Κάθε άλλο παρά χαλαρές και ευθύγραμμες είναι οι ημέρες αυτές για τον Δημήτρη Δ. Βέργαδο, καθηγητή στο τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Θυμάται εκείνη την Τρίτη, 10 Μαρτίου, όταν στις 5 η ώρα το απόγευμα, μία ώρα πριν ξεκινήσει το τρίωρο μάθημα για το μεταπτυχιακό «Ψηφιακός Πολιτισμός, Εξυπνες Πόλεις, Διαδίκτυο των Πραγμάτων και Προηγμένες Ψηφιακές Τεχνολογίες», ανακοινώθηκε η αναστολή λειτουργίας των πανεπιστημίων για 14 ημέρες. «Είχα μια παράξενη αίσθηση και μια μεγάλη απορία για το πώς θα ήταν η επόμενη μέρα». Ηταν πολύ γεμάτη, όπως και όλες οι επόμενες με πρώτο μέλημα τη λειτουργία των πλατφορμών teams, zoom, webex στον υπολογιστή και εφαρμογών όπως viber, whatsΑpp, skype, που φέρνουν «μια βροχή από αιτήματα για άμεση επικοινωνία με όλα αυτά τα διαφορετικά μέσα. Κάθε πρωί επιχειρώ να βάλω σε μια τάξη την επικοινωνία, πράγμα δύσκολο έως αδύνατο, και να συντονίσω τις τρέχουσες καθημερινές εργασίες, να μείνω όσο πιο κοντά γίνεται στη ρέουσα πραγματικότητα». Παράλληλα σηκώνονται τα παιδιά, δύο κορίτσια 15 και 17 ετών, παίρνουν το πρωινό τους και εκκινούν τις δραστηριότητές τους, διάβασμα, ασκήσεις πιάνου, φαγκότου (η μία εξ αυτών φοιτά σε μουσικό γυμνάσιο), ψηφιακά μαθήματα, ενώ ο πατέρας εργάζεται. Μια σύνθετη καθημερινότητα «κατά την οποία οφείλεις να διατηρήσεις την αισιοδοξία σου», αλλά η οποία προσφέρει «μια ευκαιρία να αλληλεπιδράσουμε με τα παιδιά μας, να έρθουμε πιο κοντά τους κι εκείνα σε μας, να δουν πώς δουλεύουμε, να αναπτύξουν τις τεχνολογικές τους δεξιότητες, και παράλληλα να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις στην προσωπική μας ζωή».
Και ανάμεσα σε όλα αυτά, η προμήθεια των αναγκαίων, η επιβεβλημένη ελάχιστη σωματική άσκηση, η βοήθεια αναξιοπαθούντων, η σκέψη για τους ηλικιωμένους γονείς που δεν μένουν μαζί του, αλλά γεωγραφικά κοντά, το πώς αισθάνονται, πώς περνούν τη μέρα τους. «Ευτυχώς, οι γονείς μου μένουν σε μια διώροφη κατοικία και έχουν τη δυνατότητα να κατέβουν στον κήπο και να περπατήσουν», αναφέρει ο κ. Βέργαδος.
Καθημερινή ενασχόληση
«Προκειμένου να έχουν έναν σκοπό στην καθημερινότητά τους, τους ενθάρρυνα να αναλάβουν τη φροντίδα του φαγητού μας. Ετσι, τους πηγαίνουμε τα ψώνια, και το μεσημέρι παραλαμβάνουμε μέσα από τα κάγκελα τα τάπερ με το φαγητό. Βλέπουν τα εγγόνια από μακριά να τους χαιρετάνε, τα χαίρονται από απόσταση. Μετά το μεσημεριανό ξεκινάει για τις κόρες μου ο μαραθώνιος των τηλεδιασκέψεων με το φροντιστήριο για τη μεγάλη που προετοιμάζεται για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2021 και για τη μικρή των αγγλικών και των άλλων εξωσχολικών μαθημάτων. Μια ευκαιρία για μένα να μεταβώ δυο φορές την εβδομάδα στο γραφείο μου στο πανεπιστήμιο, όπου ελάχιστοι συνάδελφοι παρευρίσκονται, για την ολοκλήρωση διοικητικών διαδικασιών που δεν μπορούν να υλοποιηθούν από απόσταση, αλλά και για μια επαφή με τον έξω κόσμο, με τον αέρα, τον ήλιο». Επιστροφή στο σπίτι, βραδινό, και η δεύτερη «καταιγίδα» τηλεδιασκέψεων, συζητήσεων με συνεργάτες για ερευνητικούς ή άλλους σκοπούς (ο κ. Βέργαδος είναι μέλος και αξιολογητής σε εθνικές και διεθνείς επιτροπές και οργανισμούς), προετοιμασίας μαθημάτων («που είναι τελείως διαφορετικά από τα διά ζώσης, τα οποία είναι αναντικατάστατα»), συντονισμού προγραμμάτων, διευθέτησης ζητημάτων σχετικών με φοιτητές που βρίσκονται στο εξωτερικό με το πρόγραμμα Erasmus+ ή για πρακτική άσκηση, ή έχουν επιστρέψει, «αν θα πάρουν τις υποτροφίες τους, αν θα παρακολουθούν από απόσταση τα μαθήματα του ελληνικού πανεπιστημίου ή εκείνου της χώρας υποδοχής κ.ά.». Αυτός ο δεύτερος γύρος επικοινωνίας μετά τις 11 μ.μ., «όταν ο καθημερινός θόρυβος έχει καταλαγιάσει, κρατάει μέχρι τα ξημερώματα. Είναι εξαιρετικά επίπονος, μεγάλος ο φόρτος. Ομως, είναι κατάλληλη ώρα για επαφές με συναδέλφους και συνεργάτες από το εξωτερικό, τις ΗΠΑ ή τη Βρετανία. Επειτα, όλος ο κόσμος είναι σπίτι του και στέλνει emails, με αποτέλεσμα να έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των emails που δέχομαι. Και πρέπει να απαντήσω, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να επικοινωνήσουν, ενώ οι συνομιλίες κρατούν περισσότερο από άλλοτε, καθώς όλοι έχουν κάτι παραπάνω να πουν».
Σύντομα θα επιστρέψουμε με τις απαραίτητες προφυλάξεις, σε μια κανονικότητα και ο κ. Βέργαδος σημειώνει ότι η κρίση είναι μια ευκαιρία να επανασχεδιάσουμε στο μέτρο του δυνατού τις πόλεις μας, «να βελτιώσουμε το αστικό τοπίο, να μην επιτραπεί περαιτέρω πληθυσμιακή συγκέντρωση, να έχουμε πάρκα, ανοιχτούς χώρους, πεζοδρόμια που να ικανοποιούν τις ανάγκες, χωρίς συνωστισμό».
«Πολύ απαιτητική περίοδος»
Εξαιρετικά φορτωμένο είναι και το καθημερινό πρόγραμμα του Στέλιου Γκιάλη, αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής του YOUTHShare project. «Καμία από τις υποχρεώσεις που είχαμε δεν ανεστάλη, τα μαθήματα, οι μελέτες, τα ερευνητικά προγράμματα συνεχίστηκαν από απόσταση, όμως ο κόσμος που τα υποστηρίζει βρίσκεται σε μια αναστάτωση κι αυτό μεταφέρεται, δημιουργεί εντάσεις που πρέπει να διαχειριστείς. Με την τηλεργασία όλα προχωρούν, όμως καταργούνται όρια νοερά, χρονικά, υλικά. Εργασία μέσα στις αργίες, ώσμωση του χώρου εργασίας με τον χώρο κατοικίας όπου είναι περισσότερες οι υποχρεώσεις καθώς χάθηκε η στήριξη από τους παππούδες στην ανατροφή των παιδιών. Ναι μεν έχουμε την ευκαιρία να χαρούμε τα παιδιά μας και να μας χαρούν, ωστόσο, αν πρέπει π.χ. να φέρεις εις πέρας μια τηλεργασία στα αγγλικά, και ταυτόχρονα να καλύψεις τις ανάγκες των παιδιών, η κατάσταση γίνεται πολύ σύνθετη, συχνά αποπροσανατολιστική και κουραστική. Είναι μια πολύ απαιτητική περίοδος, με πολύ φόρτο, και χωρίς δραστηριότητες που ξεκουράζουν. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα κρατήσει πολύ. Ο κόσμος έχει κουραστεί, όμως περισσότερο εγκλωβισμένοι είναι οι ηλικιωμένοι. Είναι φανερό ότι οι παραγωγικές ηλικίες θα επανέλθουν σε μια κανονικότητα, αλλά με μέτρα προφύλαξης, τα οποία θα πρέπει να εμπεδωθούν.
Κάποιες στιγμές ζηλεύω τους ανθρώπους που ζουν μόνοι, οι οποίοι ναι μεν βιώνουν μεγαλύτερη ψυχολογική πίεση καθώς έχουν χάσει τις συναναστροφές που τους έβγαζαν από τη μοναξιά, όμως από την άλλη έχουν περισσότερο χρόνο να διαβάσουν, να στραφούν σε αγαπημένες ενασχολήσεις. Σε εμάς, η περίοδος αυτή δεν έδωσε μια τέτοια ευκαιρία», σημειώνει ο κ. Γκιάλης.