«Θεωρούμε ότι η αναγνώριση των αρίστων είναι μία κίνηση που επιβάλλεται για να μεταφέρει το αισιόδοξο μήνυμα ότι η Ελλάδα διαθέτει τους ανθρώπους για να οικοδομήσουν το μέλλον της». Με αυτά τα λόγια ο πρόεδρος του Ιδρύματος Μποδοσάκη, κ. Δημήτρης Βλαστός προλόγισε τη βράβευση –παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου– πέντε αρίστων Ελλήνων επιστημόνων, ηλικίας έως 40 ετών, που διαπρέπουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Ο Μποδοσάκης είχε προβλέψει μεταξύ των σκοπών του Ιδρύματος την απονομή βραβείων σε διακρινόμενους επιστήμονες για την επιβράβευση της πνευματικής τους επίδοσης. Στο πλαίσιο αυτό, το Ιδρυμα θέσπισε το 1993 τα «Επιστημονικά Βραβεία Ιδρύματος Μποδοσάκη», που συνοδεύονται από 20.000 ευρώ για κάθε κλάδο.
Οι βραβευθέντες
«Η χώρα μας έχει ανάγκη από στήριξη της αριστείας και από πρότυπα στον τομέα των γραμμάτων, και έχει να επιδείξει εξαιρετικούς επιστήμονες εντός και εκτός των συνόρων της», επισήμανε ο 38χρονος Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, καθηγητής Εφαρμοσμένων Επιστημών στο ΜΙΤ, που βραβεύθηκε στον τομέα του. Η εντυπωσιακή πορεία του κ. Δασκαλάκη, που σε ηλικία 27 ετών έλυσε τον γρίφο του Νας, είναι ευρέως γνωστή.
Στο πλήθος των διακρίσεων που έχει λάβει, έρχεται τώρα και μία εξ Ελλάδος από έναν διακεκριμένο θεσμό. «Το βραβείο αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίτευγμα για έναν νέο Ελληνα επιστήμονα», σχολίασε ο έτερος βραβευθείς, κ. Λουκάς Καραμπαρμπούνης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Mινεσότα, στον τομέα των Κοινωνικών Επιστημών. Η έρευνα του 39χρονου οικονομολόγου αφορά τη μακροοικονομία, τα οικονομικά της εργασίας και τη διεθνή χρηματοδότηση. Συγκεκριμένα, εστιάζει σε θέματα όπως η παγκόσμια πτώση του μεριδίου του εισοδήματος εργασίας, τις ροές κεφαλαίων στη Νότια Ευρώπη, τη μεγάλη ύφεση στην Ελλάδα κ.ά.
Από αριστερά: ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, ο Λουκάς Καραμπαρμπούνης, ο Γιάννης Μπουρμπάκης, ο Στέλιος Μιχαλόπουλος και ο Παναγιώτης Ρούσσος.
«Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος. Το βραβείο αποτελεί μεγάλη διάκριση», ανέφερε ο κ. Γιάννης Μπουρμπάκης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, στον τομέα των Βασικών Επιστημών. Ο 40χρονος επιστήμονας, γεννημένος στα Χανιά, από το 2013 είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Χημικής και Πετρελαϊκής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.
Ο κ. Στέλιος Μιχαλόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, στον τομέα των Κοινωνικών Επιστημών, συνδυάζει στην έρευνά του τα οικονομικά με τις ανθρωπιστικές επιστήμες. «Εως τώρα είχε αναπτυχθεί η μακροοικονομία, που μελετά την οικονομία των κρατών και η μικροοικονομία που εστιάζει στα άτομα» εξηγεί, «οι οικονομολόγοι όμως δεν είχαν ασχοληθεί με την ενδιάμεση κατηγορία, δηλαδή τις ομάδες στις οποίες ανήκουν οι πολίτες». Η φυλετική ομάδα, η ομιλούσα γλώσσα, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις επηρεάζουν και την οικονομική συμπεριφορά μας. «Προ εικοσαετίας οι οικονομολόγοι είχαν διαπιστώσει ότι τα κράτη, στα οποία επικρατούν οικονομικές ανισότητες, δεν είχαν καλή πορεία» επισημαίνει, «αυτό το είχαν αποδεχθεί ως δεδομένο, χωρίς να αναζητήσουν τις αιτίες». Ο ίδιος έθεσε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, που αποτέλεσε την απαρχή της πρωτότυπης έρευνάς του σχετικά με την επίδραση του παρελθόντος στη σύγχρονη οικονομική ζωή. «Χαρακτηριστικά παραδείγματα συναντούμε στην Αφρική με την έντονη εθνοτική ποικιλομορφία, όπου ενώ στα αστικά κέντρα (π.χ. Γιοχάνεσμπουργκ) αποκομίζει κανείς την αίσθηση ενός κράτους με κανόνες, μόλις λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, η ισχύς του εκάστοτε φύλαρχου μπορεί να είναι τέτοια που να ελέγχει την αστυνόμευση και να καθορίζει τον ρυθμό της οικονομικής ανάπτυξης». Εσχάτως, ο κ. Μιχαλόπουλος με την ομάδα του διερευνά πώς καλλιεργούνται κάποιες αξίες εντός της κοινωνίας, όπως η εμπιστοσύνη, η διάθεση ανάληψης ευθύνης και ο αλτρουισμός. «Διαπιστώσαμε τη μεγάλη δύναμη της προφορικής παράδοσης, των ιστοριών που ανάγονται στον 19ο αιώνα αλλά ακόμα διηγούμαστε στα παιδιά» καταλήγει, «εν προκειμένω, οι λαοί που μεγαλώνουν με ιστορίες γεμάτες ανατροπές και απρόοπτα, είναι πρόθυμοι να πάρουν ρίσκα».
Το άγνωστο σύμπαν
Με τον μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες άγνωστο σύμπαν της σχιζοφρένειας, από την οποία πάσχει το 0,6-0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού ασχολείται για πάνω από δέκα χρόνια ο έτερος βραβευθείς, κ. Παναγιώτης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Icahn School of Medicine, Mount Sinai, στον τομέα των Βιοεπιστημών. «Προσπαθούμε να καταλάβουμε την αιτιοπαθογένεση της ασθένειας» λέει στην «Κ» ο κ. Ρούσσος, «η σχιζοφρένεια έχει υψηλή κληρονομικότητα, ωστόσο ενυπάρχει ένας συνδυασμός πολλαπλών γενετικών παραγόντων εντός του γονιδιώματος, που ευθύνονται για την εκδήλωση της ασθένειας». Ωστόσο, κατά 20% επηρεάζουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως πρώιμες στρεσογόνες καταστάσεις στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Η έρευνα, ωστόσο, του 40χρονου καθηγητή, επικεντρώνεται στους γενετικούς παράγοντες, αναλύοντας και συγκρίνοντας το DNA χιλιάδων ασθενών και μη ασθενών, ώστε να προσδιοριστούν οι περιοχές του γονιδιώματος που ενοχοποιούνται. «Ευτυχώς, δεν χρειάζεται να κατανοήσουμε 100% το σύνδρομο, κάτι που ίσως ολοκληρωθεί σε 30 χρόνια, για να προχωρήσουμε σε νέες θεραπείες» διαβεβαιώνει ο κ. Ρούσσος, που εκτιμά ότι σε ορίζοντα πενταετίας μπορεί να υπάρξουν νέα σκευάσματα. «Η φιλοσοφία είναι να διαπιστώσουμε, αν ήδη υπάρχοντα φάρμακα για άλλες ασθένειες, π.χ. καρκίνο, μπορούν να έχουν ευεργετική επίδραση στα συμπτώματα της σχιζοφρένειας».