Εναλλακτικές λύσεις για την άμεση αποσυμφόρηση των νησιών αναζητεί η κυβέρνηση, καθώς το σενάριο της δημιουργίας μικρών κλειστών δομών στην ενδοχώρα, παρόλο που δεν εγκαταλείπεται, φαίνεται πως δεν μπορεί να υλοποιηθεί όσο άμεσα απαιτείται από τις συνθήκες. Ετσι, μέσα στους επόμενους δύο μήνες σχεδιάζεται η αποχώρηση από τα κέντρα φιλοξενίας (camp) και τα διαμερίσματα περίπου 10.000 ατόμων που είναι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, αλλά παραμένουν στις δομές που τυπικά προορίζονται για τη στέγαση αιτούντων άσυλο. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθούν κενές θέσεις, ώστε να μεταφερθεί από τα νησιά αντίστοιχος αριθμός ατόμων.
Παράλληλα, όπως εξαγγέλθηκε, θα δοθεί η δυνατότητα σε 5.000 άτομα από όσα έχουν φτάσει στα νησιά έως το τέλος του 2019 να λάβουν 2.000 ευρώ εφόσον μπουν σε πρόγραμμα εθελουσίας επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους μέσα στο επόμενο εικοσαήμερο. Αξίζει να σημειωθεί ότι κανονικά τα χρήματα που προβλέπονται στο πλαίσιο του προγράμματος εθελουσίων επιστροφών είναι 370 ευρώ.
Με αυτούς τους δύο τρόπους η κυβέρνηση σχεδιάζει να δημιουργήσει θέσεις για αιτούντες άσυλο στην ενδοχώρα, χωρίς παράλληλα να χρειαστεί να φτιάξει άμεσα νέες δομές.
Τα εμπόδια
Το πρόγραμμα της δημιουργίας πολλών μικρών κλειστών ή το λιγότερο ελεγχόμενων δομών στην ενδοχώρα, έτσι ώστε να υπάρξει διαμοιρασμός των βαρών, παρότι φαντάζει δίκαιο, συνάντησε πολλές αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.
Την προηγούμενη Παρασκευή εξέπνευσε τυπικά η προθεσμία που το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου είχε δώσει στην τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου η τελευταία να προτείνει χώρους δημιουργίας κλειστών δομών στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ωστόσο, τόσο οι δήμαρχοι όσο και οι περιφερειάρχες προτίμησαν τη λύση «στρίβειν διά του αρραβώνος» καλώντας την κυβέρνηση να προτείνει εκείνη αριθμό ατόμων που θα πρέπει να φιλοξενηθούν ανά περιφέρεια –με βάση την αρχή του 1% του υφιστάμενου πληθυσμού– προκειμένου στη συνέχεια οι τοπικές αρχές να προτείνουν σημεία. Είναι φανερό, βέβαια, ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε έναν καινούργιο γύρο ατέρμονων διαπραγματεύσεων.
«Την επόμενη φορά που θα βρεθώ στις Βρυξέλλες διεκδικώντας την περίφημη αλληλεγγύη, πώς θα απαντήσω στο ερώτημα για το μέγεθος της αλληλεγγύης που συνάντησα στη χώρα μου; Οι “ομόφωνες” αποφάσεις που βγάζουν το ένα μετά το άλλο τα συλλογικά όργανα των ηπειρωτικών περιοχών που καλούνται να υποδεχθούν μερικές εκατοντάδες μετανάστες για να μπορέσει να υλοποιηθεί η εθνικά αναγκαία αποσυμφόρηση των νησιών, μας δείχνουν τον νέο πατριωτισμό που αναπτύσσεται στη χώρα, τον ανέξοδο. Γενικά οι νησιώτες περισσότερη αλληλεγγύη βρίσκουμε στην Ευρώπη παρά στη χώρα μας», γράφει ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, σε ανάρτησή του στο Facebook, λίγες ώρες μετά τη συνεδρίαση της ΕΝΠΕ (Ενωσης Περιφερειών Ελλάδας), την προηγούμενη εβδομάδα, με θέμα το μεταναστευτικό. Σε αυτή τη συνεδρίαση ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης εξήγησε στους αιρετούς της δεύτερης βαθμίδας της αυτοδιοίκησης ότι τα πράγματα είναι οριακά και τους ζήτησε να «βάλουν πλάτη» προτείνοντας χώρους. Η πρόταση πρέπει να έρθει από την κυβέρνηση, απάντησαν οι παρευρεθέντες.
«Το 2016 είχε χτυπήσει το τηλέφωνό μου και ήταν ο τοπικός αυτοδιοικητικός της Βαλένθια. Μου είπε τότε ότι βλέπει πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα και θέλει να βοηθήσει. “Δέχομαι να φιλοξενήσω 1.000 άτομα”. Τέτοιο τηλεφώνημα όλα αυτά τα πέντε χρόνια δεν το έχω δεχθεί ποτέ από Ελληνα συνάδελφο», λέει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου. «Το σχέδιο της αποσυμφόρησης των νησιών υπονομεύεται με άθλιο τρόπο από το εσωτερικό της χώρας. Τι είδους πατριωτισμός είναι αυτός που θέλεις να τα βάλουμε με τους Τούρκους, αλλά δεν μπορείς να πάρεις 500 άτομα από τα νησιά που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή;» καταλήγει.