Νιου Τζέρσεϊ, ΗΠΑ, Απρίλιος 2016. Μια εταιρεία, η Impossible Foods, σχεδιάζει να παραγάγει ένα μπιφτέκι «χωρίς κρέας», το οποίο όμως να απευθύνεται και στους κρεατοφάγους, δηλαδή να μην είναι ένα ακόμη χορτοφαγικό μπιφτέκι, αλλά η γεύση του να μη διαφέρει από εκείνη ενός κανονικού μπιφτεκιού.
Τα στελέχη της εταιρείας απευθύνονται στο Κέντρο Καινοτομίας Τροφίμων του πανεπιστημίου Rutgers, το οποίο τους βοηθά να παραγάγουν και να εξελίξουν το προϊόν τους, φέρνοντάς τους σε επαφή με εξειδικευμένους τεχνολόγους τροφίμων και ειδικούς στην ασφάλεια τροφίμων.
Νιου Τζέρσεϊ, Ιανουάριος 2019. Η Impossible Foods παρουσιάζει το Impossible Burger 2.0, δηλαδή μια νέα, βελτιωμένη εκδοχή του «μπιφτεκιού χωρίς κρέας», η γεύση του οποίου είναι ακόμη πιο κοντινή σ’ αυτήν του κανονικού μπιφτεκιού.
Η ανάπτυξη της Impossible Foods είναι εντυπωσιακή: σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο των δύο ετών μεταφέρεται από έναν χώρο 2.000 τ.μ. στο Κέντρο Καινοτομίας Τροφίμων στο Νιου Τζέρσεϊ σ’ ένα μεγάλο εργοστάσιο στην πόλη Όκλαντ της Καλιφόρνια, το οποίο έχει σχεδιαστεί με βάση τη γνώση και την εμπειρία που έχουν αποκτηθεί στο Κέντρο Καινοτομίας.
Είναι τέτοια η ζήτηση για το Impossible Burger, το οποίο διατίθεται πλέον σε 7.000 εστιατόρια σ’ όλο τον κόσμο, που η εταιρεία έχει προσθέσει και τρίτη βάρδια παραγωγής, ενώ σχεδιάζει να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις της, καθώς μάλιστα σύντομα το «μπιφτέκι χωρίς κρέας» θα διατίθεται και σε καταστήματα λιανικής πώλησης.
Η επιτυχία της Impossible Foods είναι τέτοια, που στο Κέντρο Καινοτομίας Τροφίμων καταφτάνουν διαρκώς αιτήματα από νεοφυείς εταιρείες (start ups) που θέλουν να ακολουθήσουν τα βήματά της.
Μέσω του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», το οποίο υλοποιείται μέσω αποκλειστικής δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, προκηρύσσεται η μελέτη για τη δημιουργία του πρώτου στην Ελλάδα Κέντρου Καινοτομίας του Τροφίμου και Θερμοκοιτίασης Αγροδιατροφικών Επιχειρήσεων, το οποίο πρόκειται να παρέχει πρακτική υποστήριξη σε επιχειρήσεις τόσο σε επιστημονικό και τεχνικό επίπεδο, όσο και σε επιχειρηματικό, όπως έρευνα και ανάπτυξη, δημιουργία νέων προϊόντων, ανάλυση και έρευνα αγοράς, εξαγωγές.
Το Κέντρο σχεδιάζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ενισχύσει τις δυνατότητες των νέων αγροτών και επιχειρηματιών, προκειμένου να αναπτύξουν και να εισαγάγουν νέα προϊόντα στην αγορά, καθώς και να δημιουργήσουν νέες ανεκμετάλλευτες αγορές και ευκαιρίες. Θα παρέχει δηλαδή χρήσιμες και πρακτικές γνώσεις, οι οποίες θα βοηθούν τους νέους επιχειρηματίες να αναπτύξουν βιώσιμες σταδιοδρομίες/επιχειρήσεις στους τομείς της γεωργίας, των τροφίμων και άλλων συναφών τομέων, αλλά και να αναπτύξουν αγροτικά προϊόντα προστιθέμενης αξίας.
Κόμβος ώσμωσης, γνώσης, συνεργασίας, καινοτομίας
Το Κέντρο, που θα εγκατασταθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα, θα βασίζεται στο προαναφερθέν Κέντρο Καινοτομίας Τροφίμων του πανεπιστημίου Rutgers στις ΗΠΑ, προσαρμοσμένο βεβαίως στις ιδιαιτερότητες της περιφέρειας και των αγορών που θα εξυπηρετεί.
Η ανάπτυξη του Κέντρου Καινοτομίας του Τροφίμου και Θερμοκοιτίασης Αγροδιατροφικών Επιχειρήσεων θα χρηματοδοτηθεί μέσω της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για το πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά, το οποίο είναι μια πρωτοβουλία για τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης και επιχειρηματικότητας για τους νέους στον αγροδιατροφικό τομέα στην Ελλάδα. Το πανεπιστήμιο Rutgers ηγείται αυτού του πολυετούς και πρωτοποριακού προγράμματος, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Αμερικανική Γεωργική Σχολή.
«Θέλουμε το Κέντρο να είναι ένας κόμβος (hub) ώσμωσης, γνώσης, συνεργασίας, καινοτομίας για την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους παραγωγούς και τους επιχειρηματίες. Μόλις έχουμε τη μελέτη –υπολογίζουμε στο τέλος του καλοκαιριού 2020–, σχεδιάζουμε, μέσω εκτενούς διαλόγου με τον κλάδο των τροφίμων, να καταγράψουμε τις ανάγκες στις οποίες να ανταποκρίνεται το Κέντρο μέσω του πλέγματος υπηρεσιών που θα παρέχει», δηλώνει στο «Α» η διευθύνουσα σύμβουλος του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», Eφη Λαζαρίδου.
Έμπρακτη υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups)
«Τα κέντρα θερμοκοιτίασης επιχειρήσεων έχουν αποδειχθεί επιτυχημένα ως προς την ενίσχυση της ανάπτυξης και τη βιωσιμότητα των νεοφυών επιχειρήσεων, καθώς και ως προς την παροχή βοήθειας για την υπερκέραση των πρώιμων αποτυχιών», σημειώνει και εξηγεί ότι για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας:
– διοργανώνονται, πάντοτε μέσω του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», workshops επιχειρηματικότητας (Toolkit events) σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπου παρουσιάζονται χρήσιμα εργαλεία για νέους ανθρώπους που εργάζονται και επιχειρούν στον κλάδο (τον πρώτο χρόνο διοργανώθηκαν επτά εκδηλώσεις, με συνολικά 450 συμμετέχοντες, σε διάφορες θεματικές, όπως μικροπιστώσεις, branding, αγροτουρισμός και social media),
– ενώ τον φετινό Ιούλιο του 2019 διοργανώθηκε ο μεγαλύτερος διαγωνισμός καινοτομίας στην αγροδιατροφή «Trophy – Τροφή Challenge», αναδεικνύοντας και στηρίζοντας νεοφυείς επιχειρήσεις, με χρηματικά έπαθλα και επιχειρηματική υποστήριξη μετά τον διαγωνισμό.
Οι συμμετέχοντες διαγωνίστηκαν σε δύο θεματικές ενότητες, Αgritech/Foodtech, παρουσιάστηκαν 50 επιχειρηματικές ιδέες, οι νικήτριες εταιρείες ήταν πέντε και έλαβαν 25.000 ευρώ σε χρηματικά έπαθλα, καθώς και στήριξη για ένα έτος μετά τον διαγωνισμό (πρόγραμμα επιχειρηματικής επιτάχυνσης σε συνεργασία με την Εndeavor και εκπαιδευτική επίσκεψη στο πανεπιστήμιο Rutgers).
«Ο διαγωνισμός δεν είναι αυτοσκοπός, στόχος μας είναι να υποστηρίξουμε έμπρακτα κάποιες νεοφυείς επιχειρήσεις», επισημαίνει η κ. Λαζαρίδου, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει και τη συγχρηματοδότηση καινοτόμων ιδεών μετά από ανοιχτή δημόσια πρόσκληση και αξιολόγησή τους από ομάδα ειδικών, μια πρωτοβουλία που θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα.
Στα θρανία 2.500 νέοι – έρχονται 14 νέα εκπαιδευτικά προγράμματα
Από την ηπειρωτική Ελλάδα το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» «κατεβαίνει» προς Πελοπόννησο και Κρήτη.
Άλλοι 1.000 νέοι αγρότες, αλλά και όσοι –ηλικίας 18 έως 40 ετών– θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά ή επιχειρηματικά με τον αγροδιατροφικό τομέα υπολογίζεται να ενταχθούν έως τον Ιούνιο 2020 και να παρακολουθήσουν τα 14 νέα προγράμματα κατάρτισης του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». Οι θεματικές ενότητες στις οποίες μπορούν να ενταχθούν είναι:
– Αιγοπροβατοτροφία: αναδεικνύοντας τα ελληνικά κτηνοτροφικά προϊόντα
– Υιοθετώντας μικρά οικογενειακά αγροκτήματα
– Αιγοπροβατοτροφία και Γαλακτοκομία – Τυροκομία
– Αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά
– Μελισσοκομία
– Πτηνοτροφία
– Ευφυής γεωργία: νέες τεχνολογίες για βιώσιμες καλλιέργειες
– Κατάρτιση στο πολλαπλασιαστικό υλικό
Τα προγράμματα κατάρτισης πραγματοποιούνται στη βόρεια και στην κεντρική Ελλάδα και, καθώς το πρόγραμμα «κατεβαίνει» νοτιότερα, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη.
Έμφαση στην πρακτική εκπαίδευση
Ιδιαιτερότητα των εν λόγω προγραμμάτων, όπως επισημαίνει η κ. Λαζαρίδου, είναι ότι:
– εκτός από τη θεωρία, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα και στην πρακτική άσκηση στο χωράφι και στο κοπάδι,
– η επιλογή των νέων γίνεται με βασικό κριτήριο το πόσο γρήγορα μπορούν να μεταφερθούν στην παραγωγή (για παράδειγμα, στα προγράμματα μελισσοκομίας προτιμάται κάποιος αν στο οικογενειακό του περιβάλλον ασχολούνται με τη μελισσοκομία),
– υπάρχει αξιολόγηση της πορείας του από εξωτερικό αξιολογητή, όπως συνολικά σε όλες τις δράσεις του προγράμματος.
Τα προγράμματα ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού υλοποιούνται από τους δύο στρατηγικούς εταίρους του προγράμματος, την Αμερικανική Γεωργική Σχολή και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Κατά τον πρώτο χρόνο υλοποίησής τους:
– πραγματοποιήθηκαν δύο εκπαιδευτικοί κύκλοι,
– με περισσότερους από 1.500 ωφελούμενους
– σε 40 διαφορετικά σημεία στην Ελλάδα,
– όπου πραγματοποιήθηκαν 9.600 ώρες κατάρτισης
– από 100 εκπαιδευτές.
Εκπαιδεύονται και οι εκπαιδευτές
Το πρόγραμμα εισάγει και την καινοτομία της εκπαίδευσης των εκπαιδευτών του προγράμματος, με στόχο να τους παρέχει τις πιο επικαιροποιημένες γνώσεις του κλάδου, αλλά παράλληλα να ενισχύσει τις ήπιες και σκληρές δεξιότητες και ικανότητές τους, προκειμένου να ανταποκριθούν στις ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης ενηλίκων. Μέχρι στιγμής έχουν υλοποιηθεί τέσσερα σεμινάρια.
Συνέδριο για το συνεταιριστικό κίνημα στην Agrotica
Με στόχο να συμβάλει σε έναν νέο, υγιή, δημιουργικό διάλογο σχετικά με τον ρόλο του συνεταιρισμού ως μοχλού ανάπτυξης του αγροδιατροφικού τομέα, το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» προχωρεί στη διοργάνωση συνεδρίου στο πλαίσιο της Agrotica 2020 (30 Ιανουαρίου-2 Φεβρουαρίου) στη Θεσσαλονίκη.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, «με το βλέμμα στη νέα γενιά αγροτών και συνεταιρισμών, το συνέδριο αναδεικνύει καλά παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αξιοποιώντας τις αστοχίες του παρελθόντος ως εργαλείο μάθησης και εξέλιξης.
Έλληνες και ξένοι εμπειρογνώμονες από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, συνεταιριστές και ερευνητές μοιράζονται γνώσεις και εμπειρίες και διαμορφώνουν μια νέα πλατφόρμα για τον σχεδιασμό ανταγωνιστικών συνεταιριστικών σχημάτων, τα οποία μέσω της λειτουργίας τους θα αποτελέσουν εργαλεία ανάπτυξης για τον κλάδο, αλλά και τη χώρα συνολικά».
Καινούργιο υπόδειγμα για τον συνεταιρισμό
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», «οι πρόσφατες μελέτες για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς στην Ελλάδα αποκαλύπτουν τα βασικά αίτια της κατάπτωσης των συνεταιρισμών: κρατικισμός, κομματισμός, θεσμική ασάφεια, έλλειμμα συνεταιριστικής συνείδησης, ανεπαρκής εκπαίδευση και κατάρτιση. Ως απάντηση στον κατακερματισμένο γεωργικό κλάδο, οι ειδικοί προτείνουν την ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων και τη στροφή σε ανταγωνιστικές συλλογικές δράσεις και νέα συνεταιριστικά σχήματα.
Προκειμένου να ενισχυθεί η ελληνική περιφέρεια και να αναπτυχθεί πλήρως το δυναμικό του αγροδιατροφικού κλάδου, είναι ανάγκη να δημιουργηθεί ένα νέο αφήγημα προς μια νέα μορφή συλλογικότητας στον πρωτογενή τομέα και στην αγροδιατροφή: ένα νέο υπόδειγμα για τον συνεργατισμό. Το καινούργιο αυτό υπόδειγμα μπορεί και πρέπει να έχει στο κέντρο του τον συνεταιρισμό ως μια επιχειρησιακή ανάγκη και ως ένα εργαλείο αντιμετώπισης των προκλήσεων της πρωτογενούς παραγωγής».
To κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Agricola μαζί με την «Καθημερινή της Κυριακής» στις 15/12