Μου γράφει η αγαπημένη φίλη: «Μεγάλη Εβδομάδα. Eγκλειστοι και εμείς, confinés κατά το γαλλικό λεξιλόγιο των ημερών, ώς τις 11 Μαΐου – όπως μας ενημέρωσε εχθές ο πρόεδρος. Είμαστε από τους ευνοημένους. Η πολυκατοικία μας, προπολεμική εργατική, είναι χτισμένη πάνω στο ποτάμι. Ζούμε τριγυρισμένοι από την κίνηση, τα χρώματα και τις αντανακλάσεις του νερού – μια μικρογραφική υπόμνηση θάλασσας.
Οι συγκάτοικοί μας είναι όλοι γνωστοί, μερικοί και φίλοι. H Joelle, η μεσότοιχη γειτόνισσά μας, ερμηνεύει λυρικά άσματα· η Monique στο επάνω διαμέρισμα παίζει πιάνο· η Elysa, η φίλη μου, μοιράζεται τη φροντίδα της γατούλας μας, της Ζωής· ο Paul γκρινιάζει· η Ariane, ο φύλαξ Αγγελος της πολυκατοικίας, μεριμνά και φροντίζει για όλους. Κάθε βράδυ στις 8 συναντιόμαστε στα παράθυρα και τα μπαλκόνια μας για να συμμετάσχουμε στην αλυσίδα της ευγνωμοσύνης. Χειροκροτούμε τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, τους φαρμακοποιούς, τους εργαζομένους· όλους όσοι μας συνδράμουν. Από απέναντι, την άλλη όχθη του ποταμού, μας έρχεται ο ίδιος ενθαρρυντικός ήχος. Δίνουμε ραντεβού “à demain”.
Ο Γιώργος και η Μάρω Πρεβελάκη στο σπίτι τους στο Παρίσι.
Η περασμένη εβδομάδα, η Μεγάλη των Καθολικών, κύλησε μέσα στο φως της άνοιξης. Ενας ασυνήθιστος ήλιος, υψηλές θερμοκρασίες, δέντρα και φυτά που λες και ξεπετάχθηκαν, έβγαλαν φύλλα και άνθισαν μέσα σε ένα βράδυ, έδωσαν έναν τόνο εορταστικό, σε πεισματική αντίφαση με τα δράματα γύρω μας. Για εμάς τους Ορθοδόξους, η εβδομάδα αυτή ήταν η “βουβή”, προάγγελος των Παθών. Κάπως, όμως, γεφυρώθηκαν οι χρονικές αποστάσεις, καθώς η ατμόσφαιρα σαν να ελάφρυνε, σαν να έστειλε κάποιο μήνυμα ελπίδας και απαντοχής.
Το σπίτι, ένα λιλιπούτειο διαμέρισμα, είναι πάνω στον Σηκουάνα.
Η εκκλησία μας εδώ, η Μητρόπολη του Αγίου Στεφάνου, είναι ένας ευρύς κοινωνικός χώρος, ένα σταθερό σημείο αναφοράς για όλους εμάς. Κυριακές, εορτές και οι μεγάλες στιγμές της Ορθοδοξίας δεν συνιστούν απλώς έναν εθιμικό εκκλησιασμό. Είναι μια ενεργός μνήμη, η σύνδεση με την “πατρίδα”, πραγματική ή συμβολική, η αίσθηση του ανήκειν σε μια ιστορική πολιτισμική συνέχεια. Η γλώσσα, το βυζαντινόν μέλος, το τελετουργικό, η αμεσότητα της συμμετοχής, η οικειότητα με τους ιερείς και τον δεσπότη, η παρουσία των Ελλήνων διπλωματών αποτελούν ζωτικά στοιχεία ταυτότητας. Η εφετινή σιωπή βαραίνει πολλαπλά.
Εντός των τειχών, στο σπίτι, έχουμε μοιράσει τα δύο δωμάτια. Ο χώρος του Γιώργου διατίθεται για ατελείωτες τηλεδιασκέψεις με τον ΟΟΣΑ, τηλεφωνικές συνομιλίες με συνεργάτες και αρμοδίους, (συγ)γραφή και ανάγνωση, κεκλεισμένων των θυρών. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η πρόσβαση είναι, αν όχι αδύνατη, σίγουρα δύσβατη· εσωτερική καραντίνα.
Η γατούλα Ζωή, που υιοθετήθηκε το καλοκαίρι στην Ελλάδα.
Στον υπόλοιπο χώρο προσπαθούμε να σκηνοθετήσουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα. Αναζητούμε ιδέες ex nihilo, καθώς μας λείπουν τα βασικά υλικά και, όπως σε όλους, οι δικοί μας άνθρωποι. Τα παιδιά μας είναι μακριά, στη Βοστώνη και στο Βελιγράδι, αντιστοίχως. Οι καλοί μας φίλοι εδώ διάσπαρτοι: ο γιατρός μας ο Γιάννης Κατερίνης στην πρώτη γραμμή σε τρία νοσοκομεία· ο Αλέξης Χρυσοστάλης βυθισμένος στη μελέτη και τη μουσική του· η Στέλλα Γεωργούδη αντεπεξέρχεται γράφοντας τα άρθρα της· η Τούλα Τωμαδάκη προσπαθεί να διαχειριστεί το πρόσφατο βαρύ της πένθος. Επικοινωνούμε τηλεφωνικά, παρηγοριόμαστε, καταστρώνουμε σχέδια. Το Μεγάλο Σάββατο, ο Γιάννης ο οποίος, ως γιατρός, μπορεί να μετακινείται, θα έρθει εδώ για να πάρει μαγειρίτσα, όπως καταφέρουμε να τη φτιάξουμε. Θα συναντηθούμε στην αυλή, εξ αποστάσεως. Το Αγιον Φως θα το λάβουμε “κατ’ οικονομίαν”. Τα μεσάνυχτα θα πούμε “Χριστός Ανέστη” στα παιδιά μας, στον Νικόλα, τον Κωσταντή και την Εύα, μέσω Zoom.
Θα γιορτάσουμε στο Παρίσι, στην πόλη μας».