Τα επιβεβαιωμένα περιστατικά λοίμωξης από τον COVID-19 στη χώρα μας είναι σχετικά λίγα, όπως και η μέχρι σήμερα μηδενική θνησιμότητα από αυτόν. Είναι τα νούμερα αυτά πραγματικά ή «ψεύτικα»; Ψεύτικα, όχι γιατί οι Αρχές τα «κρύβουν», αλλά διότι εμείς φοβόμαστε να τα αποκαλύψουμε δημόσια για να μην στιγματιστούμε ως «φορείς» του νέου ιού. «Η ανωνυμία προστατεύεται» σύμφωνα με τους επικεφαλής του Εθνικού Συντονιστικού Οργάνου για την αντιμετώπιση της επιδημίας. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική.
Η «ανωνυμία» της «38χρονης» στη Θεσσαλονίκη που ήταν «επιχειρηματίας μόδας» και της «40χρονης» στο Μαρούσι που εργάζεται στην Τράπεζα Πειραιώς και μάλιστα «στο κτίριο Αμερικής 4», δείχνουν το αντίθετο. Τα «λάθη» της, όπως απεφάνθη το Διαδίκτυο, που «αφού περίμενε πολλές ώρες στο Κρατικό Νοσοκομείο χωρίς να εξυπηρετηθεί, κατέληξε στο ιδιωτικό νοσοκομείο», επιβεβαιώνουν τον φόβο μου ότι αν δεν προστατευθεί αυστηρά η ανωνυμία των πιθανών ή πραγματικών κρουσμάτων του κορωνοϊού, ο επίσημος αριθμός τους θα παραμένει στη χώρα μας χαμηλός, όχι ως αποτέλεσμα της καλύτερης οργάνωσής μας, αλλά της κακής αντιμετώπισης στην προστασία της προσωπικότητας των συνανθρώπων μας.
Αν καλέσετε στο 210-52.12.054, που είναι το τηλεφωνικό κέντρο του Εθνικού Οργανισμού Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ), το οποίο συντονίζει τις ενέργειες των κρατικών υπηρεσιών για τον νέο κορωνοϊό, το πρώτο που θα ακούσετε είναι «προσοχή η κλήση σας καταγράφεται». Το δεύτερο είναι ότι η αστυνομική σας ταυτότητα ή διαβατήριο είναι απαραίτητα στοιχεία για να προχωρήσει η διαδικασία ελέγχου και καταγραφής των αποτελεσμάτων για τη λοίμωξη από τον ιό.
Προτείνω να καταργηθεί η υποχρεωτική αποκάλυψη της ταυτότητας των ύποπτων κρουσμάτων. Θα μπορούσε να αντικατασταθεί με έναν αριθμό για τον ίδιο που έχει το «ύποπτο» ιστορικό, αλλά και άλλους αριθμούς για τα υπόλοιπα άτομα που ήρθαν σε επαφή μαζί του και εθελοντικά θέλουν να ελεγχθούν για πιθανή μόλυνση.
Παρόλο που η πρόταση αυτή μπορεί κατ’ αρχάς να ξενίζει, «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Ο σκοπός είναι η έγκαιρη και ειλικρινής αποκάλυψη των κλινικά πασχόντων ή των φορέων του άγνωστου μέχρι σήμερα ιού COVID-19. Ο σκοπός είναι να σταματήσουμε την επέκτασή του στην ελληνική και παγκόσμια κοινωνία. Μην ξεχνάμε ότι ο μικρός σχετικά αριθμός θανάτων σήμερα, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό αύριο αν δεν περιοριστεί έγκαιρα η εξάπλωσή του.
Είναι μεν πρωτίστως θέμα κοινωνικής ευαισθησίας του καθενός μας, αλλά και θέμα αλλαγών στη σημερινή κρατική αντιμετώπιση της επιδημίας.
Η αυστηρή προστασία της ανωνυμίας, εκτός από «εμάς», θα επιτρέψει σε ευπαθέστερες κοινωνικές ομάδες που σήμερα ζουν υποχρεωτικά, «ο ένας πάνω στον άλλο», να ζητήσουν, χωρίς φόβο, την κρατική βοήθεια στη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου στα μέλη των ομάδων αυτών. Και ναι, αναφέρομαι στους χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες που από επιλογή ή από ανάγκη ζουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Αν δεν απαιτούνται «χαρτιά» και διαβατήρια για να προχωρήσει ο έλεγχος για την πιθανότητα ανεύρεσης κρούσματος κορωνοϊού ανάμεσά τους, τότε υπάρχει ελπίδα να ελεγχθούν καλύτερα και να περιοριστεί ο φόβος τους για πιθανή αποκάλυψη της παράνομης διαμονής τους από τις κρατικές αρχές.
Ο COVID-19 δεν κάνει διακρίσεις ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την εθνικότητα των ανθρώπων. Απειλεί όλους μας και η αντιμετώπισή του περιλαμβάνει μεν τα γνωστά μέτρα, την ανάπτυξη νέων εμβολίων, αλλά κυρίως απαιτεί μια «κοινωνική συνεργασία» που μάλλον απουσιάζει τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες μεγάλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ.
Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα της Washington Post που το υπογράφουν δύο έγκριτοι αξιωματούχοι της Δημόσιας Υγείας από το Harvard, η Mary Bassett και η Natalia Linos διαβάζουμε: «Τα εκτεταμένα αντιμεταναστευτικά αισθήματα, που πυροδοτούνται από πρόσφατες αλλαγές στις πολιτικές και σε δηλώσεις, μπορεί να αποδειχθεί η αχίλλειος πτέρνα, στην προσπάθεια περιορισμού της επιδημίας του κορωνοϊού. Οι παράνομοι μετανάστες μπορεί να είναι πολύ φοβισμένοι να ζητήσουν ιατρική θεραπεία, ενώ οι νόμιμοι μετανάστες να είναι διστακτικοί από το στίγμα και τις διακρίσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν». Και συνεχίζουν πιο κάτω: «Οπως μάθαμε από την επιτυχή αντιμετώπιση των ιών Ebola και Zika στη Νέα Υόρκη, χωρίς την ενεργό συμμετοχή των κοινοτήτων των μεταναστών, οι προσπάθειες για την πρόληψη μπορεί να παραπαίουν».
Η ενίσχυση της ανωνυμίας των ύποπτων ή θετικών κρουσμάτων του κορωνοϊού είναι προϋπόθεση για την ειλικρινή καταγραφή τους που είναι και προϋπόθεση για τον πραγματικό περιορισμό της επιδημίας. Η πρότασή μας για τη μη υποχρεωτική αναφορά των πραγματικών ονομάτων των πιθανών ή πραγματικών «θυμάτων» του COVID-19 ιού στις Αρχές αλλά και η τιμωρία εκείνων που σήμερα επιτρέπουν τη διαρροή προσωπικών δεδομένων σε άλλους, είναι απλά βήματα για την ειλικρινέστερη ανεύρεση των θετικών κρουσμάτων και την αποτελεσματικότερη διακοπή της επέκτασης της καινούργιας νόσου στη χώρα μας, τις επιπτώσεις της οποίας αρχίζουμε τώρα να ανακαλύπτουμε.
* Ο κ. Δημήτρης Λινός είναι καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ.