«Αν μπορούσε να στείλει σήμερα tweet, προφανώς θα ήταν κατά της κλιματικής αλλαγής και των fake news. Θα εμφανιζόταν σε talk shows, θα έκανε ίσως ένα δικό του κανάλι U-Tube. Ο Alexander von Humboldt ήταν ένας περιπετειώδης τύπος, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην επιστήμη. Χρηματοδότησε την έρευνά του, τις εκδόσεις του, τα ταξίδια του – όλα με την οικογενειακή του περιουσία». Με αυτά τα λόγια, σκιαγραφεί αδρομερώς το πορτρέτο του Humboldt, 250 χρόνια φέτος από τη γέννησή του, η κ. Αθηνά Σιούπη, καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο ΑΠΘ, στο τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, η οποία το 2017 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιδρύματος Αλεξάντερ φον Χούμπολτ για «Καινοτόμες Διαδικτυακές Πρωτοβουλίες» (2017 Humboldt Alumni Award for Innovative Networking Initiati-ves). Το ίδιο βραβείο απονεμήθηκε φέτος στην ετήσια ημερίδα του AvH στο Βερολίνο (27/06), στην οποία είχε προσκληθεί, από την ίδια την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, που ήταν επίσημη προσκεκλημένη και πραγματοποίησε την εναρκτήρια ομιλία.
Στο πλαίσιο του Ερευνητικού Δικτύου «Deutsch-Mittelmeerisches Netzwerk Sprachwissenschaft», για το οποίο βραβεύθηκε η κ. Σιούπη, διοργανώνεται το 1ο Διεθνές Θερινό Σχολείο Γλωσσολογίας (28-30.08.19) με θέμα: «Σύγκριση γλωσσών και τυπολογία: η γερμανική και οι Γλώσσες της Μεσογείου» («Language Comparison and Typology: German and the Mediterranean languages»). Θα πραγματοποιηθεί από το τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ με την οικονομική υποστήριξη του Ιδρύματος Alexander von Humboldt, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Research Unit on (Experimental) Syntax and Heritage Languages του Πανεπιστημίου Humboldt του Βερολίνου (Αρτεμις Αλεξιάδου).
«Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα δίκτυο συγκριτικής γλωσσολογίας μεταξύ της γερμανικής και των γλωσσών της Μεσογείου, με αφετηρία την Ελλάδα», θα πει η καθηγήτρια. «Κεντρικοί άξονες, η έρευνα και η διδασκαλία. Η διάρκεια του προγράμματος είναι τριετής. Απευθύνεται κυρίως σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες, μεταδιδακτορικούς ερευνητές. Εχει προηγηθεί η διοργάνωση μιας διεθνούς ημερίδας στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου (12/10/18), μεταξύ άλλων. Επιπλέον, δημιουργήθηκε ένας ιστότοπος, ελεύθερα προσβάσιμος σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Μια άλλη δράση του δικτύου αποτελεί η διεξαγωγή του θερινού σχολείου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Πανεπιστημιακή Κατασκήνωση του ΑΠΘ στην Καλάνδρα (Χαλκιδική) στο τέλος του μήνα 28.08.-30.08.19».
Σχετικά με το θερινό σχολείο, η κ. Σιούπη δίνει περισσότερες πληροφορίες: «Τα μαθήματα εστιάζουν σε ζητήματα σύγκρισης γλωσσών και τυπολογίας της γερμανικής και/ή των γλωσσών της Μεσογείου, ανάμεσα σε διαφορετικές θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Ακόμα, στοχεύουν τόσο σε θεωρητικά ζητήματα όσο και σε ζητήματα εφαρμογών συγκριτικών και τυπολογικών μελετών στη μορφολογία, στη σύνταξη, στη σημασιολογία, στην πραγματολογία, στη γλωσσολογία σωμάτων κειμένων, στην ιστορική γλωσσολογία της γερμανικής και των γλωσσών της Μεσογείου. Οι συμμετέχοντες φοιτητές, επομένως, θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν όχι μόνο θεωρητικές γνώσεις αλλά και γνώσεις που αφορούν ζητήματα εφαρμογών στους παραπάνω τομείς. Διδάσκοντες θα είναι καθηγητές και καθηγήτριες από τα Πανεπιστήμια Humboldt (Γερμανία), Sorbonne (Γαλλία), Santiago de Compostela (Ισπανία), Moscow (Ρωσία), οι οποίοι θα διδάξουν σε 20 φοιτητές/τριες και μεταδιδακτορικούς/ές ερευνητές/ τριες από πανεπιστήμια των Γερμανίας, Αυστρίας, Ελβετίας, Σικάγου, Μόσχας και του ΑΠΘ. Να τονιστεί ότι προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους, ήταν το πολύ υψηλό τους επίπεδο. Πέντε από τους συμμετέχοντες θα παρουσιάσουν την έρευνά τους σε ένα poster session, δηλαδή, μία ενότητα με γραπτές αναρτημένες ανακοινώσεις».
Πώς αποτυπώνει η κ. Σιούπη το όφελος για τους νέους ερευνητές που θα λάβουν μέρος; «Η δυνατότητα δωρεάν συμμετοχής σε ένα υψηλού επιπέδου θερινό σχολείο, κάτι που συνήθως δεν ισχύει σε αντίστοιχες διοργανώσεις. Ο προσανατολισμός –εκτός των μαθημάτων– και σε κοινωνικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες φοιτητές και καθηγητές να οικοδομήσουν ουσιαστικές σχέσεις. Στο πνεύμα αυτό, διοργανώνονται μια εκδρομή με ιστιοφόρο, αθλητικοί αγώνες, αποχαιρετιστήριο πάρτι. Το καλό κλίμα ευνοεί την απαραίτητη δικτύωση, γεγονός που αποτελεί άλλωστε στόχο του Ιδρύματος. Αξιοσημείωτο κέρδος είναι σίγουρα ο ζήλος που έχουν αποκτήσει πλέον οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα και στις δράσεις του, αλλά και γενικότερα για τη γλωσσολογία. Κάποιοι από αυτούς αποφοιτούν σύντομα. Εχουν ήδη εξασφαλίσει θέσεις Erasmus για πρακτική άσκηση είτε στο Πανεπιστήμιο Humboldt, είτε σε άλλα πανεπιστήμια, όλοι ενδιαφέρονται να κυνηγήσουν το όνειρό τους στη γλωσσολογία. Κι αυτό όλο με χαροποιεί ιδιαίτερα ως υπεύθυνη του δικτύου, επειδή βλέπω πόση ανάγκη έχουν οι νέοι για κάτι που θα τους εμπνεύσει, όπως η γλωσσολογία».
Δωρεάν συμμετοχή
250 χρόνια μετά τη γέννησή του και ο Alexander von Humboldt παραμένει επίκαιρος. Επιστήμονας, εξερευνητής, πρωτοπόρος σε πολλούς τομείς – τόσο σε επίπεδο διεθνούς δικτύωσης όσο και σε θέματα κλιματικής έρευνας αλλά και σε ό,τι αφορά τη διάχυση της επιστήμης στην κοινωνία. Πήρε δημόσια θέση εναντίον της σκλαβιάς, της αποικιοκρατίας αλλά και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Τολμηρός και ιδιαίτερα ευφυής, έγινε γνωστός από την καταγραφή των ταξιδιών και περιπετειών του, όταν το 1799 με αφετηρία την Ισπανία έβαλε πλώρη για την Αμερική. «Πόσο σύγχρονος είναι σήμερα ο Alexander von Humboldt, 250 χρόνια μετά τη γέννησή του»; Με αυτή την ερώτηση-κάλεσμα το Ιδρυμα Humboldt έχει δρομολογήσει καμπάνια, στην οποία συμμετέχουν με τις προσωπικές τους ιδέες, απόψεις και ιστορίες επιστήμονες, μέλη του διεθνούς δικτύου του Ιδρύματος. Το Ιδρυμα Alexander von Humboldt δίνει κάθε χρόνο τη δυνατότητα σε περισσότερους από 2.000 ερευνητές σε όλο τον κόσμο να αφιερώσουν χρόνο, διεξάγοντας έρευνα στη Γερμανία. Τα μέλη του Ιδρύματος, οι επονομαζόμενοι «Humboldtians», ξεπερνούν τις 29.000 από περισσότερες από 140 χώρες, προέρχονται από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς, ενώ μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται 55 κάτοχοι βραβείου Νομπέλ. Το Θερινό Σχολείο θα πραγματοποιηθεί στην Πανεπιστημιακή Κατασκήνωση της Καλάνδρας του ΑΠΘ μεταξύ 28.08.-30.08.19 (http://demines.del.auth.gr/en/activities/summer-school). Η συμμετοχή είναι δωρεάν.