Οι προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης

Οι προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης

7' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με την επέκταση του αυτοματισμού και της τεχνητής νοημοσύνης, το πρόβλημα δεν είναι τόσο εάν μια θέση απασχόλησης αντικαθίσταται από μια άλλη, αλλά πώς η εργασία αυτή καθαυτή μεταλλάσσεται και απαιτεί συνεχείς προσαρμογές σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο ψηφιακό κόσμο. Αυτό ισχύει για όλες τις ηλικιακές μονάδες των εργαζομένων, από εκείνους που διανύουν την 3η και 4η δεκαετία της ζωής τους μέχρι τους 50άρηδες και τους 60άρηδες.

Διάφορες έρευνες έχουν δοθεί στη δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια, προβάλλοντας εξαιρετικά απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας. Οπως διαπιστώνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας πιστοποίησης PeopleCert, Βύρων Νικολαΐδης, «αν και δεν μπορεί να υπάρξουν σαφή στοιχεία για το κύμα του αυτοματισμού, είναι αναμφίβολο πως έρχεται μια μεγάλη αλλαγή που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε». Με την ιδιότητα του προέδρου του Συμβουλίου των Ευρωπαίων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS), μίλησε για τις μεγάλες προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης στην ετήσια γενική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Δουβλίνο.

Σήμερα παρατηρείται το εξής παράδοξο. Από τη μια πλευρά, διεθνείς οργανισμοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας από τις ραγδαίες εξελίξεις στη ρομποτική. Από την άλλη, υπάρχει μεγάλη ανεπάρκεια στην προσφορά εργατικού δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες. Μόνο στην Ευρώπη θα υπάρχει ζήτηση για 500.000 επαγγελματίες πληροφορικής μέχρι τα τέλη του 2020. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ε.Ε., το 90% των θέσεων εργασίας θα απαιτεί ψηφιακές δεξιότητες στο εγγύς μέλλον, όταν σήμερα το 60% του εργατικού δυναμικού δεν είναι επαρκώς εξοικειωμένο με την τεχνολογία παρά μόνον σε ό,τι αφορά βασικές λειτουργίες. Μεγάλες είναι οι προκλήσεις για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά κάθε οικονομίας.

Για τον Βύρωνα Νικολαΐδη, η κρίση στην Ελλάδα προκάλεσε μεγάλο πλήγμα στην οικονομία, αλλά αποτελεί μια ευκαιρία για να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη των επαγγελμάτων του μέλλοντος. Τονίζει πως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μισό εκατομμύριο θέσεις στον τομέα της πληροφορικής και ειδικότερα των προγραμματιστών, αναφερόμενος σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το CEPIS μαζί με το HePIS (Ελληνικό Δίκτυο Επαγγελματιών Πληροφορικής), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ALBA Graduate Business School. Είναι ελπιδοφόρα προοπτική για μια χώρα που έχασε 500.000 από τους ικανότερους εργαζομένους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν, αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες από τη βυθισμένη στην κρίση Ελλάδα. Ο ίδιος υπήρξε κινητήριος δύναμη πίσω από το εντατικό πρόγραμμα ψηφιακής εκπαίδευσης «Coding Bootcamp», που εγκαινιάστηκε πρώτη φορά το 2017 από το CEPIS σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και το ALBA. Εκτοτε, αποφοίτησαν 400 άτομα, εκ των οποίων πάνω από το 90% βρήκαν άμεσα απασχόληση. «Αυτοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα δεν είχαν ιδιαίτερη σχέση με την τεχνολογία, αλλά προέρχονταν από διαφορετικούς επαγγελματικούς χώρους.

Ανάμεσά τους ήταν βιολόγοι ή ακόμη και παπάδες, που σήμερα εργάζονται στον τομέα της πληροφορικής μετά έξι μήνες εκπαίδευσης», σχολιάζει ο πρόεδρος της CEPIS και της PeopleCert. «Γιατί να μη γίνει η Ελλάδα σαν το Ισραήλ;». Η αναφορά αυτή κάθε άλλο από τυχαία είναι. Το Ισραήλ έχει τον μεγαλύτερο κατά κεφαλήν αριθμό εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και νεοφυών επιχειρήσεων. Το αποκαλούν, μάλιστα, «Silicon Wadi», μια ονομασία εμπνευσμένη από τη Σίλικον Βάλεϊ της πολιτείας της Καλιφόρνιας.

Οι προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης-1

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας πιστοποίησης PeopleCert, Βύρων Νικολαΐδης.

Το 2015, η χώρα δαπάνησε το 4,4% του ΑΕΠ στην έρευνα και την τεχνολογία. «Η τεχνολογία κινείται σε υψηλές ταχύτητες. Τα πράγματα αλλάζουν και γίνονται όλο και πιο συνδεδεμένα μεταξύ τους. Είναι μια πρόκληση για τις κυβερνήσεις να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα», τονίζει ο πρόεδρος της CEPIS.

Παράδειγμα προς μίμηση αποτελεί, επίσης, η Σιγκαπούρη. Το κράτος έχει αναλάβει την ευθύνη της εφαρμογής του προτύπου ΙDCL. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται ακόμη και ο δικηγορικός κλάδος της Σιγκαπούρης, καθώς δεν μένει ανέπαφος από τις ραγδαίες εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία.​​​​​ Οπως υπενθυμίζουν οι ειδήμονες, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνει τις επιδόσεις κάθε εργαζομένου σε οποιονδήποτε κλάδο.

Τα διεθνή κριτήρια δεξιοτήτων

Τα διεθνή κριτήρια ψηφιακών δεξιοτήτων ενισχύουν τις προοπτικές απασχόλησης σε μια εποχή που η εύρεση εργασίας αποτελεί πρόκληση για τους νέους και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες με την εκτεταμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. «Θέλουμε η πιστοποίηση ψηφιακών δεξιοτήτων να έχει την ίδια ισχύ στην Ασία και την Αφρική όσο και στην Ευρώπη», σχολιάζει ο Ντάμιεν Σάλιβαν, διευθύνων σύμβουλος του ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού οργανισμού ICDL (International Computer Driving Licence), αρχικά γνωστού ως ΕCDL (Εuropean CDL), καθώς η δράση του ξεκίνησε από την Ευρώπη. Εξελίχθηκε, όμως, σε έναν διεθνή οργανισμό για την πιστοποίηση ψηφιακής παιδείας, επεκτείνοντας τη δράση του σε πάνω από 100 χώρες ανά τον κόσμο.

Ο οργανισμός έχει εξασφαλίσει την πιστοποίηση σε περίπου 60 εκατ. φοιτητές, εργαζομένους και επαγγελματίες από κάθε κλάδο και κυβερνητικό φορέα με κριτήρια ICDL, συμπεριλαμβανόμενων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και πολλών χωρών του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου.

«Αυτό που εμείς πουλάμε είναι απασχολησιμότητα στους εργαζομένους του μέλλοντος και παραγωγικότητα στους εργοδότες», δηλώνει ο Σάλιβαν σε παρουσίαση που έλαβε χώρα στο Δουβλίνο στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης του Συμβουλίου των Ευρωπαίων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS).

Ο Σάλιβαν τονίζει πως είναι σημαντικό να μη μείνει κανείς ψηφιακά αναλφάβητος σε μια συγκυρία που η τεχνολογία καλπάζει και οι εργοδότες δεν νιώθουν απαραιτήτως υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των υπαλλήλων τους. Περιγράφει δύο παράλληλες ψηφιακές πραγματικότητες. Η μία αφορά τον τρόπο ζωής σε έναν ψηφιακό κόσμο. Η άλλη αφορά τα προσόντα που απαιτούνται για να εργαστεί κανείς σε έναν ψηφιακό κόσμο. Δυστυχώς ανάμεσά τους επικρατεί μεγάλο χάσμα. Επισημαίνει, δε, ότι το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στον ψηφιακό τρόπο ζωής, ο οποίος απεικονίζεται σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Instagram, και τα προσόντα που απαιτούνται σε έναν ψηφιακό επαγγελματικό περιβάλλον, είναι ιδιαίτερα μεγάλο ακόμη και στις νεότερες γενιές. Χαριτολογώντας, σχολιάζει πως η μικρότερη κόρη του περιπλανιέται άσκοπα στις διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αλλά δεν έχει ακόμη εξοικειωθεί με προγράμματα όπως το PowerPoint.

Οι χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη σημασία της πιστοποίησης φορέων, επιχειρήσεων και εργαζομένων σε έναν ψηφιακό κόσμο που εξελίσσεται και μεταλλάσσεται από τη μια ημέρα στην άλλη. «Κάποτε τα λογισμικά ενημερώνονταν με νέες εφαρμογές ανά διετία ή κάθε 12μηνο, αλλά σήμερα αυτό γίνεται σχεδόν σε καθημερινή βάση», σχολιάζει ο Σάλιβαν. Οσο κυλάει ο χρόνος, φαίνεται πως ο αναπτυσσόμενος κόσμος συνειδητοποιεί πως δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει πίσω στην κούρσα της τεχνολογίας.

Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες παίρνουν τα μέτρα τους σε μια συγκυρία που ο ανταγωνισμός μεταξύ κρατών εντείνεται για τεχνολογική υπεροχή. Η Κίνα γίνεται πιο εξωστρεφής και έτοιμη να αποδεχθεί και να εφαρμόσει διεθνή κριτήρια. Τα κριτήρια ICDL έχουν γίνει αποδεκτά από 279 κολέγια που λειτουργούν υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας της Κίνας.

«Χτίζοντας» το μέλλον στο σχολείο

Οσο νωρίτερα λαμβάνει χώρα η ψηφιακή εκπαίδευση τόσο πιο εύκολα μπορεί μια κοινωνία να είναι προετοιμασμένη για το μέλλον. Ο άνθρωπος καλείται σήμερα να εξοικειωθεί με τις ραγδαίες αλλαγές της τεχνολογίας. Για να αποκτήσει αυτή την ευελιξία προσαρμογής σε νέα δεδομένα θα πρέπει να ξεκινήσει να έχει επαφή από το σχολείο, δηλώνει ο Τομ Ο’ Σάλιβαν, υποδιευθυντής του Συνδέσμου Πληροφορικής της Ιρλανδίας (Irish Computer Society).

Στο Δουβλίνο βρίσκονται κάποιοι από τους ισχυρότερους τεχνολογικούς κολοσσούς του κόσμου χάρις στο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που κατά καιρούς έχει δεχθεί δριμεία κριτική από ξένες κυβερνήσεις.

Από την άλλη πλευρά, οι κολοσσοί αυτοί προσφέρουν θέσεις εργασίας, οι οποίες συνοδεύονται από υψηλούς μισθούς, δίνοντας ένα ισχυρό πλεονέκτημα στην Ιρλανδία συγκριτικά με μεγαλύτερες οικονομίες. Σε μια χώρα όπου οι εργαζόμενοι υπερβαίνουν τα 2,22 εκατομμύρια, οι πολυεθνικές στην Ιρλανδία καλύπτουν το 23% του εργατικού δυναμικού στον ιδιωτικό τομέα.

Οπότε, ο τομέας της πληροφορικής είναι πολύτιμος στην οικονομία. Στον Σύνδεσμο Πληροφορικής της Ιρλανδίας εντάσσονται 14.000 μέλη από εταιρείες τεχνολογίας μέχρι νοσοκομεία. Ο σύνδεσμος προωθεί, παράλληλα, την ψηφιακή εκπαίδευση στο σχολείο. Απώτερος στόχος της Ιρλανδίας είναι να καλλιεργήσει ένα ισχυρό εργατικό δυναμικό που θα πρωταγωνιστεί στο μέλλον, το οποίο οδεύει ολοταχώς προς την ψηφιοποίηση.

Οπως τονίζεται από το Συμβούλιο των Ευρωπαίων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS) –το οποίο ξεκίνησε με τέσσερα μέλη το 1990 και σήμερα έχει 30 μέλη σε 29 χώρες της Ευρώπης–, οι αλλαγές μέσα στην επόμενη 20ετία θα είναι περισσότερες από αυτές που έγιναν τα προηγούμενα 200 χρόνια. Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, πως 5% των ειδών ένδυσης θα συνδέονται με το Διαδίκτυο και πως θα ανοίξει το πρώτο ρομποτικό φαρμακείο στις ΗΠΑ, δηλώνει ο Βύρων Νικολαΐδης, πρόεδρος της CEPIS.

Είναι ο κόσμος έτοιμος για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση; Είναι μια συνεχής διαδικασία ως προς την εκπαίδευση των εργαζομένων. «Είναι μια νέα πραγματικότητα που θα πρέπει να συνηθίσουμε όλοι μας, ακόμη και αυτοί που θα διανύουν τα 60 ή ακόμη και τα 70 έτη της ζωής τους», σχολιάζει ο Τομ Ο’ Σάλιβαν. Ισως, τελικά, ένα από τα επαγγέλματα που δεν επηρεάζονται από το παλιρροϊκό κύμα της ψηφιοποίησης είναι αυτό του σεφ.

Δεν είναι, όμως, μόνον οι εργαζόμενοι που θα πρέπει να προετοιμαστούν για έναν νέο ψηφιακό κόσμο, αλλά και οι αρμόδιοι φορείς, μαζί με τις κυβερνήσεις. Δεν ισχύει επίσημα κανένας κώδικας δεοντολογίας για τα επαγγέλματα της πληροφορικής όταν έχουν ανακύψει τόσα φλέγοντα ζητήματα, από την κλοπή χρημάτων μέσω του Διαδικτύου μέχρι την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων από εκατομμύρια χρήστες του Facebook. «Δεν ισχύει ένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο και θα έπρεπε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για να γίνει κάτι τέτοιο», παρατηρεί ο υποδιευθυντής του Συνδέσμου Πληροφορικής της Ιρλανδίας. Τέλος, η ψηφιοποίηση μπορεί να δημιουργεί ευέλικτους τρόπους απασχόλησης, αρκεί όμως αυτοί να μην λειτουργούν κατά βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, ένα ζήτημα που προβληματίζει φορείς όπως το CEPIS και τον ΙCS.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή