Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (OΠΑ), την εμβληματική πρώην ΑΣΟΕΕ, έτυχε τούτες τις ημέρες ο ρόλος να στείλει ισχυρό μήνυμα στην κοινωνία και στην πολιτική σκηνή για το έργο των ελληνικών πανεπιστημίων. Και αυτό διότι πρόσφατα το πανεπιστήμιο της οδού Πατησίων βρέθηκε στο επίκεντρο των επεισοδίων μετά την αποκάλυψη για το στέκι αναρχικών στο υπόγειό του. Ωστόσο, το Ιδρυμα γιορτάζει τα 100 χρόνια του έχοντας εκπαιδεύσει «γενιές» οικονομολόγων, θέσει γερά θεμέλια για τις οικονομικές σπουδές στην Ελλάδα και εδραιωθεί διεθνώς. Το ΟΠΑ –η ΑΣΟΕΕ όπως τη λένε ακόμη πολλοί καθώς έτσι ονομαζόταν το Ιδρυμα επί 73 χρόνια– είναι το ιστορικότερο οικονομικό πανεπιστήμιο της χώρας.
Ειδικότερα, το 1903 ο ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής αποφάσισε να δωρίσει ένα τεράστιο για την εποχή ποσό (250.000 χρυσές δραχμές), με σκοπό την ίδρυση Εμπορικής Ακαδημίας στην Αθήνα «αναλόγου προς τας εν τη αλλοδαπή λειτουργούσας Εμπορικάς Ακαδημίας», όπως ο ίδιος ανέφερε. Δώδεκα χρόνια μετά τον θάνατο του Μαρασλή, το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος κάλεσε στην Αθήνα τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λωζάννης Γεώργιο Παγιάρ, και του ανέθεσε τη σύνταξη Οργανισμού για την ίδρυση και λειτουργία Ανωτάτης Εμπορικής Σχολής, κατά το πρότυπο της αντίστοιχης σχολής του Πανεπιστημίου της Λωζάννης. Με βάση την πρόταση Παγιάρ, και ως ακολούθημα της πρωτοβουλίας Βενιζέλου, δημοσιεύθηκε ο νόμος 2191/18-6-1920, με τον οποίο ιδρύθηκε η «Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών». Η Σχολή εγκαταστάθηκε προσωρινά στο κτίριο στο οποίο στεγαζόταν η Εμπορική και Βιομηχανική Ακαδημία Ρουσόπουλου, στην πλατεία Κάνιγγος. Το κτίριο που προοριζόταν για τη σχολή ήταν το σημερινό Ιπποκράτειο Νοσοκομείο στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Τελικά αυτό χρησιμοποιήθηκε ως νοσοκομείο για την περίθαλψη των προσφύγων, που ήλθαν στην Ελλάδα το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
Η ΑΣΟΕΕ διέθετε ομάδα σκοπευτικής, η οποία μάλιστα διέπρεπε. Η φωτογραφία είναι από τη δεκαετία του ’70, με τους φοιτητές και τους καθηγητές –μεταξύ αυτών και ο καθηγητής Σωματικής Αγωγής– να ποζάρουν με Κύπελλα που κέρδισαν.
Κατόπιν οι εξελίξεις στην κοινωνία και στην επιστήμη, καθώς και οι ανάγκες της οικονομίας οδήγησαν στον επαναπροσανατολισμό του περιεχομένου των σπουδών. Ετσι, το 1926 η Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών μετονομάζεται σε Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (τη γνωστή ΑΣΟΕΕ). Το 1930 παραχωρήθηκε από το κράτος έκταση στην οδό Πατησίων 76 με σκοπό την κατασκευή κτιρίου για τις ανάγκες της σχολής. Η έκταση δόθηκε ως αντάλλαγμα για τη μη παραχώρηση του κτιρίου στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, όπου τελικά στεγάζεται το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. Το 1936, η ΑΣΟΕΕ εγκαταστάθηκε στο νέο κτίριο της οδού Πατησίων 76.
Τα επόμενα χρόνια, και παρά τους κραδασμούς στη μεταπολεμική Ελλάδα, η ΑΣΟΕΕ συνέχισε να αναπτύσσεται. Από το 1974 οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα και μετέπειτα η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, δημιούργησαν την ανάγκη εξωστρέφειας και στον χώρο της εκπαίδευσης. Παρακολουθώντας στενά τις νέες συνθήκες, το Ιδρυμα προσαρμόστηκε ανοίγοντας τους ορίζοντές του, ώστε να καταστεί ανταγωνιστικό όχι μόνο σε εγχώριο αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Ενδεικτικά, το 1978 οργανώθηκαν για πρώτη φορά στη χώρα μεταπτυχιακές σπουδές από το Οικονομικό Τμήμα, διάρκειας δύο ετών.
Το 1989, η ΑΣΟΕΕ μετονομάστηκε σε Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2000 ολοκληρώθηκε η ανέγερση του Κέντρου Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΟΠΑ στις οδούς Ευελπίδων και Λευκάδος. Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, το ΟΠΑ απέκτησε ένα νέο κτίριο στο κέντρο της Αθήνας, στην Κυψέλη. Αποτελείται από αίθουσες διδασκαλίας, γραφεία, αίθουσες συνεδριάσεων, εργαστήρια, αναγνωστήρια και αρχειακούς χώρους.
70.000 πτυχιούχοι
Το Ιδρυμα ξεκίνησε το 1920 με 170 φοιτητές και 20 διδάσκοντες. Σήμερα έχει 13.000 φοιτητές, 239 διδάσκοντες και 165 διοικητικούς υπαλλήλους στις τρεις σχολές του με οκτώ προγράμματα προπτυχιακών και 28 μεταπτυχιακών σπουδών. Μέσα στον αιώνα από το Ιδρυμα αποφοίτησαν 70.000 πτυχιούχοι. Εξ αυτών 300 είναι εν ενεργεία καθηγητές σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πλέον, το ΟΠΑ συνεχίζει να αναπτύσσεται, κάνοντας σημαντικά βήματα προόδου. Παράλληλα, κατατάσσεται υψηλά στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης των ΑΕΙ.
Δεκαετία του ’60, και το αναγνωστήριο της τότε ΑΣΟΕΕ, το οποίο βρισκόταν στο κεντρικό κτίριο, είναι γεμάτο από φοιτητές.
Το Ιδρυμα, με την έναρξη του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους τον Οκτώβριο, ξεκίνησε τις εκδηλώσεις για τα 100 του χρόνια, ενώ για αύριο (στο Θέατρο Παλλάς, 7 μ.μ.) έχει προγραμματίσει την κεντρική εκδήλωση εορτασμού με ομιλητή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο.
«Με τη διαχρονική προσπάθεια των μελών της κοινότητάς του, το ΟΠΑ έχει επιτύχει την αναγνώρισή του ως κέντρου επιστημονικής αριστείας και αστείρευτης πηγής πνευματικού πλούτου για τη χώρα μας. Πρεσβευτές της προσφοράς του είναι οι απόφοιτοί του», λέει ο πρύτανής του κ. Εμμανουήλ Γιακουμάκης. Μία ισχυρή απόδειξη: σχεδόν οκτώ στους δέκα αποφοίτους εργάζονται (77%), και από αυτούς η συντριπτική πλειονότητα με πλήρη απασχόληση. Και, όπως τονίζει ο κ. Γιακουμάκης, «συνεχίζουμε προς τη νέα εκατονταετία».