Μόνο όταν πονάει… Αυτό είναι το βασικό κριτήριο για να απευθυνθούν στον οδοντίατρο οι Ελληνες, οι οποίοι λόγω της κρίσης εγκατέλειψαν την πρόληψη στη στοματική υγεία. Μόλις ένας στους τέσσερις δηλώνει ότι επισκέφθηκε οδοντίατρο τον τελευταίο χρόνο και σύμφωνα με τη Εurostat, μόνο οι Ρουμάνοι και οι Βούλγαροι έχουν χειρότερες επιδόσεις αναφορικά με τη συχνότητα επισκέψεων σε οδοντίατρο από αυτή της χώρας μας. Σχεδόν ένας στους επτά Ελληνες δηλώνει ότι αν και χρειάστηκε οδοντιατρική φροντίδα τον τελευταίο χρόνο δεν πήγε στον ειδικό κυρίως λόγω οικονομικής δυσχέρειας. Και όταν έρχεται η στιγμή που πρέπει να γίνει μια οδοντοπροσθετική εργασία, τότε επιλέγει τη φθηνότερη λύση: τη μασέλα· συχνά απευθείας στον οδοντοτεχνίτη με παράκαμψη του οδοντιάτρου για… οικονομία. Την ίδια στιγμή απογοητευτικοί είναι οι δείκτες στοματικής υγείας των παιδιών. Κατά μέσον όρο ένα στα δύο Ελληνόπουλα ηλικίας 5 έως 12 ετών έχουν δόντια με τερηδόνα, ενώ υψηλό είναι και το ποσοστό (40%-50%) των παιδιών με ενδείξεις περιοδοντικής νόσου.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας –20ή Μαρτίου– βρίσκει τηνστοματική υγεία των Ελλήνων σε «δυσχερή θέση» ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. Oπως αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας Αθανάσιος Κατσίκης, «η κρίση έχει οδηγήσει σε γενικότερη εγκατάλειψη της στοματικής υγείας. Δεν έρχονται πια πολίτες στα οδοντιατρεία για θέματα πρόληψης της στοματικής υγείας. Βλέπουμε πλέον δόντια σε όλο και χειρότερη κατάσταση. Τόσο η ανεργία όσο και η οικονομική δυσπραγία έχουν θέσει άλλες προτεραιότητες στις τσέπες των πολιτών. Εάν πρέπει να γίνει αποκατάσταση ζημιάς, ειδικά εάν πρόκειται για κάποιο πίσω δόντι που δεν φαίνεται, μας λένε “κάνε κάτι για να ανακουφιστώ από τον πόνο και μετά βλέπουμε”».
Εξαφανίστηκαν οι γέφυρες
Ο κ. Κατσίκης συνεχίζει, «επιπλέον, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τα ιατρεία μας τα άτομα που βάζουν γέφυρες και εμφυτεύματα, αφού για τις εργασίες αυτές το κόστος είναι υψηλό και βαραίνει εξ ολοκλήρου τον ασθενή. Οταν τίθεται θέμα οδοντοπροσθετικής, συνήθως προτιμούν τη μασέλα που είναι η πιο φθηνή λύση, παρά το γεγονός ότι η τάση διεθνώς είναι η ακίνητη αποκατάσταση των δοντιών». Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι λίγοι όσοι απευθύνονται απευθείας στον οδοντοτεχνίτη για προσθετικές εργασίες, παρακάμπτοντας τον οδοντίατρο και προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να περιορίσουν το κόστος.
Προς το παρόν, δωρεάν οδοντιατρική φροντίδα παρέχεται στη χώρα μας μόνο από περίπου 600 οδοντιάτρους των Κέντρων Υγείας. Οπως αναφέρει ο κ. Κατσίκης, αυτοί δεν επαρκούν ούτε για να καλύψουν τις ανάγκες των πασχόντων ούτε για να κάνουν αγωγή στοματικής υγείας στα σχολεία, ένα μέτρο που εφόσον εφαρμοστεί συστηματικά βοηθάει πολύ στη βελτίωση της στοματικής υγείας του πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, η ζήτηση για δωρεάν υπηρεσίες αυξάνεται διαρκώς. Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία από την προσέλευση πολιτών στο οδοντιατρικό κέντρο της μονάδας υγείας ΠΕΔΥ της οδού Λένορμαν, στο οποίο έχουν συγκεντρωθεί την τελευταία τριετία οι δημόσιες οδοντιατρικές δομές της Αθήνας.
Ειδικότερα, το 2016 –πρώτο έτος λειτουργίας του με τη μορφή του οδοντιατρικού κέντρου–, αντιμετωπίστηκαν στη μονάδα υγείας της οδού Λένορμαν 44.630 οδοντιατρικά, ορθοδοντικά, παιδοδοντικά, οδοντοπροσθετικά και γναθοχειρουργικά περιστατικά. Το 2017 τα αντίστοιχα περιστατικά που δέχθηκε η μονάδα ανήλθαν σε 60.688 και πέρυσι ήταν 67.252.
Το τελευταίο διάστημα είναι σε εξέλιξη συζητήσεις της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας με το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ για την εφαρμογή προγράμματος οδοντιατρικής κάλυψης παιδιών στη χώρα μας. Ηδη, το υπουργείο έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση 40 εκατομμυρίων ευρώ για το πρόγραμμα αυτό, με τα σχετικά κονδύλια να έχουν περάσει στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ και ο οποίος καλείται να συνεργαστεί με την Ομοσπονδία για την εφαρμογή του προγράμματος.
Με «κουπόνια»-voucher
Το βασικό σενάριο είναι η παροχή από ιδιώτες οδοντιάτρους ενός «πακέτου» οδοντιατρικών πράξεων (σφραγίσματα, κάλυψη οπών με το υλικό sealants, καθαρισμός), σε 800.000 Ελληνόπουλα ηλικίας έξι έως δώδεκα ετών, ενώ η πρόταση του ΕΟΠΥΥ, είναι αυτό να γίνει μέσω «κουπονιού»-voucher που θα λαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι και θα δίνουν στους ιδιώτες οδοντιάτρους έναντι αμοιβής. Ωστόσο, αρκετοί οδοντιατρικοί σύλλογοι εκφράζουν επιφυλάξεις τόσο για τη συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ, όσο και για την αποτελεσματικότητα αυτής της παρέμβασης.
Η πρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιά, κ. Μαρία Μενενάκου, μιλώντας στην «Κ» χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη παρέμβαση «καθρεφτάκια σε ιθαγενείς». Oπως τονίζει, «η πολιτική υγείας πρέπει να περιλαμβάνει και τη στοματική υγεία. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η στοματική υγεία είναι σημαντική και αλληλένδετη με τη σωματική υγεία, ότι η νωδότητα, δηλαδή η έλλειψη δοντιών, είναι αναπηρία και ότι υπάρχουν αποτελεσματικές και φθηνές μέθοδοι πρόληψης των βασικών οδοντιατρικών παθήσεων που είναι η τερηδόνα, ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα και το τραύμα. Περιμένω λοιπόν από τα πολιτικά κόμματα, τώρα που παρουσιάζουν τα προεκλογικά τους προγράμματα, να ακούσω ένα εθνικό σχέδιο στοματικής υγείας το οποίο θα προβλέπει ότι το 5% των δαπανών υγείας θα πηγαίνει στη στοματική υγεία, θα περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης, θα εξισορροπεί τις κοινωνικές ανισότητες στην οδοντιατρική περίθαλψη και θα δίνει έμφαση στην αποκατάσταση της μασητικής ικανότητας των ηλικιωμένων. Σίγουρα δεν θα ήθελα μία παροχή η οποία θα είναι αποσπασματική όπως είναι το επίδομα ενοικίου».