Μαύρη αγορά αρχαιοτήτων μέσω Facebook από εξτρεμιστικές ομάδες

Μαύρη αγορά αρχαιοτήτων μέσω Facebook από εξτρεμιστικές ομάδες

3' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ολα ξεκίνησαν από ένα e-mail που έφτασε τον Αύγουστο του 2016 στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας. Ο ανώνυμος πληροφοριοδότης, με έδρα τις Βρυξέλλες, ενημέρωνε για την περίπτωση του Λίβυου Α.Α., ο οποίος τον είχε προσεγγίσει μέσω Facebook για να του πουλήσει αρχαιότητες της πατρίδας του. Ελληνας αστυνομικός δημιούργησε ψεύτικο προφίλ στο ίδιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης και για τους επόμενους εννέα μήνες μιλούσε με τον αρχαιοκάπηλο ως επίδοξος αγοραστής.

Ο Α.Α. ήταν πρόθυμος να μοιραστεί κάθε στοιχείο μέσω Facebook. Εκεί έκανε τις διαπραγματεύσεις για την πώληση, ζητώντας 50.000 ευρώ. Δεν δίσταζε να στείλει φωτογραφίες με αμφορείς, κύλικες και οινοχόες στην ίδια πλατφόρμα για να πείσει τον συνομιλητή του. Θεωρούσε ότι κάθε παράνομη δραστηριότητά του θα ήταν αόρατη. Εάν δεν εμφανιζόταν εκείνος ο πληροφοριοδότης, μπορεί πράγματι ο Α.Α. να συνέχιζε τη δράση του ανενόχλητος.

Το 2017, η «Κ» παρουσίασε τις ενέργειες των Ελλήνων αστυνομικών που οδήγησαν στη σύλληψη του Λίβυου αρχαιοκάπηλου στην Αίγυπτο. Μια πρόσφατη έρευνα, όμως, δείχνει ότι αυτή δεν ήταν μεμονωμένη περίπτωση. Τα τελευταία χρόνια, υπό την ανοχή ή την αδράνεια του Facebook, αναπτύχθηκε στις σελίδες του μια μαύρη αγορά αρχαιοτήτων.

Ο Αμρ Αλ Αζμ, Σύρος αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Shawnee των ΗΠΑ, μαζί με την Αμερικανίδα ανθρωπολόγο Κέιτι Πολ ανέλυσαν τις δραστηριότητες 95 αραβόφωνων γκρουπ στο Facebook, τα οποία έχουν 488 διαχειριστές και περισσότερα από ένα εκατομμύριο μέλη. Δημοσίευσαν τα συμπεράσματά τους τον Ιούνιο στην έρευνα «ATHAR Project». Μεταξύ των μελών των γκρουπ που μελέτησαν βρίσκονται και ακόλουθοι εξτρεμιστικών ομάδων προσκείμενων στην Αλ Κάιντα και στο Ισλαμικό Κράτος που χρησιμοποιούν το Facebook ως πλατφόρμα συναλλαγής, είτε απευθείας οι ίδιοι ή διά μεσαζόντων. Οι αρχαιοκάπηλοι προσπαθούν κυρίως να διακινήσουν νομίσματα, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που τίθενται προς πώληση και μεγάλα αντικείμενα, όπως ψηφιδωτά αλλά και φαραωνικά φέρετρα.

Συχνά, σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ερευνητών, οι πωλητές αναζητούν αγοραστή προτού ακόμη αποσπαστεί ένα αντικείμενο από τον αρχαιολογικό χώρο. Για να το επιτύχουν αυτό προσπαθούν να δελεάσουν το κοινό τους ανεβάζοντας συχνά φωτογραφίες από το σημείο κάποιας πρόχειρης ανασκαφής. «Ζητούνται δύο εκατομμύρια δολάρια γι’ αυτό το ανθρώπινο κρανίο που βρέθηκε στο Ταμπρίζ του Ιράν. Παρατηρήστε το κεφάλι, φαίνεται σαν κάποιος να άνοιξε μια τρύπα σε αυτό με σφυρί», γράφει ένα ενδεικτικό μήνυμα αναζήτησης αγοραστών σε ένα από τα γκρουπ των αρχαιοκαπήλων.

Οι διαχειριστές των γκρουπ ζητούν και προμήθεια από τα μέλη τους σε περίπτωση που πουλήσουν κάποια αρχαιότητα. Αυτή η πρακτική θυμίζει έντονα τον φόρο που επέβαλε η γραφειοκρατία του Ισλαμικού Κράτους σε λαθρανασκαφείς και αρχαιοκάπηλους όποτε δρούσαν στα εδάφη επιρροής του.

Η σύνδεση ορισμένων εκ των διαχειριστών ή μελών αυτών των γκρουπ με τρομοκρατικές και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις προκύπτει συχνά από μια απλή περιήγηση στα προφίλ τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάποιοι εξ αυτών διατηρούν στους λογαριασμούς τους φωτογραφίες με τη μαύρη σημαία του Ισλαμικού Κράτους, ή έχουν εικόνες μαχών που κανονικά θα έπρεπε να είχαν αφαιρεθεί από τις ομάδες διαχειριστών περιεχομένου που διαθέτει το Facebook. Οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν προφίλ τζιχαντιστών μαχητών στα γκρουπ των αρχαιοκαπήλων από την επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας. Ενας εξ αυτών ήταν μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης Ταχρίρ αλ-Σαμ.

Υποψήφιοι αγοραστές

Σε ευρωπαϊκό έδαφος οι περισσότερες αναρτήσεις υποψήφιων αγοραστών, 11 συνολικά, εμφανίζονται στη Γερμανία. Αντίστοιχα, στην Τουρκία ξεπερνούν τις 43. Ενας από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές αρχαίου νομίσματος που πουλούσαν αρχαιοκάπηλοι σε αραβόφωνο γκρουπ φαινόταν να έχει ως βάση του την Ελλάδα.

Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, ακόμη κι όταν το Facebook εντοπίζει τη δράση παρόμοιων γκρουπ, δεν πρέπει να προβαίνει στην άμεση διαγραφή τους. Προτείνουν το περιεχόμενο αυτών των σελίδων να καθίσταται ανενεργό για τους κοινούς χρήστες, αλλά να προσφέρεται αυτούσιο στην ακαδημαϊκή κοινότητα και στις διωκτικές αρχές. Οι συνομιλίες των μελών αυτών των ομάδων, αλλά και οι φωτογραφίες που μοιράζονται μπορεί να αποτελέσουν στο μέλλον τα μόνα πειστήρια που θα στοιχειοθετούν εγκλήματα πολέμου ή θα βοηθήσουν να ξετυλιχθεί το νήμα της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή