Ετοιμη να προσφέρει βοήθεια με τον σχεδιασμό και την εκτύπωση αναλώσιμων υγειονομικών υλικών και ιατρικού εξοπλισμού είναι η Μονάδα Ιατρικής Τρισδιάστατης Εκτύπωσης και Υπολογιστικά Καθοδηγούμενης Χειρουργικής που εδρεύει στο Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Ηδη, ο επιστημονικός υπεύθυνος της μονάδας κ. Παναγιώτης Διαμαντόπουλος, ερευνητής καθηγητής Υπολογιστικής Χειρουργικής και εξειδικευμένος Εμβιομηχανικός, δουλεύει με την ομάδα του πάνω στον σχεδιασμό μάσκας και προστατευτικών προσώπου, που θα μπορούσαν ιδανικά να εκτυπωθούν ακόμη και από έναν οικιακό 3D εκτυπωτή.
Κάνοντας, όμως, τη σημαντική υποσημείωση: «Η εκτύπωση μασκών ή άλλων “αντικειμένων” στο σπίτι με υλικά που δεν ανταποκρίνονται σε κατάλληλες προδιαγραφές (π.χ. δυνατότητα απολύμανσης ή και αποστείρωσης) με βάση σχέδια που κυκλοφορούν ήδη στο Διαδίκτυο, ενέχει σοβαρό κίνδυνο, καθώς μπορεί να μην προσφέρουν την απαραίτητη προστασία!».
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Διαμαντόπουλος, «έχουμε αναλάβει ήδη σχετικές πρωτοβουλίες και έχουμε ήδη οργανώσει την κατάλληλη ομάδα, ώστε αν και εφόσον υπάρξει ανάγκη, να ανταποκριθούμε άμεσα στον σχεδιασμό προσαρμοσμένων σε ειδικές ανάγκες ιατρικών εργαλείων, εξαρτημάτων, αναλώσιμων, ή όποιων άλλων αντικειμένων κλινικού ενδιαφέροντος, τα οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να διοχετευθούν για παραγωγή σε εργοστάσια, εργαστήρια ή ακόμα και στο σπίτι, ανάλογα με την ανάγκη. Γενικότερος σκοπός, είναι η οργάνωση μιας εναλλακτικής γραμμής παραγωγής, μέσα από ένα δίκτυο “3D Printing”, η οποία θα μπει σε λειτουργία προκειμένου να καλύψει τις όποιες άμεσες ανάγκες προκύψουν κατά προτεραιότητα και στον βαθμό που είναι δυνατόν, πάντα σε συνεργασία με τον ΕΟΦ». Και ο κ. Διαμαντόπουλος προτείνει: «Ελπίζοντας πως τελικά δεν θα χρειαστεί, οργανωνόμαστε, είμαστε σε συνεργασία με εργαστήρια στην αγορά και παραμένουμε στη διάθεση των αρμόδιων φορέων και του συστήματος υγείας για να καλύψουμε τυχόν κενά και ελλείψεις».
Ενας από τους βασικούς λόγους ανάπτυξης της Ιατρικής Τρισδιάστατης Εκτύπωσης, όπως και σκοπός της μονάδας στο Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, «είναι ακριβώς ο σχεδιασμός και η κατασκευή εξατομικευμένων λύσεων για την κλινική πράξη, ώστε να επιταχυνθούν οι παραδοσιακές διαδικασίες παραγωγής, οι οποίες είναι συνήθως ιδιαίτερα χρονοβόρες. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ιατρική Τρισδιάστατη Εκτύπωση σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά ένα εργοστάσιο και παραδοσιακές γραμμές παραγωγής προϊόντων. Λειτουργεί υποστηρικτικά. Επίσης, δεν παρακάμπτει τους κανονισμούς που ισχύουν για την παραγωγή ιατρικού εξοπλισμού, την πνευματική ιδιοκτησία, όπως και διαδικασίες πιστοποίησης που θα πρέπει πάντα να ακολουθούνται πριν από οποιαδήποτε χρήση», σημειώνει ο κ. Διαμαντόπουλος. «Γι’ αυτό τον σκοπό η Μονάδα έχει κατ’ αρχάς αναλάβει τον ρόλο του γενικότερου συντονισμού και της οργάνωσης όλων των ιδιωτικών πρωτοβουλιών σχετικά με την εφαρμογή του 3D Printing στην Ιατρική. Δρα ως κέντρο αναφοράς για προσφορά ή λήψη βοήθειας και, σε συνεργασία και άμεση επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς, αναλύει τις δυνατότητες και θέτει προτεραιότητες ανάλογα με τις κλινικές ανάγκες. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την ομάδα μας που οικειοθελώς προσφέρθηκε να συνδράμει».
Mια πρώτη εκδοχή προστατευτικού προσώπου για υγειονομικό προσωπικό αλλά και πολίτες. Σχεδιάζεται από τον κ. Διαμαντόπουλο και τον κ. Ιωάννη Μαυροδόντη.
Το έργο της Μονάδας
Η Μονάδα Ιατρικής Τρισδιάστατης Εκτύπωσης και Υπολογιστικά Καθοδηγούμενης Χειρουργικής, η πρώτη στην Ελλάδα υπό ακαδημαϊκή «στέγη», προσφέρει πολλά πέρα από τον σχεδιασμό και τη 3D εκτύπωση υγειονομικού εξοπλισμού. Η ιατρική τρισδιάστατη εμβιομηχανική τεχνολογία αποτελεί επανάσταση στον χώρο της Υγείας και έχει αλλάξει τα πάντα: τον τρόπο που οι γιατροί κάνουν τη διάγνωση μιας νόσου, παίρνουν αποφάσεις, επικοινωνούν με τους ασθενείς, προετοιμάζουν μια εγχείρηση και την πραγματοποιούν (βλ. «Κ», 10/3/19). Στη Μονάδα δημιουργούνται τρισδιάστατες εικονικές απεικονίσεις της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος, εκτυπώνονται τρισδιάστατα αντίγραφα, δημιουργούνται προσομοιώσεις εγχειρήσεων στον υπολογιστή, σχεδιάζονται και εκτυπώνονται εξατομικευμένα εμφυτεύματα από βιοσυμβατά υλικά, όπως και χειρουργικά εργαλεία για κάθε μεμονωμένη επέμβαση. «Οταν έχεις την ακριβή τρισδιάστατη ανατομία του πάσχοντος οργάνου ή μέλους του σώματος του ασθενούς, μπορείς να επέμβεις εικονικά, να κόψεις και να ράψεις, δηλαδή να κάνεις μια προσομοίωση της επέμβασης, να την προσχεδιάσεις προσεκτικά, αλλά και να σχεδιάσεις και να κατασκευάσεις τα ειδικά εμφυτεύματα και εξατομικευμένα χειρουργικά εργαλεία που θα χρειαστείς κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης εγχείρησης», εξηγεί ο κ. Διαμαντόπουλος.
Πλήθος οι εφαρμογές στη γναθοπροσωπική χειρουργική, στην οδοντιατρική, όπου με βάση εξατομικευμένα εικονικά τρισδιάστατα μοντέλα εντοπίζεται η ακριβής θέση των εμφυτευμάτων, στην κρανιοχειρουργική, κρανιοπλαστική, ορθοπεδική χειρουργική, καρδιοχειρουργική, αγγειοχειρουργική, πλαστική χειρουργική κ.ά. Σήμερα, η Μονάδα διαθέτει πάνω από δέκα τρισδιάστατους εκτυπωτές και δέχεται καθημερινά κλινικές περιπτώσεις από γιατρούς και νοσοκομεία όλης της Ελλάδας, τις οποίες διεκπεραιώνει άμεσα.