Τον κίνδυνο υπoβάθμισης των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (ΠΠΣ) επισημαίνουν οι γονείς μαθητών, υπενθυμίζοντας ότι τα ΠΠΣ, όταν θεσμοθετήθηκαν το 2011, αποτέλεσαν εγχείρημα για υψηλού επιπέδου διδασκαλία και αριστεία στα δημόσια σχολεία στην Ελλάδα. Ωστόσο, από το 2015, με την απόφαση του τότε υπουργού Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά και του αναπληρωτή του, αρμόδιου για το θέμα, Τάσου Κουράκη, η προσπάθεια ακυρώθηκε, αφού τα περίπου 60 ΠΠΣ με τη μορφή και τη φιλοσοφία που είχαν ιδρυθεί το 2011 καταργήθηκαν. Στη θέση τους ιδρύθηκαν πέντε Πρότυπα Σχολεία (για την εισαγωγή στα οποία απαιτούνται εξετάσεις, πλην του Δημοτικού) και 55 Πειραματικά (η εισαγωγή και στις δύο εκπαιδευτικές βαθμίδες γίνεται μόνο με κλήρωση). Σήμερα, οι σύλλογοι γονέων και αποφοίτων των ΠΠΣ ανησυχούν μήπως ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου αποφασίσει τα σχολεία να στελεχωθούν από μη αξιολογημένους εκπαιδευτικούς, τη στιγμή που την προηγούμενη διετία παρατηρήθηκαν ελλείψεις εκπαιδευτικών, ενώ έχουν καθυστερήσει οι διαδικασίες για την εισαγωγή των μαθητών στα Πρότυπα και στα Πειραματικά Σχολεία για το επόμενο σχολικό έτος.
Ειδικότερα, σε επιστολή τους –που παρουσίασε η «Κ» στις 7 Μαρτίου– προς τον κ. Γαβρόγλου, οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων των Προτύπων Γυμνασίων και Λυκείων, Αναβρύτων, Βαρβακείου, Ευαγγελικής, Ζωσιμαίας, Ιωνιδείου, ανέφεραν ότι «τα Πρότυπα Σχολεία είναι ένας θεσμός επιτυχημένος και καταξιωμένος μέσα από την ίδια την ιστορία του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι ένας θεσμός αποδεκτός από την κοινωνία και γι’ αυτόν τον λόγο κάθε χρόνο υπάρχουν χιλιάδες υποψήφιοι που δηλώνουν συμμετοχή στις εισαγωγικές εξετάσεις», και έθεσαν κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν για την εισαγωγή των μαθητών στα ΠΠΣ το προσεχές σχολικό έτος. Ταυτόχρονα, έχει ολοκληρωθεί η πενταετής θητεία των πρώτων εκπαιδευτικών που εργάστηκαν στα ΠΠΣ, χωρίς να έχει γίνει αξιολόγηση για όσους θα καλύψουν τις περίπου 400 θέσεις των σχολείων. Ο κ. Γαβρόγλου στα μέσα Μαρτίου απάντησε ότι «οι εξετάσεις και οι κληρώσεις θα πραγματοποιηθούν στην ώρα τους, όπως κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο σύστημα εισαγωγής στα Πρότυπα (εξετάσεις) και στα Πειραματικά (κλήρωση)». Την επιστολή, με τίτλο «Σώστε τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία πριν είναι αργά» έχουν έως τώρα προσυπογράψει 3.500 άτομα.
Το ιδρυθέν το 1950 Πρότυπο Γενικό Λύκειο Αναβρύτων.
Ωστόσο, παρά τις δηλώσεις του κ. Γαβρόγλου οι ανησυχίες των γονέων δεν διαλύθηκαν. Ενδεικτικά, οι σύλλογοι γονέων υποστηρίζουν ότι η εποπτεύουσα διεύθυνση των ΠΠΣ –η οποία, σημειωτέον, ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί– θα αποτελεί «σκιά» της προκατόχου της, καθώς μεταξύ άλλων υποβαθμίζεται ο ρόλος του προέδρου της και η επιλογή του είναι στην αποκλειστική γνώμη του υπουργού (αντί της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, όπως ήταν πριν), χωρίς κάποια αξιολογικά κριτήρια. «Eπαψαν να υφίστανται κριτήρια (ακαδημαϊκά, παιδαγωγικά) για τον ορισμό των μελών της, περιορίζεται η πολυθεσμική εκπροσώπηση (μέλος ΙΕΠ, προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους, περιφερειακός διευθυντής)», λένε γονείς σε κείμενο που σκοπεύουν να δημοσιοποιήσουν τις προσεχείς ημέρες. Από την άλλη, ανησυχούν διότι «ενώ είμαστε δύο μήνες πριν από τη λήξη του σχολικού έτους, δεν έχουν οριστεί τα μέλη της νέας Επιστημονικής Επιτροπής. Ο υπουργός σκοπεύει να καταργήσει το όργανο το οποίο έδινε τη δυνατότητα στα σχολεία να διδάσκουν καινοτόμα γνωστικά αντικείμενα, να υλοποιούν ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα;» ερωτούν και θίγουν ένα κομβικό στοιχείο της φιλοσοφίας των ΠΠΣ: τη στελέχωσή τους με αξιολογημένους εκπαιδευτικούς.
«Απραξία και αδιαφορία»
Οι εκπαιδευτικοί των ΠΠΣ είναι η μοναδική κατηγορία εκπαιδευτικών στην Ελλάδα που αξιολογήθηκαν και κατά κοινή ομολογία με εξαιρετικά απαιτητικά κριτήρια. «Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν έχει εφαρμόσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που υπηρετούν με θητεία στα ΠΠΣ για να ανανεωθεί ή όχι η θητεία τους, ενώ παράλληλα δεν διευκρινίζει ασάφειες του εργασιακού τους καθεστώτος». Παράλληλα, «η ηγεσία του υπ. Παιδείας διέψευσε τον εαυτό της με την απραξία της και την αδιαφορία απέναντι στα ΠΠΣ. Θεωρούμε σημαντικό να στηριχθεί: α) η συστηματική αξιολόγηση ανθρώπων, λειτουργιών και δομών, β) η εκπαιδευτική αριστεία και δημιουργικότητα, γ) ο πειραματισμός, η καινοτομία, η εκπαιδευτική έρευνα, η διάχυση καλών πρακτικών στο υπόλοιπο σύστημα. Βεβαίως, σε ένα σύστημα που έχει μάθει να μην αποτιμά, να μην αξιολογεί δράσεις, επιλογές και ανθρώπους, να μην εξατομικεύει, να μην καλλιεργεί συστηματικά δεξιότητες και ταλέντα, ούτε βεβαίως να θεραπεύει υστερήσεις και αδυναμίες, αλλά αντίθετα να ενοχοποιεί την αξιολόγηση, να ευνοεί την κουλτούρα του εξισωτισμού προς τα κάτω και την αναρρίχηση με κριτήρια “ημετέρων”, φαίνεται φυσικός ο διαχωρισμός αριστείας και πειραματισμού. Πώς είναι δυνατόν οι εκπαιδευτικοί να συνεισφέρουν έργο υψηλών απαιτήσεων χωρίς να αξιολογούνται για αυτό; Γιατί θέτει ο υπουργός Παιδείας εαυτόν ως Πυγμαλίωνά τους; Κατά τον Πολ Βαλερί, “Οι σπουδαίοι άνθρωποι εμπιστεύονται μόνον την κρίση τους. Το ίδιο, όμως, κάνουν και οι ηλίθιοι”», επισημαίνουν με αγωνία και αυστηρότητα οι γονείς.
Η Βαρβάκειος Πρότυπος Σχολή, η οποία έχει ιστορία 160 χρόνων.
Υπογραφές υπέρ της στήριξής τους
Μεταξύ των πολλών προσωπικοτήτων που έχουν υπογράψει υπέρ της στήριξης και αναβάθμισης των προτύπων και πειραματικών σχολείων είναι οι: Αβέρωφ Εφη (μουσικολόγος), Αλεξανδρίδης Αθανάσιος (παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής), Αλεξίου Δήμητρα (ψυχολόγος), Αναστασοπούλου-Κριμιζή Μαρία (συνταξιούχος καθηγήτρια ΕΚΠΑ), Αργυρός Ευάγγελος (πάρεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας), Αχιλλέως Κλαίρη (δρ Φυσικής, εκπαιδευτικός), Βερέμης Θάνος (ιστορικός-πανεπιστημιακός), Βερέμης Μάρκος (επιχειρηματίας), Γιανναράς Χρήστος (ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας), Δαγκλής Α. Ιωάννης (καθηγητής ΕΚΠΑ), Δήμου Νίκος (συγγραφέας), Καλλιβρούσης Ιωακείμ (φυσικός, πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής Συλλόγων Ιδιωτικών Σχολείων), Κανάρης Τσίγκανος (καθηγητής Αστροφυσικής), Καράμπελας Γιώργος (ομότιμος καθηγητής Νευρολογίας), Καφετζόπουλος Αντώνης (ηθοποιός), Κορρές Μανώλης (ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ), Κριμιζής Σταμάτιος (ακαδημαϊκός), Λουκαΐτου-Σιδέρη Αναστασία (αρχιτέκτονας, Associate Dean στο UCLA School of Public Affairs), Μακρόπουλος Κωνσταντίνος (ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ), Μαρκουλάκης Κωνσταντίνος (ηθοποιός), Μεταξά Μαργαρίτα (δρ Φυσικής, εκπαιδευτικός), Μιχαηλίδης Τεύκρος (μαθηματικός – συγγραφέας), Μιχαλοπούλου Αμάντα (συγγραφέας), Μουτσόπουλος Μ. Χαράλαμπος (ακαδημαϊκός), Μπενέτου Βασιλική (αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής ΕΚΠΑ), Μπουλμέτης Τάσος (σκηνοθέτης), Ξυδάκης Νίκος (μουσικός), Παπαθεοδωρίδης Γεώργιος (καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ), Πίττας Κωνσταντίνος (φωτογράφος, απόφοιτος Βαρβακείου), Σύψα Βάνα (αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής ΕΚΠΑ), Τζιφάκης Χρήστος (μουσικός, συνθέτης), Τόμπρας Γιώργος (καθηγητής Φυσικής ΕΚΠΑ), Τραχανάς Στέφανος (διευθυντής κέντρου διαδικτυακών μαθημάτων Μathesis), Φακίνου Ευγενία (συγγραφέας), Χαΐνης Δημήτρης Αποστολάκης (Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Προτύπου Πειραματικού Βαρβακείου Γυμνασίου), Χανιώτης Αγγελος (αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Πρίνστον, τ. αντιπρύτανης Χαϊδελβέργης), Χαραλαμπόπουλος Βασίλης (ηθοποιός), Χριστοδουλάκης Ιωάννης (φυσικός, ερευνητής ΕΚΕΦΕ, Δημόκριτος ΕΚΠΑ), Ψυχογυιού Μήνα (επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής ΕΚΠΑ).