Στο Μέτσοβο, αν και δεν υπάρχει κρούσμα κορωνοϊού, οι ντόπιοι ακολουθούν με ευλάβεια τα μέτρα, στην Αίγινα κυκλοφορούν έξω κυρίως οι επισκέπτες και οι Αθηναίοι και λίγοι ντόπιοι που κάνουν βόλτα στην παραλία, στην Κω οι μαθητές συνεχίζουν τα μαθήματά τους μέσω Skype, αλλά οι ηλικιωμένοι συνεχίζουν τη ζωή τους σχεδόν κανονικά, κάνοντας τα ψώνια και τις βόλτες τους. Στη Μονεμβασιά η ερήμωση είναι πρωτοφανής, ελάχιστοι άνθρωποι κυκλοφορούν και στον οικισμό της Γέφυρας και μέσα στο Κάστρο.
Οι άμυνες μιας μικρής κοινωνίας
Μέχρι τώρα δεν υπάρχει επιβεβαιωμένο κρούσμα στο Μέτσοβο, γι’ αυτό οι κάτοικοι δεν είναι πολύ χαρούμενοι με την παρουσία επισκεπτών. Θεωρούν πως ο μόνος τρόπος να φτάσει εκεί ο ιός είναι μέσω των ταξιδιωτών, έτσι όταν το Σάββατο έφτασε ένα λεωφορείο με Ασιάτες εκδρομείς πανικοβλήθηκαν, κλείστηκαν όλοι μέσα.
Τηρείται η απαγόρευση λειτουργίας καταστημάτων και ελάχιστο κόσμο μπορεί να δει κανείς μόνο στα αραιά πλέον πηγαδάκια που σχηματίζονται στο πεζούλι της Αγίας Παρασκευής, στην κεντρική πλατεία, απέναντι από το καφέ που λειτουργεί με ροφήματα στο χέρι. Και εκεί κρατούνται οι ενδεδειγμένες αποστάσεις.
Οι φούρνοι δουλεύουν περισσότερο, καθώς τώρα αγοράζουν ψωμί και όσοι πριν έτρωγαν κυρίως σε εστιατόρια και ταβέρνες. Στην εκκλησία υπάρχει μειωμένη προσέλευση, ενώ και η μετάληψη αφορά περιορισμένο αριθμό πιστών. Γενικά πάντως οι ντόπιοι θεωρούν χρέος τους να μην κυκλοφορούν όταν δεν χρειάζεται και κατακρίνουν όσους πράττουν διαφορετικά. Το κοινωνικό σχόλιο λειτουργεί καταλυτικά στην εφαρμογή των κανόνων. Αν και βρισκόμαστε μόνο στην αρχή της καραντίνας, οι Μετσοβίτες, αν νιώσουν την ανάγκη, μπορούν να πάρουν τον αέρα τους στον Αβερώφειο κήπο, να περπατήσουν ή να κάνουν μια ωραία ποδηλατάδα στο δάσος που αγκαλιάζει το χωριό.
«Θέλω να συνεχίσω, αλλά…»
Τρεις ώρες αφότου ανακοινώθηκε το κλείσιμο καφέ και εστιατορίων, ο Θοδωρής Μοίρας είχε ήδη κάνει τις απαραίτητες αλλαγές ώστε να μείνει το καφέ του στην Αίγινα ανοιχτό. «Ο χώρος απολυμάνθηκε πλήρως και το καθιστικό έκλεισε», λέει ο επιχειρηματίας. «Καθώς είχαμε ήδη άδεια για ντελίβερι, φάνηκε να είναι μια αλλαγή ωφέλιμη για όλους, για το προσωπικό μου και τους πελάτες μας. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσα να συνεχίσω να εργάζομαι και να πληρώνω τουλάχιστον μερικούς από τους υπαλλήλους μου. Προετοιμάζουμε όσα υπάρχουν στο μενού, αλλά αντί να φοράμε τις κανονικές ποδιές, φοράμε μάσκες μέσα στο κατάστημα και τρεις από τους υπαλλήλους μου βάζουν τα κράνη τους και παραδίδουν τις παραγγελίες στις πόρτες των ανθρώπων. Αλλά δεν ξέρω πόσο καιρό μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Οι παραγγελίες είναι λίγες και σχεδόν κανείς δεν παραγγέλνει φαγητό. Φοβούνται. Επίσης, μερικοί λένε ότι δεν θα υπάρξουν άμεσα οφέλη για τα εστιατόρια που παραμένουν ανοιχτά. Οι περισσότεροι παίρνουν καφέ και φεύγουν για να τον πιουν, όπως βλέπω στο Instagram, στο σπίτι ενώ συνεχίζουν να εργάζονται, άλλοι τον απολαμβάνουν έξω, σε πεζοπορίες κατά μήκος της ακτής. Ενώ οι περισσότεροι ντόπιοι ακολουθούν τις οδηγίες και μένουν σπίτι, όσοι κυκλοφορούν μοιάζουν να το κάνουν για ασήμαντους λόγους. Είναι ηλικιωμένοι, τουρίστες και Αθηναίοι που ήρθαν στο νησί να πάρουν καθαρό αέρα. Η Αίγινα είναι γεμάτη με εξοχικά, και το βράδυ, από τα ολοένα και περισσότερα φωτισμένα παράθυρα μπορείς να δεις πόσοι επιπλέον έχουν έρθει. Είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος να το δεις, αφού τα καταστήματα που είναι ακόμα ανοιχτά, είναι άδεια. Ομως είναι απογοητευτικό να βλέπεις ανθρώπους που φθάνουν από την πόλη, να κυκλοφορούν. Τι γίνεται αν αρρωστήσουν, δεν έχουμε αρκετά κρεβάτια στο μικρό μας νοσοκομείο. Η γυναίκα μου και η κόρη μου μένουν στο σπίτι, όπως οι περισσότερες οικογένειες με παιδιά. Ο κακός καιρός, με τον άνεμο να σφυρίζει στον Σαρωνικό, έριξε τη διάθεση. Θέλω να κρατήσω την επιχείρησή μου ανοιχτή για να υποστηρίξω την κοινότητα, αλλά η υπομονή μου τελειώνει, είμαι κουρασμένος και φοβάμαι».
«Διαδικτυακά μαθήματα»
«Εδώ στην Κω γενικώς τηρούμε, όσοι μπορούμε, το “μένουμε σπίτι”» σημειώνει η εκπαιδευτικός Σοφία Καραγιάννη. «Είμαι καθηγήτρια αγγλικών και φωτογραφίας σε σχολείο, οπότε έχω κλειστεί μέσα αρκετές μέρες. Παρακολουθώ ένα σεμινάριο για τον σχολικό εκφοβισμό, με τηλεκπαίδευση, αλλά και μαθήματα ισπανικών, ενώ αποφασίσαμε με τους μαθητές μου να συνεχίσουμε τα μαθήματα διαδικτυακά! Οπότε τους βάζω ασκήσεις φωτογραφίας εντός σπιτιού και αυτά απασχολούνται και διατηρούν τον ενθουσιασμό τους. Επίσης, συμμετέχουμε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Tipping Point, μέσω της πλατφόρμας 100mentors: επιλέγουν τα παιδιά το θέμα τους και τον μέντορά τους και συνδεόμαστε μαζί του. Τώρα ζητήσαμε να δούμε τον φωτογράφο Παναγή Χρυσοβέργη για να μας συμβουλεύσει για τα μαθήματα από απόσταση και εντός σπιτιού. Κατά τα άλλα, ο κόσμος κυκλοφορεί διακριτικά, από μακριά κι αγαπημένοι πάντα. Παρ’ όλα αυτά, καθώς είμαι χειμερινή κολυμβήτρια, χθες που πήγα να κολυμπήσω, η παραλία ήταν γεμάτη κόσμο και οικογένειες. Τα μαγαζιά έχουν κλείσει και έχουν πάψει όλες οι δραστηριότητες – ακόμη και οι οργανωμένες πεζοπορίες παρότι είναι υπαίθριες. Τους παππούδες δεν μπορούμε να μαζέψουμε με τίποτα. Είναι ηρωικοί τύποι, τι να πω… Βγαίνουν κανονικά για τα ψώνια τους, το κολύμπι τους, σαν να μην τους αγγίζει η κατάσταση. Σε κάποια σούπερ μάρκετ υπάρχουν ήδη ελλείψεις. Σήμερα σταμάτησε και η γραμμή που μας συνδέει με Τουρκία, ενώ ακούστηκε ότι μπορεί να διακοπούν και ελληνικά δρομολόγια. Εμάς το νησί μας στηρίζεται στον τουρισμό και με τα μέτρα που λήφθηκαν καταλαβαίνουμε πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα. Ποιος ξέρει τι μας περιμένει».
«Να μην παραιτηθούμε, να είμαστε παρόντες»
«Είμαι χειμερινός κολυμβητής. Τη Δευτέρα πήγα για κολύμπι. Αυτό είναι το θετικό της επαρχίας, το περιβάλλον είναι τέτοιο που σε ανεβάζει. Η φυσική ομορφιά είναι από μόνη της αντικαταθλιπτική», λέει ο Γιώργος Τσιμπίδης, ιδιοκτήτης της Οινοποιητικής Μονεμβασίας. «Γενικά, πάντως, ο κόσμος μένει σπίτι του. Η πόλη της Μονεμβασιάς παρουσιάζει πρωτοφανή ερήμωση, ελάχιστοι άνθρωποι κυκλοφορούν και στον οικισμό της Γέφυρας και μέσα στο Κάστρο. Αυτό που βλέπω και ακούω να συμβαίνει είναι ότι πολλοί Αθηναίοι έχουν αρχίσει και κατεβαίνουν στα χωριά. Ισως νιώθουν πιο ασφαλείς, επειδή είναι το περιβάλλον τέτοιο που τους επιτρέπει να περάσουν την κρίση πιο ευχάριστα. Ετσι όμως καταργείται η έννοια της καραντίνας. Μέχρι τώρα ήξερες ότι κινείσαι σ’ έναν χώρο όπου δεν υπήρχαν κρούσματα, κάτι που πια αλλάζει. Σε ό,τι με αφορά, πιστεύω ότι τηρώντας φυσικά τους κανόνες αυτοπροστασίας και προστασίας των συνανθρώπων μας, πρέπει να αναπτύξουμε μία ψυχολογία πιο ενεργής στάσης απέναντι στο πρόβλημα. Δεν πρέπει να παραιτηθούμε από πράγματα που σχεδιάσαμε. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες της κατάστασης. Σίγουρα ο τουρισμός, που λέμε ότι είναι η βαριά βιομηχανία μας, θα πληγεί. Σε μια στιγμή εύθραυστη, πάνω που πήγαμε να ανακάμψουμε. Το οινοποιείο λειτουργεί σε συνάρτηση με την κοινωνία. Εμείς δεν πουλάμε σε σούπερ μάρκετ και όταν σταματούν να λειτουργούν χώροι όπου διαθέτουμε τα προϊόντα μας (π.χ. εστιατόρια), υπάρχει πρόβλημα. Συν τοις άλλοις, δεν μπορούμε να βασιστούμε στις εξαγωγές, όπως στην οικονομική κρίση που λέγαμε ότι θα απευθυνθούμε σε άλλες, πιο ενεργές αγορές. Παρ’ όλα αυτά, επιμένω ότι πρέπει να διατηρούμε το σθένος, την αισιοδοξία και τη δημιουργικότητά μας. Να είμαστε παρόντες. Αυτό είναι το στοίχημα».