Μπορεί ο κορωνοϊός να έκλεισε (και) τα σχολεία, αλλά ένας από τους μικρότερους εφευρέτες, ο Φίλιππος Καββαδίας, μαθητής της Γ΄ Γυμνασίου από τη Θήβα, που παράγει φθηνά και γρήγορα υδρογόνο –το καύσιμο με μηδενικές εκπομπές– στο αυτοσχέδιο εργαστήριο στο σπίτι του, είναι σε συνεχή δημιουργική εγρήγορση.
Την ίδια στιγμή, κι ενώ τα αμφιθέατρα στα πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά, ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών Σοφοκλής Μακρίδης, ο οποίος εργάζεται με ζήλο πάνω στη διάδοση της γνώσης γύρω από τις τεχνολογίες παραγωγής, αποθήκευσης και χρήσης υδρογόνου, προβαίνει σε ενέργειες για περαιτέρω επέκταση και εδραίωση ενός εγχειρήματος που απέδωσε ήδη καρπούς, του προγράμματος «Το Πανεπιστήμιο πάει Σχολείο» – πανεπιστημιακοί καθηγητές ενημερώνουν για τα νέα επιτεύγματα μαθητές στα σχολεία. Τα παιδιά, όπως λέει, διψούν να μάθουν γι’ αυτό το καύσιμο, όπως διαπίστωσε ο ίδιος στα δεκάδες ενημερωτικά σεμινάρια για το υδρογόνο τα οποία έδωσε σε σχολεία της Βοιωτίας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Εύβοιας από τον Οκτώβριο του 2018, πιστός στην ιδέα ότι οι νέες επιστημονικές γνώσεις πρέπει να φτάνουν γρήγορα στους μαθητές, γιατί επηρεάζουν βαθιά τα σχέδιά τους για το μέλλον.
Οταν οι δρόμοι του Σοφοκλή Μακρίδη και του Φίλιππου Καββαδία συναντήθηκαν, εδραιώθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία ενός θεσμού που μπορεί να αλλάξει τα πάντα στα σχολεία. Αν το «Πανεπιστήμιο πάει Σχολείο» και προγράμματα όπως «Το Υδρογόνο πάει Σχολείο μέσω STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics)» τύχουν επίσημης υποστήριξης και επεκταθούν σχεδόν σε όλα τα σχολεία της επικράτειας, «θα δημιουργηθεί ένας άρρηκτος δεσμός μεταξύ σχολείων και ΑΕΙ, θα μειωθεί το χάσμα ανάμεσα στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα συνδεθεί ο χώρος της μάθησης με τον χώρο της εξέλιξης της επιστήμης και έφηβοι και νέοι θα είναι πιο αποδοτικοί. Οι μαθητές θα ανακαλύπτουν και θα καλλιεργούν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους από νωρίς, θα έχουν όραμα», σημειώνει ο κ. Μακρίδης. Πάνω σε αυτό το σχέδιο εργάζονται ο ίδιος και ομάδα επιστημόνων, η δρ Παναγιώτα Μιχαλακάκου, καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών, η δρ Παναγιώτα Ποιμενίδου, επ. καθηγήτρια στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Bradford, η Αλεξάνδρα Πουρνάρα, μηχανικός περιβάλλοντος, και ο υποψήφιος διδάκτωρ Νεκτάριος Κριμάτογλου. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από τον «Δημόκριτο», για την παρακολούθηση ερευνητικών έργων στο ίδρυμα από ομάδες μαθητών.
Η επιθυμία
Τα παιδιά το θέλουν. «Γιατί δεν κάνουμε πειράματα στα σχολεία σε αυτές τις τεχνολογίες;», ρώτησε ο Φίλιππος τον κ. Μακρίδη, ο οποίος υποσχέθηκε να συμβάλει ώστε η επιθυμία του να πραγματοποιηθεί. Ο Φίλιππος σήμερα ζητεί, μέσω χορηγιών, «τα σχολεία να εφοδιαστούν με κιτ παραγωγής υδρογόνου, ώστε να πραγματοποιούνται πειράματα τα οποία θα παρακινήσουν κι άλλους μαθητές, εκτός από εμένα και τον φίλο μου Παναγιώτη Κόλλια, να ασχοληθούν με την παραγωγή αλλά και τη μελέτη του υδρογόνου». Τα δύο παιδιά αυτές τις μέρες ασχολούνται με τη μελέτη των τεχνολογιών και των πειραμάτων πάνω στα αυτοκίνητα υδρογόνου.
Αλλά ας δούμε πώς ξεκίνησαν όλα για τον Φίλιππο Καββαδία. Στην ενασχόλησή του με το υδρογόνο τον παρακίνησαν «βίντεο στο YouTube του Κ. Καλογεράκη, ο οποίος με τις ανακαλύψεις του έχει βοηθήσει πολύ στην εξέλιξη της τεχνολογίας του υδρογόνου, ο καθηγητής Σοφοκλής Μακρίδης, η θεία μου, καθηγήτρια Φυσικής, Ντίνα Μπόγρη, και η εκδρομή του σχολείου μας στο Cern πέρυσι τον Απρίλιο – άρχισα να βλέπω με άλλη οπτική τη Φυσική». Ο Φίλιππος ήταν από μικρός λάτρης του ηλεκτρισμού. «Κατασκεύαζα κυκλώματα, από ανεμιστηράκια μέχρι τηλεκατευθυνόμενα αυτοκίνητα, μετά ανακάλυψα το υδρογόνο και κατάλαβα ότι από αυτό εξαρτάται το μέλλον μας». Ξεκίνησε να παράγει υδρογόνο με χημική ένωση, έβαλε μέσα σε κεζάπ (αραιό διάλυμα υδροχλωρικού οξέος) ένα δραστικό μέταλλο, αλουμινόχαρτο. Συνέλεξε το υδρογόνο σε πλαστικά μπουκάλια και μπαλόνια. «Είναι μια μέθοδος που δεν προτείνω, ασφαλέστερη και πιο αποδοτική είναι η ηλεκτρόλυση του νερού, που το διαχωρίζει σε οξυγόνο και υδρογόνο».
«Το υδρογόνο δίνει έργο τρεις φορές ισχυρότερο από αυτό της βενζίνης και επτά φορές ισχυρότερο από εκείνο του φυσικού αερίου», λέει ο Φίλιππος.
Αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω στην κατασκευή μιας μηχανής ηλεκτρόλυσης, με μικρό κόστος 20-25 ευρώ («οι μηχανές ηλεκτρόλυσης που χρησιμοποιούν για πειράματα στα σχολεία στη Μ. Βρετανία κοστίζουν 100 ευρώ»), για την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων υδρογόνου. «Το υδρογόνο είναι μια πηγή ενέργειας που δεν θα τελειώσει ποτέ, γιατί παράγεται από το νερό, δίνει έργο τρεις φορές ισχυρότερο από αυτό της βενζίνης και επτά φορές ισχυρότερο από εκείνο του φυσικού αερίου, είναι θέμα χρόνου να αντικατασταθούν τα κοινά μας αυτοκίνητα με αυτοκίνητα που θα κινούνται με υδρογόνο. Δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον, αφού το υδρογόνο μόλις ενωθεί και πάλι με το οξυγόνο μετατρέπεται σε νερό. Μπορεί να ενταχθεί στην καθημερινή μας ζωή, να αντικαταστήσει τις κουζίνες και τους καυστήρες φυσικού αερίου. Τα καυσαέρια από τους καυστήρες υδρογόνου θα μπορούμε να τα αφήνουμε μέσα στο σπίτι μας για γρηγορότερη θέρμανση με λιγότερη καύσιμη ύλη», εξηγεί ο μικρός εφευρέτης.
Ενα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο στην Ανδρο
Μέσα στους καλοκαιρινούς μήνες προβλέπεται να διενεργηθεί συνέδριο στην Ανδρο, που διοργανώνεται από την κ. Μιχαλακάκου και τον κ. Μακρίδη, πάνω σε υλικά, τεχνολογίες υδρογόνου και εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια. Στο πλαίσιο του συνεδρίου, ο Φίλιππος Καββαδίας και ο Παναγιώτης Κόλλιας ανέλαβαν να προετοιμάσουν μια αφίσα ενημέρωσης για τις συσκευές ηλεκτρόλυσης και τα αυτοκίνητα υδρογόνου. Το συνέδριο είχε προγραμματιστεί για τον Απρίλιο και αναβλήθηκε, όμως οι ευρηματικοί μαθητές δεν πτοούνται. Συνεχίζουν να εργάζονται αδιαλείπτως στην τεχνολογία που γίνεται η αιχμή στην απολιγνιτοποίηση μέσω του Green Deal της Ε.Ε. αλλά και του Blue Development, με στόχο την εκμηδένιση αέριων ρύπων το 2050.
Χωρίς διακοπή, στην οργάνωση του επόμενου κύματος διαλέξεων, εργάζεται και ο Σοφοκλής Μακρίδης. Εχει ήδη υποβάλει στο Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) προτάσεις σχετικά με την ενημέρωση του κοινού γύρω από τη χρήση υδρογόνου στα κτίρια, και ετοιμάζεται να καταθέσει στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής το σχέδιο για «Το υδρογόνο πάει σχολείο μέσω STEM». «Είναι τεράστιο το κέρδος για την κοινωνία. Δίνεις ένα ερέθισμα στα παιδιά κι εκείνα το πηγαίνουν πάντα ένα βήμα παραπέρα», λέει ο κ. Μακρίδης.