Κάποιες φορές κάνεις σχέδια και αυτά «βγαίνουν», όχι όμως όπως τα ήθελες. Το περασμένο καλοκαίρι, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Αλέξανδρος Μασσαβέτας, κουρασμένος από απανωτά ταξίδια και με την έρευνα για το βιβλίο του «Τρίτη Ρώμη», αποφάσισε να «ριζώσει» στην Αθήνα, όπως μου λέει από το τηλέφωνο. Αλλωστε, είχε λείψει πολύ: «Μεταπτυχιακά, 12 χρόνια ζωής στην Κωνσταντινούπολη, τέσσερα χρόνια μετεωρισμού μεταξύ Αθήνας και οδοιπορίας. Τα ταξίδια με γέμισαν εικόνες, γνώσεις και μνήμες. Αρχισα όμως να αποζητώ μια βάση. Ηθελα να με περιστοιχίζουν φίλοι, να κλειστώ σπίτι, να σκαλίσω μνήμες και εντυπώσεις και να σκεφτώ. Τέλη Φεβρουαρίου έφυγα για σύντομο ταξίδι, “τελευταίο για πολύ καιρό”, δήλωσα. Αρχές Μαρτίου επέστρεψα στο χάος. Το “να μείνω εδώ” δεν ήταν πια απόφασή μου».
«Ο εγκλεισμός δεν είναι εύκολος και ας έχω περάσει τη ζωή μου εργαζόμενος κυρίως από το σπίτι. Ο άστατος ύπνος προδίδει φόβο. Φόβο για αγαπημένα πρόσωπα, φόβο ότι η επιστροφή σε όσα θεωρούσα δεδομένα μπορεί να αργήσει πολύ. Η απουσία των φίλων, βαριά σκιά στην κάθε μέρα. Με κάποιους βρισκόμαστε για τρέξιμο ή γρήγορο περπάτημα, τηρώντας αποστάσεις. Τους περισσότερους δεν τους βλέπω. Δεν έχω αγκαλιάσει άνθρωπο από τις 7 Μαρτίου. Πλήρης σχεδόν αδυναμία συγκέντρωσης σε οτιδήποτε. Οσους δουλεύετε, μαγειρεύετε, συγυρίζετε, σας ζηλεύω. Οταν με το καλό τελειώσει ο εγκλεισμός, θα κατηγορώ τον εαυτό μου πως δεν τον “αξιοποίησα”», συμπληρώνει.
Η Ρωμαϊκή Αγορά, λιθογραφία του Τάσσου, 1956.
«Τα Χριστούγεννα κρέμασα λιθογραφίες του Τάσσου, τοπία της Αθήνας που ξετρύπωσα σε ένα παλαιοπωλείο, σαν δήλωση της απόφασης επαναπατρισμού μου. Τώρα, όμως, που παγιδεύτηκα σπίτι, το μυαλό μου είναι στη φυγή. Περιφέρομαι από δωμάτιο σε δωμάτιο χαζεύοντας τα λάφυρα των περιπλανήσεων. Κεραμικά από την Αιθιοπία, αγαλματίδια από την Ινδία, κιλίμια από τη Συρία, τα πασχαλινά αυγά που έβαφα κάθε χρόνο στην Πόλη με φλούδες κρεμμυδιών, καφέ και πιπέρι. Ταξιδεύω μέσα από τα αντικείμενα. Καθένα και μια ανάμνηση. Το διάβασμα –το μόνο πράγμα στο οποίο συγκεντρώνομαι– βοηθά το μυαλό να αποδράσει σε τόπους και χρόνους μακρινούς. Το “Αλεξανδρινό κουαρτέτο” του Ντάρελ και η “Eξοδος από την Αίγυπτο” του Αντρέ Ασιμάν με ξαναπερπατούν στην προκυμαία της Αλεξάνδρειας και στην οδό Φουάντ. Το “Γαμήλιο δώρο της Κλεοπάτρας” του Ρόμπερτ Τιούντορ Μος πονά, γιατί με γυρίζει σε μια Συρία που αγάπησα και δεν υπάρχει πια. Διαβάζω ξανά τις “Διακοπές στον Καύκασο” της Μαρίας Ιορδανίδου και κλαίω από τα γέλια – είναι το καλύτερο μάθημα αισιοδοξίας και επιβίωσης. Το σπίτι μου γεμίζει εικόνες και εγώ, αναπόφευκτα, αναμετριέμαι με το παρελθόν. Το δικό μου παρελθόν».