γιατί δεν ήξερε ότι είχε οργανώσεις, φορέματα να βάλει, σούπα και τα τσάγια που βράζουν. Της είπαμε λοιπόν “πήγαινε εκεί και μετά έλα να το πάρεις”. Την ντύσαν λοιπόν πολύ καλά. Το παιδάκι εν τω μεταξύ γρίνιαζε, φαίνονταν πως πεινά. Ξέραμε εμείς ότι εκεί είχαν γάλα και με τα νοήματα καταλαβαίναμε. Το έφτιαξαν αλλά το μωρό δεν το έπινε και της έκανα νόημα να το βάλει στη βρύση γιατί έκαιγε. Ε, μετά το πήρε η Μηλίτσα. Ο φωτογράφος μας είπε μήνες μετά ότι για πολλή ώρα πάλευε να μας βγάλει. Εμείς χαμπάρι δεν είχαμε!».
Υποψήφιος για το Νομπέλ Ειρήνης ήταν τότε και ο Στρατής Βαλαμιός, ψαράς που έσωσε εκατοντάδες ζωές με τη βάρκα του. Οι αγκαλιές, οι διασώσεις, το γάλα, τα ζεστά ρούχα, το χαμόγελο στους ανθρώπους που κατάφεραν να βγουν σώοι στις ακτές και όλα όσα πρόσφεραν οι κάτοικοι του νησιού το 2015 είχε κωδικοποιηθεί από τον καθηγητή Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ευθύμιο Παπαταξιάρχη ως «ο πατριωτισμός της αλληλεγγύης». Στις 12 το μεσημέρι όμως εκείνου του Οκτωβρίου του 2016 που οι κάμερες είχαν πέσει πάνω στις γιαγιάδες, το Νομπέλ απονεμήθηκε εντέλει στον πρόεδρο της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος.
«Μου έλειψαν»
«Εμείς παγαίναμε να τους βλέπουμε να βοηθούμε, τα απογεύματα δεν είχαμε και δουλειά γιατί είναι το σπίτι μου κοντά και τους έβλεπα, μέχρι και τα μεσάνυχτα», είχε πει η Μαρίτσα Μαυραπίδου για τους πρόσφυγες που έφταναν κατά εκατοντάδες στη Λέσβο το 2015.
Με την κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016, οι ροές περιορίστηκαν αισθητά έως και σήμερα. Μάλιστα, τον περασμένο Ιούνιο είχαμε επισκεφθεί τη συγχωρεμένη Μαρίτσα Μαυραπίδου, η οποία μαζί με τη φίλη της τη Μιλίτσα μας έλεγαν ότι έχουν «πέσει» γιατί δεν έβγαιναν πια στις ακτές να δουν κόσμο. «Ηρεμήσαν τώρα τα πράγματα, τώρα πάνε αλλού και πονούν» μας έλεγε χαρακτηριστικά. «Μου έλειψαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, παλιά κάναμε λίγη παρέα, γελούσαμε, δίναμε χαρά, χαμογελούσαν κι εκείνοι,» είχε πει συγκινημένη. Η ίδια δεν ξεχνούσε ποτέ ότι οι γονείς της έφτασαν με βάρκα το 1922 από απέναντι, ήταν από τα Μοσχονήσια: «Δεν είχαν ρούχο να βάλουν, μας μεγάλωσαν με αίμα. Κι εμείς μετά παλέψαμε, με νύχια και με δόντια, να κάνουμε οικογένεια, να μεγαλώσουμε και τα εγγόνια μας». Κι αυτό είχε πει και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όταν τη συνεχάρη για την προσφορά της τον Νοέμβριο του 2015.
Η κηδεία της Μαρίτσας Μαυραπίδου θα γίνει σήμερα, Πέμπτη στις 3 το μεσημέρι, στο εκκλησάκι της Παναγιάς της Γοργόνας στη Σκάλα Συκαμιάς. «Η Μαρίτσα Μαυραπίδου, με τη δύναμη ψυχής και το παράδειγμά που έδωσε, συγκλόνισε και ενέπνευσε την παγκόσμια κοινότητα», τόνισε σε συλλυπητήρια ανακοίνωσή του ο δήμαρχος Λέσβου, Σπύρος Γαληνός.