Μετά τις εκλογές του Μαΐου μετατέθηκε η διαχείριση του «καυτού» θέματος των ταμειακών διαθεσίμων, καθώς η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να κλείσει τα ανοικτά μέτωπα οπισθοχώρησε από τις αρχικές της αποφάσεις και προχώρησε σε εκεχειρία με δήμους και περιφέρειες. Η κίνηση αυτή βεβαίως θα έχει και το οικονομικό κόστος της, καθώς εκτιμάται ότι τα ταμειακά διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης που θα μείνουν «εκτός» Τράπεζας της Ελλάδος μέχρι τα τέλη Ιουνίου, ανέρχονται συνολικά σε 13 δισ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης που κατέληξε στην παράταση της έναρξης εφαρμογής (30.6.2019) της υπουργικής απόφασης για μεταφορά των ταμειακών διαθεσίμων φορέων της κεντρικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος, το παρασκήνιο ήταν πλούσιο. Δήμοι και περιφέρειες εμφανίστηκαν με κοινή «γραμμή» κατά της απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη, κάνοντας λόγο για αντισυνταγματικότητα, απειλώντας με προσφυγές στο ΣτΕ. Από την πλευρά της κυβέρνησης συμμετείχαν στη σύσκεψη ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών (και υπηρεσιακά στελέχη των δύο υπουργείων), οι οποίοι από την αρχή έδειξαν διαλλακτική διάθεση. Ενδεικτική, άλλωστε, είναι η δήλωση του κ. Χαρίτση ότι «με πνεύμα συνεργασίας, όπως έγινε και σήμερα, θα βρούμε λύσεις σε όλα τα ζητήματα».
Η χρυσή τομή
Τον «χορό» της διαπραγμάτευσης άνοιξε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) Γιώργος Πατούλης, ο οποίος ζήτησε αρχικά η εφαρμογή της απόφασης να μετατεθεί για τον Σεπτέμβριο του 2019, οπότε και θα έχουν αναλάβει οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες. Στο αίτημα αυτό συνηγόρησε και η Ενωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ) και τελικώς η κυβέρνηση έκανε δεκτό το αίτημα για παράταση, ωστόσο μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Η απόφαση αυτή ελήφθη μεν μετά τις έντονες αντιδράσεις δήμων και περιφερειών, ωστόσο αφορά όλους τους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Μάλιστα, όπως ειπώθηκε από στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, αυτό σημαίνει ότι περίπου 13 δισ. ευρώ θα παραμείνουν εκτός της Τράπεζας της Ελλάδος. Το ποσό αυτό αφορά τα εκτιμώμενα ταμειακά διαθέσιμα που έχουν εκτός ΤτΕ οι φορείς της γενικής κυβέρνησης.
Αντίθετα, κατατεθειμένα στην ΤτΕ βρίσκονται 24 δισ. ευρώ (υπουργεία και φορείς). Οπως επεσήμανε στη σύσκεψη ο αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, «εάν τα 13 δισ. μεταφερθούν και περάσουν στην κεντρική διαχείριση, τότε εκτιμάται ότι θα υπάρξει όφελος για το ελληνικό Δημόσιο περί τις 800.000 ευρώ ετησίως». Ως προς τους δήμους και τις περιφέρειες τα ταμειακά τους διαθέσιμα υπολογίζονται περί τα 3 δισ. ευρώ, ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ και περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, στο τέλος του 2018 από συνολικά διαθέσιμα 1,62 δισ. ευρώ οι περιφέρειες είχαν τοποθετήσει στην ΤτΕ 455 εκατ. ευρώ. «Εχουμε από μόνοι μας αίσθηση του καθήκοντος», επεσήμανε ο κ. Αγοραστός επιμένοντας ιδιαιτέρως στο ζήτημα της αυτοτέλειας. «Θέλουμε να εκτελούμε τον προϋπολογισμό μας, να πληρώνουμε τα έργα και τις υποχρεώσεις και να είμαστε έτοιμοι σε έκτακτες καταστάσεις. Και φυσικά να μην έχουμε επιτροπεία και εποπτεία στη διαχείριση των οικονομικών μας και του προϋπολογισμού».
Στο πλαίσιο της σύσκεψης αποφασίστηκε η δημιουργία μιας επιτροπής που θα αποτελείται από εκπροσώπους των υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών, της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, η οποία θα έχει ως αντικείμενο την επίλυση των ζητημάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή της υπουργικής απόφασης.
Τα «αγκάθια»
Κατ’ αρχάς, όπως αποφασίστηκε κατά τη σύσκεψη, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι όσοι φορείς έχουν κατατεθειμένα τα χρήματά τους στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δεν χρειάζεται να τα μεταφέρουν στην ΤτΕ. Αντιστοίχως, θέμα υπάρχει με τις συνεταιριστικές τράπεζες, καθώς αρκετοί δήμοι έχουν εκεί τα διαθέσιμά τους και αν τα «πάρουν» τίθεται ζήτημα για τη λειτουργία των συγκεκριμένων τραπεζών. «Ανοικτό» είναι και το ζήτημα των χρημάτων των φορέων που βρίσκονται κατατεθειμένα σε συστημικές τράπεζες. Ενδεχομένως να εξαιρεθούν και αυτά από την αναγκαστική υπαγωγή τους σε λογαριασμό της ΤτΕ, αν και όπως επισημάνθηκε κατά τη σύσκεψη, η κυβέρνηση έχει εξασφαλίσει από την ΤτΕ το υψηλότερο επιτόκιο της αγοράς.
Δήμοι και περιφέρειες επέμειναν πολύ στη διατήρηση και στη διασφάλιση της αυτοτέλειάς τους, ζητώντας από την κυβέρνηση «εγγυήσεις». Οπως αποφασίστηκε θα εκδοθεί προσεχώς κοινή υπουργική απόφαση, η οποία θα διευκρινίζει ότι η κυβέρνηση δεν θα ελέγχει τον προϋπολογισμό και τις δαπάνες τους.
Ενδελεχής συζήτηση έγινε και για το τι ορίζεται ως ταμειακά διαθέσιμα. Από πλευράς κυβέρνησης ειπώθηκε ότι είναι τα χρήματα που θα δαπανηθούν μετά την παρέλευση 15νθημέρου. Δήμοι και Περιφέρειες διαφώνησαν, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους μισθοδοσία για τουλάχιστον δύο μήνες, καθώς και χρήματα για έκτακτα περιστατικά. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στους μικρούς Δήμους που έχουν ζήτημα στην πρόβλεψη χρηματορροών, εξ ου και αποφασίστηκε ότι θα προσφερθεί τεχνική βοήθεια από το υπουργείο Οικονομικών. Παράλληλα, τεχνική βοήθεια θα προσφερθεί σε όλους τους δήμους και τις περιφέρειες, καθώς ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ υποστήριξαν ότι από την εφαρμογή της υπουργικής απόφασης θα αυξηθεί η γραφειοκρατία, καθώς θα πρέπει να γίνονται μακροπρόθεσμες προβλέψεις των οικονομικών, ενώ θα χρειαστεί και περισσότερο προσωπικό.