Ενα από τα κρίσιμα «στοιχήματα» της χώρας μας στη νέα εποχή φαίνεται να χάνεται εξαιτίας των κυβερνητικών παλινωδιών. H Παιδεία νοσεί… και η ασθένεια αφήνει ορατά τα σημάδια της και στις τρεις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης. Δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, τεχνολογική εκπαίδευση, AEI και TEI καρκινοβατούν, ενώ οι τελευταίες ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας επιχειρώντας διορθώσεις επί… διορθώσεων οξύνουν τα προβλήματα, αναδεικνύντας ταυτόχρονα το σημαντικότατο διαχειριστικό έλλειμμα για τα εκπαιδευτικά θέματα της χώρας. Οι ελλείψεις σε βιβλία και εκπαιδευτικούς στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση περίπου δύο μήνες μετά την έναρξη του φετινού σχολικού έτους, που προκάλεσαν τις εντονότατες διαμαρτυρίες των γονέων σε όλη την επικράτεια, συνιστούν μία ακόμη μεγάλη κρίση. Τα προβλήματα όμως είναι πολλά:
-Η Ελλάδα υστερεί καταφανέστατα σε σχέση με την υπόλοιπη προηγμένη Ευρώπη ως προς την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Μόλις το 22% των δημοτικών σχολείων και το 56% των γυμνασίων και λυκείων έχουν πρόσβαση στο Ιντερνετ. Για να καταδειχθεί η διαφορά μας από τους υπολοίπους, τα ποσοστά της Ισπανίας -που είναι η αμέσως καλύτερη- είναι 57% και 78% αντίστοιχα. Ετσι, σε μια εποχή που η γνώση των υπολογιστών θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, εάν ο γονιός στηριχθεί στη δημόσια εκπαίδευση θα… οδηγήσει τα παιδιά του στον τεχνολογικό αναλφαβητισμό της εποχής μας.
-Η περίφημη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση κατάφερε να δώσει εντονότερο εξεταστικό χαρακτήρα στο λύκειο, οι μαθητές του οποίου συρρέουν στα φροντιστήρια για να είναι πανέτοιμοι μπροστά στον εξεταστικό μαραθώνιο που τους περιμένει. Ταυτόχρονα, σημαντικότατη καταγράφεται η μαθητική διαρροή είτε προς τα απαξιωμένα TEE είτε προς την αγορά εργασίας (κυρίως σε τουριστικές περιοχές της χώρας).
-Τεράστια είναι τα κονδύλια που σπαταλώνται από τους Ελληνες γονείς ετησίως στην παραπαιδεία.
-Αντίθετα, μοιάζοντας ξεκομμένη από την πραγματικότητα, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ξιφουλκεί με τους ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων για την ενίσχυση των προγραμμάτων πρόσθετης διδακτικής στήριξης. Πρόγραμματα που στοχεύουν στη στήριξη των αδύναμων μαθητών και, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, έχουν διαφορετικό στόχο από το ιδιωτικό φροντιστήριο. Αλλη μια παλινωδία από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας…
-Τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια αντί να αναβαθμισθούν -κατά τις κυβερνητικές εξαγγελίες βάσει των αλλαγών που έγιναν- σύρονται με ταχύτατους ρυθμούς στην απαξία. «Σχολεία καρικατούρα» χαρακτηρίζονται πλέον αρκετά TEE της επαρχίας, που παρότι έχουν στα χαρτιά σχεδιάσει δεκάδες ειδικότητες να προσφέρουν, δεν έχουν ούτε βιβλία αλλά ούτε και καθηγητές να τις διδάξουν.
-Η τριτοβάθμια εκπαίδευση μοιάζει με καζάνι που βράζει. H ανωτατοποίηση των TEI έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις, ακόμη και σε αυτούς που θεωρητικά αναβαθμίζονται. Τόσο οι πανεπιστημιακοί όσοι και το προσωπικό των TEI διαμηνύουν ότι θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη για διατάξεις που τους πλήττουν. H αξιολόγηση των ιδρυμάτων, για την οποία θα αρχίσει διάλογος, θα αποτελέσει ένα ακόμη πεδίο αντιπαράθεσης, η έρευνα στα ιδρύματα έχει παραλύσει, ενώ υψηλότερα πλέον ορθώνονται τα στεγανά που προϋπήρχαν μεταξύ AEI και ΤΕΙ.
-Επί της ουσίας, η κατάσταση αυτή έχει επηρεάσει τη λειτουργία των ιδρυμάτων. Αντιδράσεις καθηγητών, φοιτητών, καταλήψεις σχολών, συνθέτουν ένα κλίμα νοσηρό, που κάθε άλλο παρά «εγγυητής» της προόδου της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι.
-Τέλος, χαρακτηριστική αδυναμία χάραξης σαφούς στατηγικής για την εκπαίδευση αποτελούν τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής, η πλήρης αποτυχία των οποίων «στοιχειώνει» την οργάνωση ανάλογων σχεδίων, που προγραμματίζει το υπουργείο Παιδείας, όπως τα Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης.
Λύκειο: εξετάσεις χωρίς μόρφωση
Δημόσια φροντιστήρια που θα ήθελαν να είναι ιδιωτικά. Από την άλλη, ιδιωτικά φροντιστήρια που θα ήθελαν να πάρουν τη θέση των σχολικών προγραμμάτων πρόσθετης διδακτικής στήριξης. Και οι δυό πλευρές στην ουσία… ρίχνουν απλώς στάχτη στο μόνιμο και καυτό πρόβλημα της παραπαιδείας στη χώρα μας. Πρόβλημα που διογκώθηκε μετά την περίφημη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τον νέο άκρως εξεταστικό χαρακτήρα του Ενιαίου Λυκείου, με αποτέλεσμα τα κονδύλια που δαπανά η ελληνική οικογένεια στα φροντιστήρια να είναι τεράστια. Υπολογίζεται ότι το σχετικό κονδύλι ξεπερνά τα 390 δισ. δραχμές ετησίως.
«Οι μαθητές του σημερινού λυκείου έχουν μόνο το άγχος της εισαγωγής στο πανεπιστήμιο» τονίζει στην «K» ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ κ. Νίκος Τσούλιας. Αυτό, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις που υπάρχουν στα σχολεία, οδηγεί στην απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης στη συνείδηση της ελληνικής οικογένειας. Είναι ενδεικτικό ότι τη στιγμή που ο νέος υφυπουργός Παιδείας κ. Νικόλαος Γκεσούλης δήλωνε σε δημοσιογραφική συνομιλία ότι το πρώτο μέλημα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ήταν η κάλυψη των οργανικών κενών, μαθητές λυκείου της Σύρου απείχαν από τα μαθήματα λόγω έλλειψης καθηγητών. Ποιος εξωθεί τα παιδιά αυτά στο φροντιστήριο; Ανάλογη είναι η κατάσταση με τις ελλείψεις σε βιβλία, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται βιβλία πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων.
Τελευταίοι στην πληροφορική
Μία ακόμη εξαγγελία της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας για την εξοικείωση των Ελλήνων μαθητών μέσα στο σχολείο τους με τους υπολογιστές και την πληροφορική αποδεικνύει την παλινωδία του ανάμεσα στις υποσχέσεις και την υλοποίηση. H ελληνική εκπαίδευση εμφανίζεται να υστερεί σε όλους τους πίνακες σχετικά με τη διείσδυση της τεχνολογίας στον χώρο του σχολείου. Σε μία εποχή που εκτιμάται ότι η νέα μορφή αναλφαβητισμού θα είναι ο «τεχνολογικός», τα Ελληνόπουλα παραμένουν στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με την εξοικείωσή τους με τους υπολογιστές στο σχολείο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, στην Ελλάδα μόλις το 22% των δημοτικών σχολείων, το 56% των γυμνασίων και λυκείων και το 88% των τεχνικών επαγγελματικών λυκείων έχουν σύνδεση στο Ιντερνετ. Ποσοστά που είναι τα χαμηλότερα στην E.E., όπου οι αντίστοιχοι δείκτες είναι 71%, 91% και 92%. Ανάλογη αρνητική εικόνα παρουσιάζουν και οι δείκτες σχετικά με την αντιστοιχία μαθητών ανά υπολογιστή. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση η αναλογία είναι 183 μαθητές ανά υπολογιστή, στη δευτεροβάθμια 43 μαθητές και στην τεχνολογική – επαγγελματική εκπαίδευση 11 μαθητές ανά υπολογιστή. H απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη καταδεικνύεται από το γεγονός ότι οι μέσοι όροι της E.E. είναι 37 (στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση), 15 (στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) και 8 (στην τεχνολογική εκπαίδευση) μαθητές ανά υπολογιστή.
ΤΕΕ μόνο στα… χαρτιά
Μάθημα μόνο δύο ώρες ημερησίως! Και όμως, συνέβη και αυτό φέτος σε Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια, τον θεσμό που δημιούργησε πριν από τέσσερα χρόνια το υπουργείο Παιδείας με τη διακήρυξη για αναβάθμιση της τεχνολογικής, επαγγελματικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ομως, ο θεσμός, κάκιστα οργανωμένος, δεν κατάφερε να αποκτήσει τη σημασία που έχει η επαγγελματική εκπαίδευση στα ευρωπαϊκά κράτη.
Με ελλείψεις σε προσωπικό και βιβλία ειδικότητων, τα TEE υπολειτουργούν τρεις μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους, με αποτέλεσμα εκπαιδευτικοί να τα χαρακτηρίζουν «καρικατούρες» σχολείου.
Το κυριότερο είναι ότι τα TEE δεν έχουν καταφέρει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη παιδιών, γονέων και κοινωνίας, κυρίως στην περιφέρεια. Είναι ενδεικτικό αυτό που ανέφερε στην «K» παράγοντας του υπουργείου Παιδείας ότι τα TEE έχουν κτιριακό πρόβλημα διότι ποτέ δεν ήταν σε πρώτη προτεραιότητα, αφού δεν αποτελούν άμεση ψηφοθηρική πελατεία των οικείων δήμων. Το βάρος πέφτει στα «παραδοσιακά» και γνωστά λύκεια γενικής παιδείας. Αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με την ίδια πηγή, να στοιβάζονται 600-700 μαθητές σε ένα κτίριο, που «αντέχει» μόλις 300. Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, πανελλαδικά λειτουργούν 472 TEE, όπου φοιτούν περίπου 130.000 μαθητές.
Χωρίς στόχο και μέσα
Τα προβλήματα των TEE ξεκινούν από την έλλειψη συγκεκριμένου στόχου λειτουργίας τους, αλλά και μέσων για την ομαλή λειτουργία τους. Από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας παρουσιάστηκαν ως το «όχημα» ανάπτυξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Ομως, αμέσως μετά τη δημιουργία τους παρατηρήθηκε ένα μεγάλο ρεύμα μέτριων μαθητών, που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στο δύσκολο εξεταστικό σύστημα του Ενιαίου Λυκείου, να συρρέει προς τα ΤΕΕ.
Μάλιστα, το σχολικό έτος 2000-2001 για πρώτη φορά οι μαθητές των TEE ήταν περισσότεροι από αυτούς του Ενιαίου Λυκείου.
«Χιλιάδες μαθητές ωθήθηκαν στα TEE, αφού τα θεωρούσαν ευκολότερα από το Ενιαίο Λύκειο. Τα TEE δεν θωρακίστηκαν όπως θα έπρεπε για να αποτελέσουν έναν ισότιμο θεσμό του ενιαίου Λυκείου» τόνισε στην «K» ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ κ. Νίκος Τσούλιας. «Οι ελλείψεις σε βιβλία και προσωπικό είναι σημαντικότατες. Εχουν μπει περί τις 500 εξειδικεύσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν βιβλία, καθηγητές, εργαστήρια και μόνο στα χαρτιά να παρουσιάζονται τα TEE αναβαθμισμένα.
Τεράστιο το έργο της Εγνατία, εξίσου τεράστια και τα ποσά που πρόκειται να δαπανηθούν για την ολοκλήρωσή του. Αν και ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν αρκετά χαμηλότερος, φαίνεται πως μέχρι να ολοκληρωθεί τα χρήματα που θα χρειαστούν θα ξεπεράσουν το 1,1 τρισ. δραχμές.