Αγώνα δρόμου ώστε να ολοκληρωθεί μέσα στο 2023 το μεγαλύτερο μέρος των απαραίτητων υποδομών για τα λύματα δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Στο επίκεντρο της προσπάθειας βρίσκονται οι κωμοπόλεις, στις οποίες ο αριθμός των εγκαταστάσεων που λειτουργεί εξακολουθεί να είναι πολύ μικρός, παρότι με βάση την κοινοτική νομοθεσία έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί από το… 2005. Το ενθαρρυντικό είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των απαραίτητων έργων έχει ώριμες μελέτες και βρίσκεται σε διαδικασίες δημοπράτησης.
Με βάση τις προδιαγραφές που έχει θέσει η Ε.Ε. (μόνιμος πληθυσμός, πυκνότητα, κ.ά.), η Ελλάδα έχει 399 οικισμούς «γ΄ προτεραιότητας», δηλαδή με 2.000-15.000 κατοίκους. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή του υπουργείου Περιβάλλοντος, από αυτούς οι 125 είναι συμμορφωμένοι με την κοινοτική νομοθεσία για τη διαχείριση των λυμάτων και ακόμα 22 πρόσφατα ολοκλήρωσαν τα απαραίτητα έργα και μένει να αξιολογηθούν. Υποδομές με προβλήματα στη λειτουργία έχουν 25 οικισμοί. Τέλος, 172 οικισμοί προγραμματίζονται ή έχουν ήδη ενταχθεί στο τρέχον ΕΣΠΑ. Απομένουν 30 οικισμοί χωρίς μελετητική ωριμότητα, για τους οποίους έχει προβλεφθεί χρηματοδότηση. Οι συνολικές ανάγκες εκτιμώνται σε 1,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περί το 1 δισ. θα καλυφθεί από το τρέχον ΕΣΠΑ, περίπου 204 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, ενώ εκτιμάται ότι 260 εκατ. ευρώ θα χρειαστούν από το επόμενο ΕΣΠΑ.
«Εχουμε καταρτίσει ένα σχέδιο για κάθε Περιφέρεια και πρόσφατα υπογράψαμε μια προγραμματική σύμβαση με τα συναρμόδια υπουργεία και φορείς, ξεκαθαρίζοντας τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει ο καθένας σε αυτή την προσπάθεια», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, γενικός γραμματέας Περιβάλλοντος και Υδάτων και πρόεδρος της «επιτροπής καθοδήγησης», του οργάνου που συντονίζει την προσπάθεια.
«Θέλουμε να συμβασιοποιηθούν έως το τέλος του 2020 όσο το δυνατόν περισσότερα έργα και σε αυτό εστιάζουμε τώρα την προσπάθειά μας. Παράλληλα, πολλά έργα έχουν ήδη ξεκινήσει, έχουν απορροφηθεί περίπου 274 εκατ. ευρώ, τα οποία θα φθάσουν τα 330 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους.
Απομένουν 50 οικισμοί, οι λεγόμενοι “ορφανοί”, από τους οποίους οι 20 έχουν ώριμα ή σχεδόν ώριμα έργα (και αναζητείται χρηματοδότηση) και 30 έχουν ανάγκη μελετών». Από τους 30 οικισμούς, οι 11 βρίσκονται στην Αττική (Κίτσι, Αγία Μαρίνα Κορωπίου, Ανάβυσσος, Λαγονήσι, Παλαιά Φώκαια, Σαρωνίδα, Αυλώνας, Μαρκόπουλο Ωρωπού, Νέα Παλάτια, Χαλκούτσι, Λεοντάριο), 7 στην Κεντρική Μακεδονία και 3 στο Νότιο Αιγαίο.
Η βασικότερη εκκρεμότητα της χώρας παραμένει η κατασκευή των δύο μεγάλων βιολογικών καθαρισμών στην Ανατολική Αττική, οι οποίοι θα εξυπηρετήσουν πόλεις (Σπάτα – Ραφήνα – Μαραθώνας). Τη δημοπράτηση και ανάθεση των έργων έχει αναλάβει η ΕΥΔΑΠ. «Η αλήθεια είναι ότι έχουν καθυστερήσει, όμως η κατάσταση είναι ελεγχόμενη», λέει ο κ. Αραβώσης. «Οι καθυστερήσεις αφορούν την ολοκλήρωση και έγκριση των μελετών. Η υπόθεση παρακολουθείται στενά από συμβούλους της Ε.Ε.».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι χώρες που έχουν ήδη καλύψει εδώ και χρόνια όλους τους οικισμούς έως και γ΄ προτεραιότητας, πλέον ασχολούνται με τους μικρότερους των 2.000 κατοίκων (δ΄ προτεραιότητας). Οπως επισημαίνει ο κ. Αραβώσης, η Ε.Ε. δεν επιτρέπει στην Ελλάδα να ανοίξει το κεφάλαιο αυτό, προτού κλείσει όλα τα προηγούμενα. «Νομίζω ότι η τεχνική γραμματεία υδάτων είναι πολύ αποτελεσματική και επιτέλους βλέπουμε τον μεγαλύτερο αριθμό των έργων να είναι σε τροχιά», καταλήγει.