Ο Σαλάμ Αλντίν έφτασε στο αεροδρόμιο της Μυτιλήνης γύρω στις 8.30 το πρωί της Τετάρτης 11 Δεκεμβρίου. Θα ταξίδευε για την Αθήνα και από εκεί, μία εβδομάδα αργότερα, για τις Βρυξέλλες. Ανήμερα την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη ήταν προγραμματισμένο να μιλήσει σε μια εκδήλωση για την ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και να παραστεί στην προβολή ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή του. Ισως γι’ αυτό και όσα συνέβησαν εκείνο το πρωί στο αεροδρόμιο ήταν μια μάλλον σατανική σύμπτωση.
Λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο τον σταμάτησαν. Ηταν, του είπαν, στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Προσώπων. «Γιατί;» ρώτησε επίμονα εκείνος, χωρίς να πάρει όμως κάποια απάντηση. Στις 9.36 π.μ. στο τοπικό αστυνομικό τμήμα και πριν αναγκαστεί να παραδώσει το κινητό του, ξεκίνησε μια ζωντανή μετάδοση: «Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να με διώξει από την Ελλάδα γιατί βοηθάω πρόσφυγες. Χρειάζομαι βοήθεια» είπε. Αμεσα όμως διατάχθηκε η προσωρινή κράτησή του μέχρι την απόφαση της απέλασης η οποία και βγήκε λίγες ημέρες αργότερα. Ο 37χρονος Αλντίν είχε προωτοέρθει στη Λέσβο ανήμερα τα γενέθλιά του τον Σεπτέμβριο του 2015. Λίγες ημέρες νωρίτερα είχε δει τη φωτογραφία με το σώμα του μικρού Αϊλάν ξεβρασμένο στα παράλια και είχε συγκλονιστεί. Και εκείνος, εννέα χρόνων, είχε ξεκινήσει από τη Μολδαβία ένα επικίνδυνο ταξίδι. Εφτασε με τους γονείς του στη Δανία όπου πήρε άσυλο και την υπηκοότητα. Τελείωσε το σχολείο και ξεκίνησε να εργάζεται. Οταν αποφάσισε να έρθει για μια εβδομάδα εθελοντικά στη Λέσβο δούλευε σερβιτόρος σε ένα εστιατόριο κεμπάπ.
Σε μια ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε πει πως εκείνη η πρώτη εβδομάδα στη Λέσβο τον είχε σοκάρει: «Ημασταν στην παραλία μόνο μερικοί εθελοντές που δίναμε μπανάνες και νερό. Αναρωτιόμουν, πού ήταν οι μεγάλοι οργανισμοί, η ελληνική κυβέρνηση, η αστυνομία;». Επέστρεψε τότε στη Δανία, μίλησε με φίλους και γνωστούς και τρεις ημέρες αργότερα 30 άνθρωποι με τρία μικρά πούλμαν ξεκινούσαν για τη Λέσβο. Ετσι ιδρύθηκε η ΜΚΟ «Τeam humanity» (Ομάδα ανθρωπότητα).
Τα επόμενα τέσσερα χρόνια ο Αλντίν ήταν πάντα εκεί. Ξημερώματα, βράδια, γιορτές, έμπαινε ο ίδιος στο παγωμένο νερό να βοηθήσει όταν υπήρχε ανάγκη. Αργότερα, αγόρασε με δωρεές ένα φουσκωτό για να συνδράμει στη διάσωση ναυαγών και έφτιαξε ένα κέντρο ημέρας για γυναίκες και παιδιά – που εξυπηρετεί περίπου 400 πρόσφυγες την ημέρα. Παράλληλα, και με κάθε ευκαιρία έδινε συνεντεύξεις και ομιλίες – δεν μασούσε τα λόγια του, ήταν καταγγελτικός και πολλές φορές γινόταν προκλητικός με τον τρόπο του. Κάποιοι τον δικαιολογούσαν απόλυτα:
«Ξέρεις τι είναι να έχεις κρατήσει στα χέρια σου νεκρά παιδιά, να σκάβεις ο ίδιος τους τάφους τους;», λένε στην «Κ» άνθρωποι με τους οποίους συναναστρεφόταν συχνά. Από την άλλη, κάποιοι θεωρούν πως συχνά έχανε το μέτρο ή ήταν αλαζονικός, δημιουργώντας αντιπάθειες.
Τα προβλήματά του με τις ελληνικές αρχές ξεκίνησαν στις 14 Ιανουαρίου 2016. Στις δύο τα ξημερώματα ενημερώθηκε από κάποια εθελοντική οργάνωση σχετικά με μια λέμβο που βούλιαζε. Χωρίς συντεταγμένες βγήκε με άλλους εθελοντές στα ανοιχτά προσπαθώντας να την εντοπίσει.
Δεν πέρασε ώρα και ένα σκάφος του λιμενικού τους σταμάτησε και τους συνέλαβε. Προφυλακίστηκε και κατηγορήθηκε για απόπειρα μεταφοράς μεταναστών. Πλήρωσε εγγύηση και αφέθηκε ελεύθερος αλλά μέχρι τη δίκη του, απαγορευόταν η έξοδος από τη χώρα. Του κατέσχεσαν το σκάφος και παρά την ομόφωνη αθώωσή του τον Μάιο του 2018 δεν το πήρε πότε πίσω.
Τον Απρίλιο αποφάσισε να προσφύγει κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου για τη δικαστική του περιπέτεια. Εν τω μεταξύ, η κατάσταση στη Μόρια ολοένα και χειροτέρευε και ο ίδιος βλέποντας τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης γινόταν ολοένα και πιο λάβρος εναντίον των Αρχών και των θεσμών. Το βράδυ πριν από τη σύλληψή του, βρισκόταν στη Μόρια και μοίραζε ψωμί. Ενα γερμανικό κανάλι βρισκόταν τυχαία εκεί για κάποιο ρεπορτάζ. Με το που τους είδε φώναξε μπροστά στην κάμερα: «Πού είναι η Ευρώπη; Γιατί έχουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση; Εάν δεν μπορούν να διαχειριστούν 17.000 άτομα ας το κλείσουν (σ.σ. το καμπ)».
Το επόμενο πρωί, μετά τη σύλληψή του, του ζήτησαν να καταθέσει τις αντιρρήσεις του για την απέλαση εντός 48 ωρών. Κανείς όμως δεν έλεγε στους δικηγόρους του Νίκο Καπτανή και Ζαχαρία Κεσσέ γιατί επρόκειτο να απελαθεί. Στην Αθήνα, ο κ. Κεσσές πήγε στην Κρατική Ασφάλεια αναζητώντας απαντήσεις αλλά ούτε εκεί βρήκε άκρη: Αρχικά τους είπαν πως θα χρειάζονταν τουλάχιστον πέντε ημέρες για να ετοιμαστεί το υπόμνημα με τους λόγους που είχε μπει στη λίστα. Αργότερα πως το έγγραφο ήταν έτοιμο αλλά θα έπρεπε να… ταχυδρομηθεί και στη συνέχεια πως τελικά δεν μπορούσαν να τους δώσουν πληροφορίες καθώς πρόκειται για διαβαθμισμένο υλικό.
Ατυπη συνεργασία
Παρ’ όλα αυτά, η ομάδα υπεράσπισης του Αλντίν συνέταξε και κατέθεσε τις αντιρρήσεις – 21 σελίδες με την ιστορία και την ανθρωπιστική του δράση καθώς και κάποιες άγνωστες πτυχές της. Οπως αποκαλύπτει, στο πλαίσιο μιας καλής και άτυπης συνεργασίας με τις Αρχές, είχε παράσχει πληροφορίες που είχε αναφορικά με πρόσωπα τα οποία είχαν εισέλθει στην Ελλάδα και ανήκαν σε φονταμενταλιστικές μουσουλμανικές οργανώσεις, όπως ο ISIS: «Προς τούτο δε, συναντήθηκα με ανώτατα στελέχη τα οποία ήλθαν από την Αθήνα στη Μυτιλήνη», γράφει.
Ενόψει της επικείμενης απέλασης έχουν τώρα κινητοποιήθει ΜΚΟ και οργανώσεις που μαζεύουν υπογραφές για να ακυρωθεί η απόφαση αλλά και μια ομάδα ευρωβουλευτών που έχει υποβάλει ερωτήματα προς τους Ελληνες υπουργούς Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη. Την περασμένη Τετάρτη στις Βρυξέλλες πραγματοποιήθηκε και η προβολή της ταινίας για τη ζωή και τη δράση του χωρίς αυτόν. Οι διοργανωτές έστειλαν αργότερα στον δικηγόρο του ένα μήνυμα: «Να πείτε στον Σαλάμ πως η αίθουσα ήταν κατάμεστη και πως στο τέλος όλοι χειροκροτούσαν για ώρα».