Καρέ-καρέ καταγράψαμε τα κεντρικά δελτία ειδήσεων τριών μεγάλων καναλιών (ANT1, Mega, Alpha) της Τετάρτης 5ης Δεκεμβρίου και προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε το πνεύμα, τα θέματα και την αισθητική τους στο πρωτοσέλιδο ενός φανταστικού ταμπλόιντ, του «Trash TV» (Σκουπιδοτηλεόραση).
Η Τετάρτη ήταν πλούσια σε γεγονότα (γεύμα Κληρίδη – Ντενκτάς, παραμονή της επίσκεψης του Πούτιν στην Ελλάδα, εξελίξεις στο Αφγανιστάν και στη φλεγόμενη Γάζα, βαθιά ανησυχία για το Ασφαλιστικό και την ηλικία συνταξιοδότησης των γυναικών, κατάσχεση ενός αεροσκάφους της AXON, μια επαγγελματικών προδιαγραφών απαγωγή) και, επομένως, δεν θα ήταν δύσκολο να σταθούν τα δελτία, έστω και στοιχειωδώς, στο ύψος των περιστάσεων. Ομως αυτό που κυριάρχησε ήταν η ατελείωτη παρέλαση της ασημαντότητας, σε σημείο που να γεννιέται η απλοϊκή απορία αν τα δελτία ειδήσεων απευθύνονται σε ηλίθιους ή έχουν σκοπό να μας μετατρέψουν σε ηλίθιους. Και να αναλογιστεί κανείς ότι στις αρχές της νέας σεζόν τα τρία αυτά κανάλια προχώρησαν σε μια χειρονομία καλής θελήσεως, μειώνοντας κατά 15 λεπτά τη διάρκεια των κεντρικών δελτίων τους, στο πλαίσιο μιας κοινής προσπάθειας για τη βελτίωση των ειδήσεων. Μέχρι και τη διεξαγωγή συνεδρίου είχε προτείνει τότε ο Νίκος Χατζηνικολάου, διευθυντής ειδήσεων του Mega, κρίνοντας ότι το πρόβλημα «δεν αφορά μόνον τα κανάλια, αλλά και τον Τύπο και κατ’ επέκτασιν την κοινωνία». Αυτός, εξάλλου, είναι ο λόγος που ασχοληθήκαμε με τα τρία αυτά κανάλια, τα οποία, από την άποψη της τηλεθέασης, κυριαρχούν στο ευρύτερο τηλεοπτικό τοπίο.
Δύο είναι τα πιο κραυγαλέα χαρακτηριστικά στη θεματολογία των δελτίων: η απουσία της πολιτικής και ο πλήρης εκχυδαϊσμός, η εκβαρβάρωση του πολιτισμού. Ενας αλλοδαπός που, με τη βοήθεια μεταφραστή, θα παρακολουθούσε κάποιο από τα τρία αυτά δελτία, ίσως να υπέθετε ότι στην Ελλάδα έχει κηρυχθεί στρατιωτικός νόμος και ότι οι πολιτικές συζητήσεις απαγορεύονται διά ροπάλου! Μόνο μια βραχύτατη αναφορά (στον ANT1) της συνάντησης στη Φρανκφούρτη του Κώστα Καραμανλή με τον Βιμ Ντούιζενμπεργκ, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ελάχιστα δευτερόλεπτα κράτησαν οι δηλώσεις των κυρίων K. Σημίτη, Χρ. Πρωτόπαπα και Ιω. Βαρβιτσιώτη για τη σημασία της προσέγγισης Κληρίδη-Ντενκτάς. Οι δηλώσεις των τριών πολιτικών ανδρών ήταν τόσο άγρια πετσοκομμένες, που έμοιαζαν ασυνάρτητες. Αντίθετα, απλόχερα φιλοξενήθηκαν στον Alpha οι δηλώσεις 13 αστεριών του τραγουδιού και της μόδας, που ευχήθηκαν περαστικά στη Ρούλα Κορομηλά, η οποία είχε λιποθυμήσει στη διάρκεια της πρωινής εκπομπής της, αλλά τώρα χαίρει άκρας υγείας.
Οι ειδήσεις που φιλοξένησαν και τα τρία κανάλια, στη διάρκεια των 80 περίπου λεπτών των δελτίων τους, ανέρχονται, συνολικά, στις 37: 21 στον ANT1, 24 στο Mega και 16 στον Alpha. Δύο ανήκαν στο δικαστικό ρεπορτάζ: η αθώωση του Τζίμη Πανούση (και στα τρία κανάλια) και ενός φοιτητή (ANT1 και Alpha). Μόνο το Mega και o ANT1 αναφέρθηκαν στα μέτρα για τους λαθρομετανάστες, ενώ δύο κανάλια (Mega, Alpha) ανακάλυψαν μια νέα «υπόθεση Κωσταλέξι» στη Λούτσα.
Ο πολιτισμός εκπροσωπήθηκε με ειδήσεις για τις δραστηριότητες των κ.κ. Τόλη Βοσκόπουλου (και στα τρία δελτία), Γιάννη Πλούταρχου (ANT1, Mega), Νότη Σφακιανάκη (και στα τρία), Δέσποινας Βανδή (Alpha), Καίτης Γαρμπή (Mega), Πέγκυς Ζήνα (Mega), Σταμάτη Γονίδη (ANT1). Συμπτωματικά, αυτή την εποχή, που ζυγώνουν οι γιορτές, κυκλοφορούν νέοι δίσκοι και εγκαινιάζονται διάφορα νυχτερινά κέντρα. Οι περισσότεροι από τους προαναφερθέντες καλλιτέχνες προωθούνται συστηματικά από τα ιδιωτικά κανάλια, είναι και δικά τους παιδιά. Και είναι φυσικό η τηλεόραση, σαν μανούλα στοργική, να προάγει, να πουλάει, να υπερασπίζεται τα προϊόντα της. Και στη συνέχεια, αφουγκραζόμενη το λαϊκό γούστο -έχοντας συμβάλει καταλυτικά στη διαμόρφωσή του- προσφέρει απλόχερα «ό,τι θέλει ο λαός». Μήπως είμαστε ισοπεδωτικοί; Δυστυχώς, με λίγες αποσπασματικές εξαιρέσεις, τα δελτία και των τριών μεγάλων καναλιών συναγωνίζονται σε ρηχότητα και ευτέλεια, σε τριτοκοσμικό λαϊκισμό που συνδυάζεται με χολιγουντιανές πινελιές. Τα κοινά σημεία είναι περισσότερα από τις διαφορές, καθώς το ένα δελτίο «παρακολουθεί» εναγωνίως τι προβάλλει το άλλο, ώστε να μην υστερήσει στην κάλυψη κάποιας (συνήθως υποκίτρινης) είδησης…
Λίθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένοι, αλλά όχι τυχαίοι λίθοι και κέραμοι. Πούλιες, χάντρες και καθρεφτάκια, που γυαλίζουν στο φως, που απευθύνονται στα πιο ακατέργαστα συναισθήματα και ένστικτα, που ναρκώνουν τη σκέψη. Κι έτσι, τα γεγονότα που επηρεάζουν ουσιαστικά τη ζωή μας μετατρέπονται σε μαγική εικόνα, γίνονται «συστηματικώς αόρατα».
Στην έρευνα συμμετείχαν:
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΥ, ΡΟΥΛΑ ΚΑΡΑΚΟΥΣΗ, ΗΛΙΑΝΑ ΣΟΥΣΩΝΗ και ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ
Ειδήσεις με παρωπίδες
Ο όρος «αφγανιστανισμός» εμφανίστηκε στα αμερικανικά μίντια στη δεκαετία του ’70 για να περιγράψει τις χώρες που βρίσκονται πολύ μακριά από τις ΗΠΑ και, επομένως, κανένας δεν μπορούσε να ενδιαφερθεί γι’ αυτές. Εκείνη την εποχή, το Αφγανιστάν ήταν σύμβολο του «μη τόπου». Αλλά τώρα, που στην Αμερική ο «αφγανιστανισμός» κατέρρευσε, στην Ελλάδα ζει και βασιλεύει!
Σήμερα, στον πυρετό της παγκοσμιοποίησης, τα ελληνικά δελτία ειδήσεων μιμούνται τον απομονωτισμό και τον τοπικισμό που χαρακτήριζαν τα αμερικανικά αδελφάκια τους (ιδίως προ της 11ης Σεπτεμβρίου) και αγνοούν επιδεικτικά τον υπόλοιπο κόσμο. H συμφωνία των Αφγανών πολέμαρχων στη Βόννη και το αιματοκύλισμα στη Μέση Ανατολή αγνοήθηκαν επιδεικτικά από τα δελτία και των τριών καναλιών! H Μέση Ανατολή έδωσε ένα αναιμικό, έμμεσο «παρών» στον Alpha, μέσω της είδησης για ένα «φόρεμα-κόσμημα», αποτελούμενο από χιλιάδες μπριγιάν και σμαράγδια, το οποίο παρήγγειλε μια πριγκίπισσα από τα αραβικά εμιράτα σε γνωστό Αθηναίο κοσμηματοπώλη: «Δεν ήθελε ένα κλασικό κολιέ, αλλά κάτι να το φοράει σαν ρούχο…».
Απούσα η Ευρώπη, απούσα η Ασία, απούσα και του «Βάσινγκτον η γη». Την ύπαρξη της Γηραίας Ηπείρου μάς υπενθύμισε, πάλι έμμεσα, ο ANT1 (η Ειρήνη Παπά «Γυναίκα της Ευρώπης» για το 2001).
Απούσα η οικονομία (μόνο δύο ρεπορτάζ της ευκολίας για το ευρώ, στον ANT1 και τον Alpha), απούσα και η επιστήμη (με εξαίρεση τις δηλώσεις του θεράποντος ιατρού της κυρίας Κορομηλά, με φόντο την ταμπέλα μιας ιδιωτικής κλινικής). Από εργατικές-συνδικαλιστικές ειδήσεις, ούτε ίχνος – σημάδι ότι η περιβόητη «πάλη των τάξεων» ανήκει πλέον στο παρελθόν. H λέξη «εργαζόμενος» ακούστηκε μόνον από τα χείλη του Τόλη Βοσκόπουλου («είμαι ένας νυχτερινός εργαζόμενος πατέρας, ενώ άλλοι είναι ημερήσιοι»). Τα θέματα παιδείας επίσης έλαμπαν με την απουσία τους, ενώ πουθενά δεν σχολιάστηκε η όχι και τόσο κολακευτική έκθεση του ΟΟΣΑ για τη σχέση των Ελλήνων μαθητών με τις θετικές επιστήμες. (Αφού οι ξένοι θέλουν το κακό μας, καλύτερα να μην ασχολούμαστε μαζί τους!) Να πούμε και του στραβού το δίκιο. Την Τετάρτη δεν παρουσιάστηκε «δελτίο θαυμάτων» για εικόνες που ματώνουν και δακρύζουν. Φαίνεται ότι αυτό αντικαταστάθηκε από «δελτίο βιασμών και παιδεραστίας», που έχει περισσότερη πέραση…
1) Μονάδες πυρός: Με βάση το χρονοδιάγραμμα (υπογραφή σύμβασης 31/12/98) έπρεπε η πρώτη παράδοση να γίνει στους 28 μήνες, στους 30 μήνες η δεύτερη, στους 32 η τρίτη, στους 34 η τέταρτη, στους 36 η πέμπτη και στους 38 η έκτη. Σήμερα αν και βρισκόμαστε στον 34ο μήνα δεν έχει παραδοθεί ακόμα καμία μονάδα πυρός.