Πριν από έναν χρόνο, τέτοιες ημέρες, ολοκληρώναμε ένα διαφορετικό οδοιπορικό στην Αθήνα. Το ρεπορτάζ που προέκυψε είχε τίτλο «Οι παιδικές χαρές της θλίψης». Δεν ήταν κάποια αποκάλυψη, τα τελευταία χρόνια όποιος τις έχει επισκεφθεί ξέρει καλά την κατάσταση που επικρατεί στους μοναδικούς χώρους που έχουν για να παίξουν τα παιδιά της πόλης: χαλασμένα, πολλές φορές επικίνδυνα παιχνίδια σε αφημένους, συχνά βανδαλισμένους χώρους.
Τότε είχαμε βρεθεί στο γραφείο του Κωστή Μπιτζάνη, προέδρου του ΟΠΑΝΔΑ – του υπεύθυνου φορέα του Δήμου Αθηναίων. Είχε τότε να διαχειριστεί, πέρα από τα προβλήματα αυτών των χώρων, και ένα επικοινωνιακό ατόπημα του δήμου: Με ένα δελτίο Τύπου είχαν ανακοινώσει πως «έπειτα από απαιτητική και χρονοβόρο διαδικασία, παρέδιδαν στην πόλη 12 παιδικές χαρές». Μόνο που οι εργασίες που είχαν γίνει σε αυτές ήταν μικρές και σε τουλάχιστον μία, αυτή στην οδό Δεινοκράτους, που πράγματι αντιμετώπιζε πρόβλημα, η ανακαίνιση είχε γίνει με χρήματα της γειτονιάς. Οι κάτοικοι ένιωθαν πως τους κορόιδευαν και ήταν πάρα πολύ θυμωμένοι.
Ο κ. Μπιτζάνης τότε είχε δώσει εξηγήσεις: το δελτίο Τύπου αφορούσε μόνο 12 χώρους που χρειάζονταν μικροεπεμβάσεις, ήταν η πρώτη φουρνιά ενός μεγάλου έργου. Επέμενε πως είχαν εξασφαλιστεί τα χρήματα και πως τους επόμενους μήνες θα ξεκινούσαν οι εργασίες για τις υπόλοιπες. «Του χρόνου τέτοιον καιρό η εικόνα θα είναι τελείως διαφορετική», είχε πει. Εναν χρόνο μετά, βρεθήκαμε και πάλι, για να δούμε εάν μπόρεσε να τηρήσει την υπόσχεση και το χρονοδιάγραμμα. Μας υποδέχτηκε στο γραφείο του κρατώντας έναν φάκελο με φωτογραφίες των ολοκαίνουργιων παιδικών χαρών. Ο στόχος είχε επιτευχθεί, μας είπε, και μας μίλησε για τις δυσκολίες του εγχειρήματος αλλά και το μεγάλο στοίχημα για τη βιωσιμότητά του.
Το χρονικό
Οταν ανέλαβε πριν από δυόμισι χρόνια, ένα από αυτά που τον περίμεναν στο γραφείο του ήταν μια σύμβαση προς υπογραφή, ύψους 1,6 εκατ., για επισκευές 60 παιδικών χαρών. Μη γνωρίζοντας καθόλου τις λεπτομέρειες, θέλησε πριν υπογράψει να μάθει περισσότερα. Με τους συνεργάτες της τεχνικής υπηρεσίας απευθύνθηκαν στον Οργανισμό Πιστοποίησης και εκείνοι πήραν δείγματα –κυρίως από τα δάπεδα– για να τα εξετάσουν σύμφωνα με τις προδιαγραφές της σύμβασης και να σιγουρευτούν πως οι εργασίες που είχαν συμφωνηθεί θα οδηγούσαν στην πιστοποίηση. Η απάντηση που ήρθε ήταν αρνητική: «Ουσιαστικά ενημέρωναν την τεχνική υπηρεσία πως το αποτέλεσμα δεν θα ανταποκρινόταν στις προδιαγραφές που χρειάζεται η πιστοποίηση», θυμάται ο κ. Μπιτζάνης. «Ημασταν τυχεροί, όμως, γιατί προλάβαμε και ο διαγωνισμός ακυρώθηκε, αλλιώς θα είχαν δαπανηθεί 1,6 εκατ. ευρώ σε επισκευές χωρίς να έχουμε πιστοποιημένες, ασφαλείς παιδικές χαρές. Θα χανόταν μια μεγάλη ευκαιρία για την πόλη», σημειώνει.
Πριν και μετά. Η παιδική χαρά επί των οδών Κηφισιδότου και Θεσσαλονίκης στα Ανω Πετράλωνα απέκτησε πλέον νέα παιχνίδια.
Η πρώτη του κίνηση μετά την ακύρωση του διαγωνισμού ήταν να κάνει εκ νέου έναν έλεγχο επικινδυνότητας. Τα αποτελέσματα ήταν αναμενόμενα, αλλά αποκαρδιωτικά: από τις 100 παιδικές χαρές όπου για χρόνια έπαιζαν τα παιδιά της πόλης, 30 θα έπρεπε να αποξηλωθούν τελείως (όπως και έγινε), 56 ήθελαν άμεση ανακατασκευή και μόνο 14 μπορούσαν να πιστοποιηθούν ξανά με κάποιες μικροεπεμβάσεις.
«Η λέξη-κλειδί είναι οι μελέτες», εξηγεί ο κ. Μπιτζάνης. «Ο λόγος που τίποτα δεν γινόταν τόσα χρόνια ήταν αυτός. Δεν υπήρχαν μελέτες και, να το πω κι αλλιώς, δεν ήταν στην προτεραιότητα των προηγούμενων διοικήσεων να βρεθεί τρόπος για να γίνουν οι μελέτες». Εκείνος, για να το καταφέρει, αναζήτησε στον δήμο κάποιον που θα μπορούσε να τους βοηθήσει και, όταν «ανακάλυψε» την Αννα Σκιαδά, αρχιτεκτόνισσα με μεγάλη εμπειρία στις παιδικές χαρές, την απέσπασε στον φορέα του. Η κ. Σκιαδά, με την υποστήριξη εξωτερικών συνεργατών και της τεχνικής υπηρεσίας, ολοκλήρωσε τις μελέτες και έτσι εξασφαλίστηκαν τα χρήματα από προγράμματα της περιφέρειας και του δήμου.
Και ενώ όλα ήταν δρομολογημένα, ήρθαν… εκλογές. Ο νόμος απαγορεύει στα δημοτικά συμβούλια να παίρνουν οποιαδήποτε απόφαση οικονομικού περιεχομένου για έναν μήνα πριν από τις εκλογές. Ξέροντας πως με μια καθυστέρηση, μαζί με τις πιθανές αλλαγές ηγεσίας, το έργο θα πάγωνε –και ίσως να κινδύνευε να μην γίνει–, η ομάδα του ΟΠΑΝΔΑ «έτρεξε» και κατάφερε να εγκριθούν όλες οι αποφάσεις πριν από τη νέα προθεσμία. Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ολοκληρώνονται οι εργασίες σε 12 παιδικές χαρές (μαζί με αυτές θα έχουν παραδοθεί 40 στο σύνολο) και αρχές Σεπτεμβρίου ξεκινούν οι εργασίες για άλλες 19. Η νέα ηγεσία του δήμου έχει ήδη εκφράσει τη βούληση να συνεχιστεί το έργο και να ολοκληρωθούν το 2020 και οι τελευταίες 14.
«Η υλοποίηση, βέβαια, από μόνη της δεν είναι αρκετή», εξηγεί ο κ. Μπιτζάνης. Ηξερε πως η συντήρηση και κυρίως η φύλαξη είναι απαραίτητες. «Μέχρι τώρα, στις εγκαταλελειμμένες και επικίνδυνες πήγαινε κάποιος, άνοιγε το πρωί και κλείδωνε το βράδυ. Διαδικαστικά, χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι για την κατάσταση που επικρατούσε. Τώρα έχουμε οργανώσει ένα σύστημα περιπολιών», εξηγεί. Από το πρωί μέχρι το απόγευμα, ένας ελεγκτής του ΟΠΑΝΔΑ πηγαίνει από τη μια παιδική χαρά στην άλλη. Παράλληλα, υπάρχει σύμβαση με εταιρεία φύλαξης, η οποία το βράδυ κάνει περιπολίες. «Αν και η πρώτη εικόνα είναι ότι τις καινούργιες τις σέβονται.
Βανδαλίζονται μόνο οι παλιές, οι εξαθλιωμένες», σημειώνει.
Ο ίδιος είναι ικανοποιημένος από το έργο και χαίρεται να πηγαίνει και με το δικό του εγγόνι και να τις βλέπει γεμάτες. «Το απολαμβάνει ο κόσμος, το χαίρονται τα παιδάκια. Βέβαια, εισπράττω ακόμη θυμό για την παραμέληση. Θέλει χρόνο ο θυμός να εκτονωθεί. Δεν μας το συγχωρούν ότι καθυστερήσαμε τόσα χρόνια», καταλήγει.
Η ανώνυμη χορηγία έλυσε τον γόρδιο δεσμό
Κεντρικό παράδειγμα του περυσινού ρεπορτάζ της «Κ» ήταν η παιδική χαρά του Ζαππείου. Εγκαινιασμένη το 2005, είχε κοστίσει στο ΥΠΕΧΩΔΕ ένα υπέρογκο ποσό (σχεδόν 500.000 ευρώ). Ηταν φτιαγμένη με μεράκι, αλλά με πανάκριβες καινοτομίες: τα καλύτερα ξύλινα παιχνίδια για όλες τις ηλικίες και καρουζέλ για αναπηρικά καροτσάκια.
Η παιδική χαρά στο Ζάππειο, όταν εγκαινιάστηκε το 2005, είχε τα καλύτερα ξύλινα παιχνίδια. Σήμερα είναι ακατάλληλη για να φιλοξενήσει παιδιά.
Τα προβλήματα, όμως, ξεκίνησαν γρήγορα. Καταρχάς από την αδυναμία να τοποθετηθεί ένας φύλακας. Τα πρωινά οι γονείς έβρισκαν άλλοτε σύριγγες και άλλοτε προφυλακτικά. Αναπόφευκτα άρχισαν και οι πρώτες αναφορές για ζημιές, με τα ανταλλακτικά από τη Φινλανδία να είναι ασύμφορα για την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, η οποία έχει την ευθύνη της διαχείρισης του Ζαππείου.
Λίγο πριν κλείσει οριστικά η παιδική χαρά το 2014, τα περισσότερα παιχνίδια ήταν χαλασμένα και στο μικρό ξύλινο σπιτάκι της τσουλήθρας είχε εγκατασταθεί ένας άστεγος χωρίς κανένας να τον εμποδίσει. Εκτοτε, παρότι κλειδωμένη, τα παιδιά συνέχιζαν να σκαρφαλώνουν την καγκελόπορτα για να παίξουν. Το ίδιο και οι ανεπιθύμητοι τα βράδια.
Οταν η προηγούμενη διοίκηση έκανε κάποιες κινήσεις για να δει εάν θα μπορούσαν να τη φτιάξουν, διαπίστωσαν πως όλα τα κτίσματά της που είχαν κατασκευαστεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ ήταν αυθαίρετα, ενώ δεν είχε γίνει καν αλλαγή χρήσης γης (από βοτανικό κήπο σε παιδική χαρά).
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τότε ήταν που έπεσε η ιδέα ο χώρος να αλλάξει ξανά χρήση και να νοικιάζεται για δεξιώσεις. Το προεδρείο, όμως, άλλαξε και η ιδέα αυτή εγκαταλείφθηκε πριν διερευνηθεί περαιτέρω. Η νέα πρόεδρος κ. Βαγενά ήταν αποφασισμένη να παραδώσει τον χώρο στα παιδιά της πόλης. Και, όπως φαίνεται, θα τα καταφέρει. Πριν από τρεις μήνες υπέγραψε μια αποδοχή χορηγίας. Προέρχεται από έναν Ελληνα ευπατρίδη, ο οποίος θέλησε ανώνυμα να προσφέρει χρήματα ώστε να φτιαχτεί μια ολοκαίνουργια και λειτουργική παιδική χαρά. Εάν όλα πάνε καλά, θα εγκαινιαστεί στα τέλη του φθινοπώρου.