Μαθήματα για τους τρόπους περιφρούρησης της δημόσιας υγείας και διάρθρωσης του συστήματος ιατρικής περίθαλψης στο μέλλον δίνει η πανδημία COVID-19. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα καλύτερα συστήματα υγείας του κόσμου αιφνιδιάστηκαν και είχαν τις λιγότερο καλές επιδόσεις στην αντιμετώπιση της κρίσης, ενώ η ανθρωπότητα δεν «άκουσε» τις εδώ και δεκαετίες προειδοποιήσεις της φύσης για την επερχόμενη πανδημία. Αυτό τόνισαν ειδικοί επιστήμονες κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε πρόσφατα το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, με θέμα «Πανδημία COVID-19».
Για πλήρη και ολοκληρωτικό αιφνιδιασμό των συστημάτων υγείας από την παρούσα κρίση και κυρίως των καλύτερων συστημάτων στον κόσμο, έκανε λόγο ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Γιάννης Κυριόπουλος, που χαρακτήρισε εξαιρετική την επίδοση της χώρας μας, η οποία αναγνωρίζοντας τις πληγές που άφησαν στο ΕΣΥ τα μνημόνια, χρησιμοποίησε έγκαιρα το «υπερόπλο» της φυσικής αποστασιοποίησης. Ο κ. Κυριόπουλος ανέφερε ότι η ζήτηση στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών και οι εισαγωγές για νοσηλεία έχουν μειωθεί κατά 55% στα γενικά νοσοκομεία και κατά 90% στα νοσοκομεία αναφοράς COVID-19. H μείωση αυτή δεν απορροφάται από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, καθώς και εκεί η ζήτηση υπηρεσιών έχει μειωθεί κατά 50%-70%. «Αυτή η περίοδος θα επιδράσει στην αντίληψη που έχουμε για τον σχεδιασμό των υπηρεσιών Υγείας και τη “φλυαρία” για ανάγκη αύξησης των τεχνολογικών μέσων στην Υγεία. Μπορεί να αναβάλλονται κάποια ραντεβού για προβλήματα υγείας, αλλά όχι το επείγον. Επομένως η προηγούμενη ζήτηση υπηρεσιών ήταν ψευδής ως προς τη διατύπωσή της», τόνισε ο καθηγητής και πρόσθεσε ότι «πρέπει να αλλάξει πλήρως η άποψή μας για τις υπηρεσίες υγείας προς όφελος μιας καλής κρατικής υπηρεσίας δημόσιας υγείας, και προς όφελος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». Αναφερόμενος στην «πολιτική οικονομία του κορωνοϊού», επεσήμανε ότι το ιατρικό κόστος εκτιμάται στα 3,6 έως 5 εκατ. ευρώ ανά 1.000 κρούσματα, όμως η ύφεση στην οικονομία θα «σκεπάσει πλήρως τα “τραύματα” από τον κορωνοϊό».
«Η φύση, όταν θέλει να προκαλέσει μία καταστροφή, προειδοποιεί», τόνισε ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος και ομότιμος καθηγητής Παθολογίας Ανωτάτης Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, Γεώργιος Σαρόγλου. Οπως είπε, οι προειδοποιήσεις για την πανδημία αυτή ήταν δύο και δεν τις αντιληφθήκαμε πλήρως. Η πρώτη ήταν το 2002 με τον SARS ή πνευμονία της Κίνας, με κορωνοϊό από νυχτερίδα, ο οποίος μεταπήδησε σε άγρια γαλή και εν συνεχεία στον άνθρωπο. Η δεύτερη προειδοποίηση ήρθε με τον MERS δέκα χρόνια μετά πάλι με κορωνοϊό από νυχτερίδα, ο οποίος μεταπήδησε σε καμήλα και μετά στον άνθρωπο. Σύμφωνα με τον κ. Σαρόγλου, το μάθημα που πρέπει να πάρουμε από αυτή την κρίση είναι «να μην κοιτάμε μόνο την ατομική υγεία και μόνο τον άνθρωπο, αλλά να υπάρξουν δράσεις υπό την ομπρέλα της ενιαίας υγείας (One Health) με σύνδεση της υγείας ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος».
Στην περιγραφή της λοίμωξης και της πνευμονίας που προκαλεί ο ιός, αναφέρθηκε ο διευθυντής του Ινστιτούτου, πνευμονολόγος – εντατικολόγος, και τέως αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίων Αθηνών και Χάρβαρντ, Παναγιώτης Μπεχράκης, ενώ ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Τούντας, εστίασε στην πρόληψη τονίζοντας την ανάγκη τήρησης της υγιεινής των χεριών. Ο καθηγητής Παιδιατρικής και επικεφαλής στο τμήμα εφηβικής υγείας της UNESCO, Γεώργιος Χρούσος, εστίασε στον αντίκτυπο της πανδημίας σε παιδιά, εφήβους και την οικογένεια, σημειώνοντας ότι για την προστασία των παιδιών, ο έλεγχος του στρες των ενηλίκων είναι το πρωταρχικό μέλημα σε μία οικογένεια, ενώ είναι απαραίτητη η τήρηση ενός κανονικού ημερήσιου προγράμματος ύπνου, γευμάτων, υγιεινής, σωματικής άσκησης και η «λογική» κοινωνική επικοινωνία εντός και εκτός οικογένειας.