Είναι προτιμότερο να αποδειχθεί ότι λάβαμε υπερβολικά μέτρα για να περιορίσουμε αυτόν τον κορωνοϊό, παρά ότι δεν λάβαμε τα μέτρα που μπορούσαμε για να αποτρέψουμε δυνητικά ολέθριες συνέπειες. Στην εκτίμηση αυτή προβαίνει ο καθηγητής Κοινωνικής και Φυσικής Επιστήμης στο Γέιλ, Νικόλας Χρηστάκης. Μιλώντας στην «Κ», εξηγεί ότι μια κρίση σαν τη σημερινή η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει κάθε 50 χρόνια, χαρακτηρίζει αρκετά πιθανή την ύφεση του φαινομένου το καλοκαίρι και τονίζει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε καλύτερη θέση απ’ ό,τι η Ιταλία, η οποία «ήταν άτυχη». Από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, χαρακτηρίζει «θέατρο ασφάλειας» την απόφαση του Τραμπ να μπλοκάρει την αεροπορική γέφυρα που ενώνει τις ΗΠΑ με την Ευρώπη.
– Πόσο ανησυχητική είναι η εξέλιξη του κορωνοΐού σε αυτήν τη φάση; Το πρόβλημα είναι εδώ και ήδη το αντιμετωπίζουμε, το ερώτημα είναι πόσο δρόμο έχουμε ακόμη μπροστά μας.
– Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε 10 χρόνια ο κόσμος αντιμετωπίζει μια επιδημία. Το διαφορετικό στοιχείο στην περίπτωση του COVID-19 είναι ότι πρόκειται για επιδημία, εν προκειμένω πανδημία, την οποία συναντάμε κάθε 50 ή ακόμη και 100 χρόνια. Την τελευταία φορά που η ανθρωπότητα αντιμετώπισε αντίστοιχη κρίση ήταν το 1957. Εξ ου και η ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας είναι αντίστοιχα μεγαλύτερη. Σε κάθε περίπτωση, γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε για να το αντιμετωπίσουμε.
– Υπάρχει πλέον μια πιο καθαρή εικόνα κατά πόσον το καλοκαίρι αυτό καθαυτό θα περιορίσει τον ιό;
– Το σενάριο αυτό συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες, ωστόσο, δεν είμαστε ακόμη σίγουροι. Συνήθως έτσι γίνεται με μια επιδημία. Ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, δεν είναι μόνο η θετική επίπτωση της υψηλότερης θερμοκρασίας, αλλά και η αλλαγή των ανθρώπινων συνηθειών την καλοκαιρινή περίοδο, η οποία βοηθά στην τιθάσευση του φαινομένου. Μένει να το δούμε στην πράξη.
– Πώς αξιολογείτε τη διαχείριση της κρίσης από τη διεθνή κοινότητα; Η Κίνα δείχνει να έχει περιορίσει κάπως το πρόβλημα.
– Η Κίνα έχει πράγματι σταματήσει τη μετάδοση του προβλήματος, αλλά βεβαίως δεν έχει σκοτώσει τον ιό, ο οποίος μπορεί να επιστρέψει. Εχουν καταφέρει όμως να ισιώσουν την καμπύλη. Είναι πολύ διαφορετικό, για παράδειγμα, 2 εκατ. άνθρωποι να αρρωστήσουν μέσα σε 10 μήνες από το να αρρωστήσουν μέσα σε μόλις ένα μήνα. Είναι καταλυτικό για τη δυνατότητα των νοσοκομείων να διαχειριστούν τα περιστατικά. Κάτι που δεν είδαμε ακριβώς στην Ιταλία.
– Τι πήγε στραβά στην Ιταλία και ποια είναι τελικά τα σημεία εκείνα που καθιστούν επιτυχή ή ανεπιτυχή μια εθνική πολιτική καταπολέμησης του ιού;
– Η Ιταλία δεν έκανε απαραιτήτως κάτι λάθος, αλλά ήταν άτυχη. Η επιδημία άρχισε με μόλις δύο κρούσματα που ήρθαν από την Κίνα, τα οποία όμως μετέδωσαν τον ιό σε 43 ανθρώπους, με αποτέλεσμα να ξεφύγει γρήγορα το πρόβλημα. Ισως καθυστέρησαν λίγο τους περιορισμούς στην καθημερινότητα των πολιτών, σε αντίθεση με την Ελλάδα.
– Αξιολογείτε, δηλαδή, θετικά τα αντανακλαστικά της Ελλάδας σε αυτήν την κρίση;
– Ναι, νομίζω ότι τα μέτρα που λαμβάνουν οι ελληνικές αρχές είναι σωστά. Υπάρχει πράγματι η πιθανότητα να υπερβάλλουμε. Είναι όμως επίσης πιθανό να μην υπερβάλλουμε. Θα πρέπει όλοι μας να επικοινωνήσουμε στον κόσμο την ανάγκη της κοινωνικής αποστασιοποίησης σε αυτήν τη συγκυρία. Να κάνουμε τα ψώνια μας με μία αντί για τέσσερις επισκέψεις στο σούπερ μάρκετ, να σταματήσουμε τα φιλιά και τις χειραψίες. Και θα πρέπει να προετοιμάσουμε τον κόσμο για το ενδεχόμενο αυτές οι συνθήκες να έχουν μακρά διάρκεια. Αν λάβουμε τα μέτρα και αποδειχθεί ότι υπερβάλλαμε, θα θυμώσουν. Αν όμως δεν λάβουμε τα μέτρα και αποδειχθεί ότι δεν υπερβάλλαμε, θα θυμώσουν επίσης. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση, ευρύτερα, να διασφαλίσουμε ότι τα νοσοκομεία προετοιμάζονται καταλλήλως αυτές τις ώρες.
– Ποια είναι η γνώμη σας για την επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ να απαγορεύσει τις πτήσεις μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ;
– Θα τη χαρακτήριζα «θέατρο ασφαλείας». Είναι μάταιο. Ο ιός βρίσκεται ήδη στις ακτές των ΗΠΑ. Το μέτρο αυτό δεν θα κάνει τη διαφορά στην καταπολέμηση του προβλήματος.