Η πάλαι ποτέ ακμάζουσα ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης μπορεί να έχει συρρικνωθεί σε μερικές εκατοντάδες κατοίκους, ωστόσο τα μνημεία του ελληνισμού στέκονται ακόμα περήφανα σε κάθε γωνιά της συναρπαστικής μεγαλούπολης. Από το μεγαλοπρεπές Σισμανόγλειο Μέγαρο που κοσμεί την εμπορική οδό Ιστικλάλ μέχρι τον εντυπωσιακό Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στη συνοικία του Φαναρίου, η πλούσια ιστορία των Ρωμιών της Πόλης ανθίσταται σθεναρά στο διάβα των αιώνων. Κάθε πρωινό, στο κατώφλι ελληνόφωνων σπιτιών, συναντά κανείς έναν ακόμη μικρό αλλά εντυπωσιακό έντυπο θησαυρό του ελληνισμού. Πρόκειται για την «Απογευματινή», την ιστορική εφημερίδα της κοινότητας των Ρωμιών της Πόλης, η οποία κυκλοφορεί αδιάλειπτα εδώ και 94 χρόνια.
Το πρώτο ιστορικό φύλλο της ελληνόφωνης εφημερίδας τυπώθηκε και εκδόθηκε την 14η Ιουλίου του 1925, καθιστώντας την «Απογευματινή» τη δεύτερη αρχαιότερη ημερήσια εφημερίδα της Τουρκίας μετά την επίσης ιστορική Cumhurriyet. Η εφημερίδα ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Βασιλειάδη, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη, ιδιοκτήτη τυπογραφικού εξοπλισμού και έμπειρου στη διανομή εφημερίδων στην Πόλη. Πρώτος αρχισυντάκτης ήταν ο Καβαλιέρος Μαρκουίζος, ο οποίος άφησε το ξεχωριστό του στίγμα στην εφημερίδα υιοθετώντας το μότο του Βίκτωρος Ουγκώ «Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα». Η φράση αντικατόπτριζε τη μετάβαση με την οποία βρισκόταν αντιμέτωπη η πολυπληθής ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, την εποχή της οικοδόμησης της κοσμικής δημοκρατίας του Ατατούρκ. Ωστόσο, θα μπορούσε να χαρακτηρίσει ολόκληρο το πολυετές ταξίδι του ιστορικού εντύπου, το οποίο ξεπερνά επανειλημμένες προκλήσεις κάθε φύσεως και συνεχίζει δυναμικά το δημοσιογραφικό του έργο.
Η οικογένεια Βασιλειάδη ασχολείται με το ιστορικό έντυπο εδώ και δεκαετίες. Από την Πρωτοχρονιά του 2003, εκδότης και διευθυντής της είναι ο Μιχαήλ Βασιλειάδης. «Οταν την παρέλαβα, η εφημερίδα είχε φτάσει το ιστορικό χαμηλό των 80 φύλλων κυκλοφορίας», λέει ο κ. Βασιλειάδης σε τηλεφωνική συνομιλία του με την «Κ». «Ωστόσο δεν θα μπορούσα να τα βάλω κάτω και να παρατήσω έναν ιστορικό θεσμό με τέτοια τεράστια αξία, μια παρακαταθήκη για την οικογένειά μας», προσθέτει με περηφάνια. Ο κ. Βασιλειάδης και ο γιος του δουλεύουν σκληρά, μόνοι τους και αντιμέτωποι με το εξαιρετικά δύσκολο κλίμα για την ελευθερία του Τύπου που χαρακτηρίζει την Τουρκία, καλύπτοντας πέντε μέρες την εβδομάδα τις ελληνοτουρκικές ειδήσεις, τα νέα της κοινότητας των Ρωμιών αλλά και χαρτογραφώντας λεπτομερώς γάμους, βαφτίσια και κηδείες των Ελλήνων της Πόλης. Η ιστορική αξία του πολυετούς αρχείου της «Απογευματινής» για τη μειονότητα και το παρελθόν της είναι εμβληματική. Με την άνθηση της ψηφιακής επανάστασης, η καθημερινότητα για τον γραπτό Τύπο έγινε εξαιρετικά δύσκολη, σε κάθε γωνιά του πλανήτη – φυσικά οι προκλήσεις για τις εφημερίδες των μειονοτήτων όπως η «Απογευματινή» έγιναν πολλαπλάσιες και πολύ πιο επίμονες. Ωστόσο, το ένστικτο του κ. Βασιλειάδη τον βοήθησε να καθοδηγήσει το ιστορικό έντυπο μέσα από ακόμη μια τρικυμία. Το 2007, παρά την έλλειψη προσωπικού, η εφημερίδα αποφάσισε να κυκλοφορήσει και μια ηλεκτρονική έκδοση με συνδρομή, η οποία πλέον διαβάζεται τακτικά από την ελληνική ομογένεια από την Αυστραλία μέχρι τον Καναδά. «Υπάρχουν μερικοί νεαροί Ελληνοαμερικανοί οι οποίοι δεν μιλάνε σχεδόν καθόλου ελληνικά, ωστόσο αγοράζουν κάθε μέρα την “Απογευματινή” online για να την δείξουν στους πατεράδες τους, οι οποίοι κάποτε έμεναν στην Κωνσταντινούπολη», τονίζει ο γιος του κ. Βασιλειάδη, Μηνάς, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Politico.
Οι νεαροί Ελληνοαμερικανοί δεν είναι οι μόνοι οι οποίοι στηρίζουν το ιστορικό έντυπο παρότι δεν μιλούν τη γλώσσα. Το 2011, αντιμέτωπη με μια σειρά νέων προβλημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης που είχε χτυπήσει την Ελλάδα, η «Απογευματινή» ανακοίνωσε πως το επετειακό φύλλο της 12ης Ιουλίου θα ήταν και το τελευταίο. Η είδηση έφτασε στα αυτιά ενός νεαρού Τούρκου πανεπιστημιακού και ερευνητή, ονόματι Εφεμ Κερέ Σοζερί, ο οποίος συγκινήθηκε από την ιστορία του ελληνικού εντύπου. «Ντράπηκα για τη χώρα μου όταν έμαθα πως μια ιστορική εφημερίδα με τεράστια αξία για τη μειονότητα των Ελλήνων θα αναγκαζόταν να βάλει λουκέτο», αποκαλύπτει ο νεαρός ερευνητής στην «Κ». «Ετσι αποφάσισα να γράψω ένα γράμμα και να το μοιραστώ με 30 άτομα που ανήκαν στους ακαδημαϊκούς μου κύκλους, και να ζητήσω τη στήριξη τους». Αυθόρμητα και δίχως στρατηγικό συντονισμό, η επιστολή μοιράστηκε στην ευρύτερη κοινωνία των πολιτών της Πόλης, και η «Απογευματινή» αγκαλιάστηκε από περισσότερους από 300 νέους συνδρομητές. Ηταν όλοι Τούρκοι πολίτες που δεν μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, ωστόσο ήθελαν να συνδράμουν στην πολυφωνία της πόλης τους και να βοηθήσουν το ιστορικό έντυπο να επιβιώσει.
Ο κ. Βασιλειάδης δηλώνει συγκινημένος από την κινητοποίηση της τουρκικής κοινωνίας, ενώ παρά τις αμέτρητες δυσκολίες παραμένει αφοσιωμένος στο ιστορικό έντυπο. «Να φτάσει τουλάχιστον η “Απογευματινή” τα 100 χρόνια κυκλοφορίας!» σημειώνει με νοσταλγικό χαμόγελο, που αποτυπώνει την αγάπη και τον βαθύ σεβασμό του για το ιστορικό έντυπο που κληρονόμησε, τη σκυτάλη του οποίου κρατά.