Προ ολίγων ετών, μια παρέα ανδρών είχαμε συναντηθεί μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας, να βρεθούμε έστω λίγη ώρα με παλαιό φίλο, μόνιμο κάτοικο εξωτερικού, που έτυχε να περνάει από την πατρίδα. Καθήσαμε σε ένα μεσοβέζικο μαγαζί (απ’ αυτά που μοιάζουν λίγο με καφετέρια, λίγο με ουζερί και περισσότερο με τίποτε) και παραγγείλαμε -εκ του καταλόγου- σαλάτα κοτόπουλο. «Δεν το έχω σε σαλάτα», απάντησε, επί λέξει και με πάσα σοβαρότητα ο μετρ. Τροποποιήσαμε την παραγγελία σε σάντουιτς κοτόπουλο. «Δεν το έχω ούτε σε σάντουιτς», εδήλωσε ο ως άνω. Δεδομένου ότι από πλευράς τροφών το κατάστημα δεν διέθετε άλλο από σαλάτες και σάντουιτς (ήταν δε σφόδρα απίθανο να έχει κοτόπουλο «σε» μπιρα, αναψυκτικό, χάπια, βινύλιο ή cd), δεν χρειάστηκαν άλλες απόπειρες παραγγελίας για να καταλάβουμε ότι οι απαντήσεις ήταν ένας εύσχημος τρόπος να μας δηλωθεί ότι το μαγαζί δεν είχε κοτόπουλο «σε» τίποτε – ή, κατ’ άλλη διατύπωση, δεν είχε τίποτε «σε» κοτόπουλο.
Προσέξτε τώρα πόσο δυναμικότερη είναι η νέα γενιά, πόσο ο εκσυγχρονισμός του τόπου έχει συμβάλλει σε μια τολμηρότερη, επιθετική πολιτική πωλήσεων. Ακροάτρια της ραδιοφωνικής εκπομπής του Γιάννη Καλαμίτση διηγήθηκε ότι πήγε στο Μοναστηράκι σε κατάστημα τουριστικών ειδών και ζήτησε ένα αγαλματάκι όχι του Λεωνίδα του φίλου μου (μέλους της παρέας με τα κοτόπουλα, που προανέφερα), ούτε του Λεωνίδα με τις ψησταριές, αλλά του -έτι διασημότερου- μεγάλου Λακεδαιμόνιου των Θερμοπυλών. Σοβαρότατη η πωλήτρια σκάει ένα χαμόγελο και δίνει στην κυρία ένα αγαλματάκι του Αχιλλέα. Βέβαιη ότι πρόκειται για παρεξήγηση, η πελάτις παρατηρεί: «Αυτός είναι ο Αχιλλέας, δεν είναι ο Λεωνίδας» – αλλά τώρα είναι 2001, η πωλήτρια είναι νέα και, σφυρηλατημένη από έξι (σχεδόν) χρόνια πρωθυπουργίας Σημίτη, δεν διστάζει σαν τον σερβιτόρο με τα κοτόπουλα: «Εμείς αυτό δίνουμε για Λεωνίδα!», κεραυνοβόλησε την πελάτιδα, υπαινισσόμενη σαφώς ότι αυτά που ήξερε (η πελάτις) δεν ισχύουν στην Ελλάδα του Μεγάρου και των Σπάτων.
Δεν είναι εξαιρετικό; Τέλος στις υπεκφυγές και τις αμφισημίες «δεν το έχω σε σάντουιτς». Καμία ηττοπάθεια του τύπου «δεν έχουμε σε Λεωνίδα». Αυτοπεποίθηση και δημιουργικότητα: «Εμείς αυτό δίνουμε για Λεωνίδα!». Προσέξτε τι βάρος έχει κάθε λέξη. «Εμείς», εμφατικά: εμείς που γνωρίζουμε, που έχουμε το μαγαζί, που ήρθες σε μας ακριβώς επειδή γνωρίζεις ότι γνωρίζουμε εμείς, δηλαδή, που έχουμε την αρμοδιότητα να ορίσουμε τι είναι Λεωνίδας. «Αυτό»: αυτό το συγκεκριμένο και απολύτως προσδιορισμένο – και κανένα άλλο. «Δίνουμε» – ορίζουμε, δηλαδή, εμπράκτως, όχι απλώς με λόγια. Και το καλύτερο, το αληθινά μεγαλειώδες: «για» Λεωνίδα δεν υπάρχει «εξ αντικειμένου» Λεωνίδας, αλλά ό,τι δίδεται «για» («ως») Λεωνίδας αυτό και είναι. Αν ο σερβιτόρος μας διέθετε τη μισή αυτοπεποίθηση της πωλήτριας θα μας είχε σερβίρει χοιρινό και στις αντιρρήσεις μας θα είχε αντιτάξει υποτιμητικά: «εμείς αυτό δίνουμε για κοτόπουλο!».
Το αφοπλιστικό μεγαλείο της φράσης της πωλήτριας αποκρυπτογραφεί σε τέτοιο βαθμό τα συμβαίνοντα γύρω μας, που θα μπορούσε να υιοθετηθεί από πλήθος «ενεργών υποκειμένων» – κατά πώς τα λένε οι πολιτικοί επιστήμονες. Παρουσιάζει π.χ. ο Σημίτης τη νέα κοινωνική του πολιτική με ασφαλιστικό γεμάτο κίνητρα προώρου θανάτου και λιτότητα εξτρήμ – σπορ και, μόλις υψώνονται οι ενδο- και εξω-κομματικές φωνές διαμαρτυρίας, λέει: «εμείς αυτό δίνουμε για κοινωνική ευαισθησία!». Μας οδηγεί προς ένα δικαιότερο κράτος ο Χριστοδουλάκης με αθρόες ιδιωτικοποιήσεις και ξεπούλημα, αλλά τα σκυλιά δεμένα: «εμείς αυτό δίνουμε για αναδιανομή εισοδήματος!». Ερχονται η Γιάννα και οι λοιποί περί τα Ολυμπιακά εμπλεκόμενοι, μας γεμίζουν συζητήσεις για δαπάνες (δικές μας) και εισοδήματα (άλλων), στήνεται επιχειρηματικό τραπέζι τρικούβερτο και, όταν διαμαρτύρεται κανείς ότι έτσι δεν μπορεί να ενθουσιασθεί ο λαός για την Ολυμπιάδα, ξέρετε: «εμείς αυτό δίνουμε για Ολυμπιακά ιδεώδη!».
Χρονικά, το σημείο καμπής στην αλλαγή στάσης της πολιτικής και φυσικής ηγεσίας της αστυνομίας απέναντι στη διογκούμενη εγκληματικότητα στις περιοχές αυτές, συμπίπτει με τον σεισμό του 1999. Οι εικόνες μεγάλων καταστροφών και διάλυσης σε ολόκληρη τη Δυτική Αττική και κάποια κρούσματα λεηλασιών που σημειώθηκαν, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου και έδειξαν ότι εάν δεν λαμβάνονταν άμεσα και συστηματικά μέτρα, η κατάσταση στην περιοχή μπορούσε να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Κι εμείς αυτό δίνουμε για ψήφο.
Κυπριακή εμπειρία