Εως τις αρχές του 1946, οι Αμερικανοί δεν είχαν εμπλακεί άμεσα στα τεκταινόμενα στην Ελλάδα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά τη λήξη του. Θεωρούσαν ότι η χώρα ανήκε στη σφαίρα ευθύνης των Βρετανών· μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις πήραν αποστάσεις από τη βρετανική τακτική. Στις 31 Μαρτίου, βέβαια, ηγήθηκαν της διεθνούς εποπτείας των ελληνικών εκλογών.
Την ίδια περίοδο, άρχισαν να σχηματίζουν την άποψη η Ελλάδα και η Τουρκία αποκτούσαν σημαντικό ρόλο στα σχέδια της Σοβιετικής Ενωσης στη Μέση Ανατολή, στη Μεσόγειο και στον Ινδικό Ωκεανό. Συνακόλουθα, αποκτούσαν κρίσιμο ρόλο και στην προσπάθεια των ΗΠΑ να αναχαιτίσουν την επέκταση της σοβιετικής ισχύος. Η άποψη αυτή ενισχύθηκε τον Δεκέμβριο του 1946, οπότε πίστευαν ότι η ΕΣΣΔ υποδαυλίζει κομμουνιστική εξέγερση στην Ελλάδα, και τον Φεβρουάριο του 1947, όταν εκτιμούσαν ότι η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, οι εμφύλιες συγκρούσεις και η έλλειψη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση απειλούν την επιβίωση της Ελλάδας ως ανεξάρτητου κράτους.
Οταν, λοιπόν, στα τέλη Φεβρουαρίου, η Βρετανία ανακοίνωσε ότι αδυνατεί να παρέχει βοήθεια στην Ελλάδα και στην Τουρκία μετά τις 31 Μαρτίου, η αμερικανική κυβέρνηση έκρινε ότι έπρεπε να παρέμβει άμεσα.
Αυτό εκφράστηκε στην ομιλία του Χάρι Τρούμαν στο Κογκρέσο, στις 12 Μαρτίου 1947. Εκεί ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι ο κόσμος είναι διαιρεμένος σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα –το ένα βασισμένο στη δημοκρατία και στην ελευθερία, το άλλο στον ολοκληρωτισμό και στην τυραννία– και ανακοίνωσε το νέο στρατηγικό δόγμα των ΗΠΑ, το οποίο έγινε γνωστό ως δόγμα Τρούμαν.
Στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής, ο Τρούμαν ανακοίνωσε πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα και την Τουρκία που ξεκινούσε με την παροχή οικονομικής αρωγής ύψους 400 εκατ. δολαρίων. Κατά την αρχική του παρουσίαση, το δόγμα Τρούμαν αφορούσε οικονομική και τεχνική υποστήριξη, πολύ γρήγορα όμως εστίασε στην παροχή βοήθειας προς τον εθνικό στρατό, ώστε να ανταποκριθεί νικηφόρα στις απαιτήσεις του Εμφυλίου Πολέμου. Τριάμισι χρόνια αργότερα (τέλη Αυγούστου 1949), ο κύριος άμεσος στόχος των ΗΠΑ είχε επιτευχθεί. Σταδιακά, γίνονταν ορατοί και οι υπόλοιποι στόχοι του δόγματος Τρούμαν στην ευρύτερη περιοχή.
«Κατά την παρούσαν στιγμήν εις την Ιστορίαν του Κόσμου σχεδόν κάθε έθνος οφείλει να εκλέξη μεταξύ των τρόπων ζωής. Η εκλογή συχνάκις δεν είναι ελευθέρα».