H κατάρρευση της AXOAirlines, εν μέσω της προσπάθειάς της να εξαγοράσει την Ολυμπιακή, προκάλεσε κάποια έκπληξη στη νεότερη και εν πολλοίς διασυνδεδεμένη μεταξύ της επιχειρηματική τάξη της χώρας, αλλά το γεγονός που στην κυριολεξία σοκάρισε το νεοεπιχειρηματικό κατεστημένο ήταν αυτό της πρότασης του κ. Σωκ. Κόκκαλη για εξαγορά της Ιντρακόμ από τον OTE. Και αυτό γιατί μετέδωσε σημάδια κάμψης και προβληματικότητας για τον ισχυρότερο και πλέον ευνοημένο από το πολιτικό σύστημα επιχειρηματικό όμιλο της χώρας.
Ιντρακόμ και ΟΤΕ
Τα σενάρια που θέλουν την Ιντρακόμ άλλοτε να παραδίδεται σε ξένους, άλλοτε να καταρρέει και άλλοτε να κατακτά τον OTE, δίνουν και παίρνουν στην πολιτική και επιχειρηματική πιάτσα και ήταν αυτά προφανώς που καταθορύβησαν τον πρόεδρό της και τον ανάγκασαν να αποστείλει επιστολή στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σε μια προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, αποδίδοντας τα δικά του ατοπήματα σε «δαίμονες» εκτός των τειχών και αποσιωπώντας ότι το θέμα της «σύμπραξης» με τον OTE άνοιξε από τον ίδιο, για να εισπράξει αρνητικές απαντήσεις από τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Οσο όμως και αν ο κ. Κόκκαλης προσπαθεί να μεταθέσει τη συζήτηση, αυτή εξελίσσεται και έχει λάβει διαστάσεις στην ευρύτερη επιχειρηματική αγορά. Οι τραπεζίτες έχουν ήδη εικόνα για την κατάσταση των μεγάλων επιχειρήσεων. Γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις επιδόσεις τους και δεν διστάζουν να προβλέψουν ανακατατάξεις μεγάλες στο προσεχές διάστημα, όσο ο ανταγωνισμός θα διευρύνεται και θα επικυριαρχούν οι όροι της απαιτητικής Ευρωζώνης, στη μέχρι πρότινος ελεγχόμενη μικρή ελληνική αγορά.
Αλλαγές στο στάτους
Δεν είναι λίγοι εκείνοι στην τραπεζική αγορά που πιστεύουν ότι η παρούσα περίοδος προσαρμογής, η οποία συνέπεσε με την αποκάλυψη των βαρών της χρηματιστηριακής υπερμεγέθυνσης, θα φέρει μεγάλες αλλαγές στο εγχώριο επιχειρηματικό στάτους. Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι στη νέα φάση θα ενισχυθούν τα παλιά τζάκια, οι παραδοσιακοί παραγωγοί – επιχειρηματίες, οι οποίοι επέδειξαν αυτοσυγκράτηση στην εποχή της τρέλας και αντί υπερφίαλων χρηματιστηριακών παιγνίων επιδόθηκαν στην πραγματική ανάπτυξη και εξυγίανση των μονάδων τους, έχτισαν υποστηρικτικές συμμαχίες και ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητά τους, διατηρώντας το λειτουργικό κόστος σε ελεγχόμενα επίπεδα. Αναφέρονται ενδεικτικά οι Στασινόπουλοι, οι Μαρινόπουλοι, οι Κυριακόπουλοι, οι Κανελλόπουλοι και άλλοι νεότεροι δυναμικοί επιχειρηματίες, όπως ο Λάτσης, και πολλοί ακόμη που στηρίζονται σε πραγματικές επενδύσεις και διατηρούν ανοιχτούς διαύλους με το εξωτερικό, που τους δίδει την ευκαιρία να συνδεθούν με διεθνείς παγκοσμιοποιημένους ομίλους, ικανούς να κινητοποιήσουν κεφάλαια και να φέρουν νέες ιδέες στη χώρα.
Αυτές οι παλιές επιχειρηματικές οικογένειες και οι μεγάλοι κεφαλαιούχοι επενδυτές με τις διεθνείς διασυνδέσεις θα είναι εκείνοι οι οποίοι θα εκμεταλλευθούν το νέο περιβάλλον και θα κυριαρχήσουν στη νέα περίοδο των ενεργειακών επενδύσεων, θα διαμορφώσουν, κατά πώς φαίνεται, το νέο επιχειρηματικό στάτους στην Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας.
Αντιθέτως, οι τραπεζίτες πιστεύουν ότι η νέα περίοδος θα αποδειχθεί οδυνηρή για τα νέα τζάκια, τους νεοεπιχειρηματίες της τελευταίας 15ετίας, οι οποίοι στήριξαν την πρόοδό τους στη διασύνδεση με το κράτος και στους μηχανισμούς ευθείας ή έμμεσης κρατικής επιδότησης. Οσο τούτοι οι μηχανισμοί θα υποχωρούν και οι διατηρούμενοι θα γίνονται απαιτητικότεροι, το περιβάλλον για τα νέα τζάκια των προμηθευτών, των ενδιάμεσων και των αντιπροσώπων θα δυσκολεύει και θα απαιτεί κινήσεις γρήγορες χωρίς αναστολές.
Ειδικώς ο τομέας της πληροφορικής και εκείνος της εμπορίας αγαθών και υπηρεσιών θα δεχθεί πίεση μεγάλη, καθώς δεν θα μπορεί να ξεπεράσει τα βάρη της προηγούμενης περιόδου. Επίσης ο κλάδος των αερομεταφορών και της ακτοπλοΐας θα περάσουν περίοδο ισχυρής πίεσης, ενώ ακόμη και ο κλάδος των MME, που κυριαρχείται από επιχειρήσεις με υψηλό λειτουργικό κόστος, χρηματοοικονομικά βάρη, χωρίς ασφαλή διαδοχή στο μάνατζμεντ, θα εισέλθει σε φάση σοβαρής αναδιάρθρωσης. Οσες εκ του συνόλου των επιχειρήσεων δεν καταφέρουν εγκαίρως να προσαρμοσθούν και δεν βρουν εναλλακτικές διεξόδους μέσω συμμαχιών και συνεργασιών, θα περιπέσουν βαθμιαία στην αφάνεια και στην προβληματικότητα υπό το βάρος της υπερχρέωσης και της μη ανταγωνιστικής παραγωγής.
Τούτες ακριβώς οι συνθήκες επιτείνουν τα σενάρια των ανακατατάξεων στον ευρύτερο επιχειρηματικό χώρο εντός του πρώτου εξαμήνου του 2002. Ανώτερο τραπεζικό στέλεχος, που είναι σε θέση να γνωρίζει την οικονομική θέση και επίδοση πολλών επιχειρήσεων, αναμένει εντυπωσιακές κινήσεις τους επόμενους έξι μήνες, κυρίως στους τομείς των τραπεζών, της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, των κατασκευών, των τροφίμων και του εμπορίου, καθώς ο ανταγωνισμός θα γίνεται πιεστικότερος και θα απαιτεί πιο καθαρές λύσεις.
Σ’ αυτό το περιβάλλον της αναδιάρθρωσης, που θα δημιουργεί κατά καιρούς κρίσεις τοπικού χαρακτήρα, η κυβέρνηση θέλει να ελπίζει ότι θα έχει την ευκαιρία να διαμορφώσει διεξόδους. Αποδίδει μεγάλη σημασία στον ενεργειακό τομέα και υπολογίζει ότι από εκεί θα προέλθει η νέα οικονομική άνθηση.
Με τους Ρώσους
Ο πρωθυπουργός κ. K. Σημίτης έδειχνε ενθουσιασμένος το βράδυ της περασμένης Παρασκευής μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και την επιτυχή μετοχοποίηση της ΔΕΗ, που πριν από λίγο καιρό έμοιαζε προβληματική, λόγω της επικρατούσης αστάθειας στις διεθνείς και την εγχώρια κεφαλαιαγορά. Μετέδιδε προς πάσα κατεύθυνση ότι ο ενεργειακός τομέας μπορεί να προσφέρει τη ζητούμενη επενδυτική διέξοδο και να αναγεννήσει το ενδιαφέρον των διεθνών αγορών για την ελληνική οικονομία.
Αν όντως πραγματοποιηθούν τα ενεργειακά προγράμματα που συζητήθηκαν στην Αθήνα με την υψηλή ρωσική αντιπροσωπεία, τότε μπορεί να υπολογίζει κανείς ότι η Ελλάδα είναι σε θέση να μετεξελιχθεί από απλή καταναλώτρια ενέργειας σε αποθεματική χώρα, ενισχύοντας τη στρατηγική θέση της στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής και της Ανατολικής Μεσογείου. Ισως τα παραπάνω να μοιάζουν με άπιαστο όνειρο, αλλά οι συζητήσεις με τους αναγεννημένους Ρώσους, που έχουν ξεπεράσει τους Σοβιετικούς μεγαλοϊδεατισμούς και αναζητούν επιβεβαίωση μέσω της οικονομικής ανασυγκρότησης, ήταν πολύ συγκεκριμένες και δικαιολογούν την αισιοδοξία του πρωθυπουργού.
Εκεί τυπώθηκαν οι πρώτες ελληνικές εφημερίδες, βιβλία και περιοδικά, εκεί αναδείχθηκε ο διάσημος αρχιμουσικός Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, ο τρισέγγονος του Θεόδωρου Καραγιάννη από την Κοζάνη.