Καινούργιο, πολυπαραγοντικό και κυρίως εξαιρετικά απρόβλεπτο είναι το σκηνικό που διαμορφώνεται δέκα ημέρες αφότου ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποφάσισε να δείξει πως ό,τι λέει το εννοεί: Μπορεί να πνίξει με πρόσφυγες την Ευρώπη, ξεκινώντας εξ ορισμού από την Ελλάδα. Στον Εβρο καθημερινά, οι δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και της αστυνομίας σταματούν εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι επιχειρούν να περάσουν παράνομα στη χώρα μας. Παραπλανημένοι από τις καθοδηγούμενες φήμες για ανοιχτά σύνορα, και οδηγημένοι από έναν ηγέτη που δεν διστάζει να τους χρησιμοποιήσει ως πολιορκητικό κριό για να πιέσει την Ελλάδα και την Ευρώπη, χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν στα σύνορα του Εβρου ή αναζητούν περάσματα κατά μήκος του ποταμού. Οι Ελληνες που κατοικούν στις παρόχθιες περιοχές είχαν συνηθίσει να βλέπουν κάθε τόσο μετανάστες να φτάνουν με τα πόδια έχοντας περάσει το ποτάμι. Ομως τώρα αισθάνονται ότι απειλούνται. Φοβούνται τα δρώμενα, τις φασαρίες, τα δακρυγόνα, τους άγνωστους.
Μακριά, αλλά όχι και τόσο τελικά, στη Λέσβο οι μεταναστευτικές ροές τις τελευταίες ημέρες ήταν ελάχιστες λόγω καιρού. Ομως, το νησί που εδώ και πέντε χρόνια ζει με τους εγκλωβισμένους του βρίσκεται σε αναμονή νέων μεγάλων αφίξεων. Ακραίες συμπεριφορές, προπηλακισμός και βιαιοπραγία κατά ανθρώπων που φτάνουν εκεί, έχουν γίνει ανεκτές, αν όχι εν μέρει αποδεκτές. Πρωτόγνωρα περιστατικά, όπως βίαιες επιθέσεις σε μέλη ΜΚΟ και δημοσιογράφους, μπλόκα πολιτών στους δρόμους λαμβάνουν χώρα στο νησί, που η αλληλεγγύη και η προσφορά στον άγνωστο πάσχοντα είχαν κάνει μετά θαυμασμού τον γύρο του κόσμου.
Το σφράγισμα των συνόρων και η αποτροπή της μαζικής παράνομης εισροής, που αντιμετωπίστηκε θετικά από μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης, δεν σημαίνει βεβαίως ότι επιτρέπεται στον καθένα να πάρει τον –κατ’ αυτόν– νόμο στα χέρια του.
Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ενωση στηρίζει την Ελλάδα με δηλώσεις, με παρουσία κορυφαίων αξιωματούχων στα ελληνικά – ευρωπαϊκά σύνορα, με χρήματα και με συνοριοφύλακες. Είναι όμως αμφίβολο εάν θα καταφέρει να πάει ένα βήμα παρακάτω, δημιουργώντας μια κοινή και κυρίως λειτουργική, εφαρμόσιμη και γι’ αυτό αποδοτική ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο. Λίγες εβδομάδες πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσει στο τραπέζι την πρόταση που θα αντικαταστήσει τον ξεπερασμένο από τα γεγονότα Κανονισμό του Δουβλίνου, την οποία επεξεργάζεται μήνες, η Βουλή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας ψήφισε κατά της πρότασης των Πρασίνων για τη μετεγκατάσταση 5.000 αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα στη Γερμανία με συντριπτική πλειοψηφία. Συγκεκριμένα, 495 ψήφοι κατά και μόνον 117 υπέρ.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει στην κατάθεση των προτάσεών της μόνο εάν διαπιστώσει ότι αυτές μπορούν να γίνουν αποδεκτές», σημειώνει χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς.