Περπάτημα 20-30 λεπτά την ημέρα, γεύματα που να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον τρεις ώρες, περισσότερα φρούτα –ακόμη και αποξηραμένα– και λαχανικά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και όσπρια αντί για κρέας είναι μερικές από τις συστάσεις των ειδικών επιστημόνων για την αποφυγή αύξησης του σωματικού βάρους υπό τις συνθήκες καραντίνας. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ και αντιπρόεδρος της ομάδας ειδικών σε θέματα διατροφής της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, Ανδρονίκη Νάσκα, επισημαίνει στην «Κ» τους κινδύνους της καραντίνας σε σχέση με τη διατροφή και συστήνει να «εκμεταλλευθούμε τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε για να αναθεωρήσουμε την αντίληψή μας για το φαγητό».
– Ο τρόπος ζωής όλων έχει αλλάξει τον τελευταίο μήνα δραματικά. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι αυτής της αλλαγής σε ό,τι αφορά το σωματικό βάρος; Υπάρχουν δεδομένα από πληθυσμούς που χρειάστηκε να βρεθούν σε καραντίνα;
– Είναι βέβαιο πως οι συνθήκες της παραμονής μας στο σπίτι έχουν διαταράξει το ημερήσιο ενεργειακό μας ισοζύγιο, δηλαδή την ισορροπία ανάμεσα στις θερμίδες που λαμβάνουμε με την τροφή και αυτές που καταναλώνουμε μέσω της σωματικής δραστηριότητας. Οι ευκαιρίες για δραστηριότητα έχουν περιοριστεί σημαντικά, π.χ. δεν κινούμαστε για να πάμε στην εργασία μας, δεν περπατάμε με τα παιδιά μέχρι το σχολείο, το εβδομαδιαίο πρόγραμμα της άσκησής μας έχει επίσης διαταραχθεί και, παράλληλα, εξακολουθούμε να καταναλώνουμε τρόφιμα όπως και πριν, ίσως και λίγο περισσότερο. Οι συνθήκες αυτές ευνοούν την αύξηση του σωματικού βάρους και ο καλύτερος τρόπος για να το αποτρέψουμε είναι να αποκαταστήσουμε, όσο είναι δυνατόν, το ενεργειακό μας ισοζύγιο. Οι συνθήκες που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρες. Θα μπορούσαν να θεωρηθούν αντίστοιχες άλλων εποχών – εποχές κατά τις οποίες οι επιστήμονες δεν είχαν τη δυνατότητα επίσημης καταγραφής και η παχυσαρκία δεν αποτελούσε πρόβλημα δημόσιας υγείας.
– Τι σημαίνει για την υγεία το υπερβάλλον σωματικό βάρος;
– Γνωρίζουμε πως η παχυσαρκία αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ερευνες που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2013-2015 έδειξαν πως οι επτά στους δέκα Ελληνες ενήλικες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι άνδρες είναι συχνότερα υπέρβαροι και οι γυναίκες είναι συχνότερα παχύσαρκες. Το υπερβάλλον σωματικό βάρος αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου για χρόνια νοσήματα, μεταξύ των οποίων ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος.
– Τι συμβουλεύετε τους πολίτες να κάνουν για να μην πάρουν βάρος τις μέρες της καραντίνας;
– Θα τους συμβούλευα να επιδιώξουν την ισορροπία ανάμεσα στις θερμίδες που λαμβάνουν και αυτές που καταναλώνουν. Να εκμεταλλεύονται ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα, π.χ. 20-30 λεπτά περπάτημα την ημέρα. Καθώς παιδιά και ενήλικοι περνάμε ώρες καθισμένοι μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, ασκήσεις που χαλαρώνουν τον αυχένα και δυναμώνουν τους κοιλιακούς και ραχιαίους μυς είναι σημαντικές. Στο Διαδίκτυο υπάρχουν πολλά παραδείγματα, ακόμη και προγράμματα άσκησης διαθέσιμα online. Οσον αφορά τη διατροφή μας, το ευχάριστο αυτής της συγκυρίας είναι πως τροφές χαμηλές σε θερμίδες αποτελούν παράλληλα καλές πηγές βιταμινών και ιχνοστοιχείων που χρειαζόμαστε για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Φρούτα και λαχανικά δεν πρέπει να λείπουν από το ημερήσιο πρόγραμμα. Αποξηραμένα φρούτα, κατεψυγμένα λαχανικά είναι επίσης σημαντικά, ειδικά εάν η πρόσβαση σε φρέσκα προϊόντα δεν είναι εύκολη. Τα όσπρια αποτελούν εξαιρετικές πηγές πρωτεϊνών και μπορούν να αντικαταστήσουν το κόκκινο κρέας, το οποίο δεν χρειάζεται να καταναλώνουμε συστηματικά. Αντιλαμβάνομαι πως τα επεξεργασμένα και κονσερβοποιημένα προϊόντα είναι περισσότερα στα ντουλάπια μας αυτές τις ημέρες, αλλά καλό είναι να τα αποφεύγουμε, καθώς συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Ορισμένες βασικές αρχές κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε το σωματικό μας βάρος αυτή την περίοδο. Κάθε πρόσληψη τροφής, είτε πρόκειται για ένα μήλο ή για ένα πλήρες γεύμα, πρέπει να απέχει από την προηγούμενη τουλάχιστον τρεις ώρες. Επίσης, η παραμονή στο σπίτι αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία να θυμόμαστε να πίνουμε νερό. Η συστηματική ενυδάτωση όχι μόνον περιορίζει το αίσθημα της πείνας, αλλά έχει και άλλες ξεχωριστές ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό. Εξίσου σημαντικό είναι να μειώσουμε το μέγεθος της μερίδας μας και να τρώμε αργά. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση της μέσης μερίδας του Ελληνα. Ας εκμεταλλευθούμε λοιπόν τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε για να αναθεωρήσουμε την αντίληψή μας για το φαγητό.
Πεννυ Μπουλουτζα