Το Δημόσιο έχει τεράστια ακίνητη περιουσία από διάφορες αιτίες, όπως με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος ορίσθηκε ότι περιέρχονται σε αυτό ως διάδοχο του οθωμανικού κράτους όλα τα ακίνητα (της Παλαιάς Ελλάδας) που του ανήκαν βάσει του τεκμηρίου νομής, όπως επίσης από κληρονομιές, δωρεές, εγκαταλείψεις ακινήτων, απαλλοτριώσεις, κατακυρώσεις κ.λπ.
Το Δημόσιο, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, καλείται ως κληρονόμος κατά την έκτη τάξη, δηλαδή όταν δεν υπάρχει άλλος κληρονόμος εξ αδιαθέτου ή από διαθήκη. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για σχολάζουσα κληρονομία, η δε κληρονομική περιουσία διοικείται από κηδεμόνα και αν εντός ορισμένης προθεσμίας δεν βρεθεί κληρονόμος, η περιουσία ή το προϊόν της εκκαθαρίσεως περιέρχεται στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με στοιχεία του υπ. Οικονομικών, οι σχολάζουσες κληρονομίες είναι μόνο 2.017, σαφώς όμως θα ήταν πολύ περισσότερες αν με τον ν. 4335/2015 δεν είχε καταργηθεί η παρ. 1 του άρθρου 77 του ν. 4182/2013, που όριζε ότι επί κληρονομιών όπου δεν υπάρχουν αναγκαίοι κληρονόμοι, οι εξωτικοί κληρονομούν μόνο με δημόσια διαθήκη. Η διάταξη αυτή θεσπίσθηκε με εισήγησή μου για να σταματήσει η βιομηχανία των πλαστών υπέρ τρίτων ιδιόγραφων διαθηκών των άκληρων κληρονομουμένων και η περιουσία τους να περιέρχεται στο Δημόσιο ως κληρονόμο στην έκτη τάξη. Δεν γνωρίζω γιατί καταργήθηκε η διάταξη αυτή, που εγώ τη θεωρώ πολύ επιτυχή και αποτελεσματική. Το Δημόσιο, όμως, που, όπως φαίνεται από την ανακοίνωση για την παροχή αμοιβής για την υπόδειξη σχολαζουσών κληρονομιών, αναζητεί τις κληρονομιές αυτές, πρέπει να θεσπίσει εκ νέου την παραπάνω διάταξη, η οποία αποτελεί ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο που εμποδίζει τον σφετερισμό τους.
Εξαιτίας της διαχρονικής πλημμελούς λειτουργίας των υπηρεσιών που διαχειρίζονται τη δημόσια ακίνητη περιουσία, είτε λόγω υποστελεχώσεως είτε λόγω ακαταλληλότητας του προσωπικού, το Δημόσιο σε μεγάλο βαθμό δεν μπόρεσε ούτε να απογράψει τα δημόσια ακίνητα ούτε να τα διαφυλάξει από τις καταπατήσεις (λέγεται ότι το 90% των ακινήτων του είναι κατά κάποιον τρόπο καταπατημένα) και αμφιβάλλω αν μπορεί ή αν τα έχει δηλώσει στο κτηματολόγιο. Για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος πρέπει το Δημόσιο να κινηθεί τάχιστα με τις νόμιμες ενέργειες και να μην επαναπαύεται ότι το Δημόσιο δεν χάνει ποτέ την κυριότητα επί των ακινήτων του, που δεν σημαίνει τίποτα, εφόσον δεν κερδίζει τις σχετικές δίκες ελλείψει μαρτύρων – γιατί όποιος δημόσιος υπάλληλος τόλμησε να καταθέσει υπέρ του Δημοσίου ταλαιπωρήθηκε για πολλά χρόνια μετά τις εναντίον του μηνύσεις, που τις αντιμετωπίζει με δικές του δαπάνες. Κυρίως, όμως, πρέπει να προστατεύσει τον αιγιαλό και την παραλία, που καταπατούνται καθημερινώς και που, παρά την έκδοση πρωτοκόλλων κατεδαφίσεως, οι κατασκευές παραμένουν και επιβάλλονται απλώς πρόστιμα, που δεν τα φοβάται κανένας γιατί δεν εισπράττονται.
Σύμφωνα με το άρθρο 28 Α.Κ., οι κληρονομικές σχέσεις διέπονται από το δίκαιο της ιθαγένειας που είχε ο κληρονομούμενος όταν πέθανε, για δε τις διεθνείς κληρονομικές σχέσεις προβλέπει ο καν. 650/2012. Επομένως, το Δημόσιο ως κληρονόμος κατά την έκτη τάξη υπεισέρχεται στις, στην αλλοδαπή, καταλειπόμενες κληρονομιές των Ελλήνων πολιτών έστω και αν αυτοί είναι κάτοικοι αλλοδαπής. Δεν έχω πληροφόρηση εάν υπάρχουν τέτοιες κληρονομιές ή περί της τύχης αυτών, πιστεύω όμως ότι υπάρχουν πάρα πολλές. Αποτελεί δε ευθύνη των στην αλλοδαπή ελληνικών προξενικών υπηρεσιών ο εντοπισμός των κληρονομιών αυτών και η ανάληψη των διαδικασιών για να περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών να δραστηριοποιηθούν.
* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι αρεοπαγίτης ε.τ.